Sailburu berria, gabezia oso zaharrak

Zalantzarik gabe, Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politikako Sailaren izenak errespetua ematen du. Nerea Melgosa sailburu berriaren izenak ez du horrenbesteko errespeturik jartzen, haren lorratza soilgunez eta lainoz nahasita baitago. EAJ haren handitasun guztiak goraipatzen ari da, hedabide publikoen kontrol izugarria erabiliz. Hain dira ahaltsuak, ezen gehiegitan ahazten baitzaie komunitate txikia garela eta ia denok ezagutzen dugula elkar.

Melgosa andreak hainbat urtez lan egin zuen enpresa pribatuan, eta gero Gasteizko Udalean egon zen denbora luzez, Bizikidetza eta Aniztasuneko zinegotzi gisa. Berdintasuneko eta Giza Eskubideetako foru-zuzendaria izan zen 2019-2020ko urteen artean, Artolazabal sailburuaren aholkulari bihurtu zuten arte. Ibilbide horrekin, ez al zen Gasteizko alkatetzarako hautagairik egokiena izango? Galdera hor uzten dugu.

2020an Melgosa andrea Eusko Jaurlaritzako Gizarte Zerbitzuen Saileko aholkulari izendatu zutenez, agian gai garrantzitsu batzuk argitu ahal izango dizkigu. Bai, 2020an Gizarte Zerbitzuen II. Plan Estrategikoa onartu behar zen, I. Plana 2019an amaitu baitzen. Eta Artolazabal andreak saila utzi duenez bere kudeaketaren balantzea egin gabe eta Gizarte Zerbitzuen II. Planik zergatik ez dagoen esan gabe, une hau oso egokia dela iruditzen zaigu kezkatzen gaituzten hurrengo gaiak Melgosa andreari galdetzeko, denbora horretan bere aholkularia izan baitzen:

Melgosa andrea, publikoki azal dezakezu:

1.- Zergatik egin zen 2016-2019ko aldirako I. Plan Estrategikoaren hain balorazio arrakastatsua?

2.- Zergatik ez dago 2023ko martxoan II. Plan Estrategikoaren proiektua, ezta zirriborroa ere? Hiru urte igaro dira II. Plan Estrategikorik izan gabe, Gizarte Zerbitzuen Legearen nahitaezko tresna izanda ere.

3.- Zergatik handitu da 2020tik hona kalean bizitzera behartuta dagoen pertsona kopurua eta ez da konponbiderik jarri?

Arartekoaren txostena irakurtzera gonbidatzen zaitugu. Bertan, beste gizarte-eragile batzuen salaketa askoren artean, Ongi Etorri Errefuxiatuak erakundeak 2021eko abenduaren 13an erakundeei bidali genizkien salaketei erantzuten digu. Aldiz, zure sailaren erantzunik ez dugu jaso.

Plazei eta esku-hartze sozialari buruz:

1.- Emakumeentzako seguruak diren aterpetxe eta banakako logelarekin plaza espezifikoen gabezia, eta hainbat plazarik ez izatea pertsonalagoko bizitegi-baliabideetan, etxerik gabeko emakumeentzako aterpetxeen alternatiba gisa.

2.- Profil eta behar pertsonalizatuagoetara egokitutako edo adina eta osasun-arazoa kontuan hartuta gizonentzako aterpetxe eta plazarik ez izatea.

3.- Esku-hartze sozialeko prozesuaz arduratzen diren langileek orientazioa eta laguntza pertsonalizatua eta aldizkakoa eman behar dute.

4.- Etxerik gabeko pertsonentzako aterpetxeetako eta bestelako egoitza-baliabideetako esku-hartze sozialeko taldeen jarduerarekiko desadostasuna, eta komunikazioan eta erabakietan bermerik ez izatea.

5.- Hiriburuetan eta beste hiri batzuetan, hala nola Barakaldon eta Irunen, gizarte-larrialdiko zerbitzuak saturatuta daude.

6.- Klima-gorabeherei aurre egiteko zailtasunak. Gero eta zailagoa da kalean ere sabaia izatea. Euria eta hotza saihetsezinak dira ostaturik ez dagoenean.

7.- Gabeziak etxerik gabeko pertsonentzako arreta-zerbitzuetan.

8.- Pertsonen beharretara egokitzen ez diren gizarte-baliabideen ordutegiak.

9.- Denbora tarte luzeetan ostatu batera sartzeko ezina, egun gutxirako bada ere.

10.- Bizilekuetatik ateratzea bizitoki-alternatibarik eskaini gabe edo objektu pertsonalak eta haien dokumentuak uzteko lekurik eskaini gabe.

Kexen zerrendak atal gehiago ditu, hala nola: osasun-premiak, erakundeen arteko eta erakunde barruko koordinazioa edota administrazio-izapideak egitea. Txostenak oinarrizko premiei buruz jasotzen duena baino ez dugu aipatuko:

1.- Emakumeen eta gizonen beharrei erantzungo dien gutxieneko garbitasuna izateko beharra.

2.- Elikagaien premia modu egokian asetzeko zailtasuna, pertsonen egoera desberdinak kontuan hartuta, hala nola tailerretara joatea.

Azken orrialdean hauxe dio Arartekoaren txostenak: «Etxerik gabeko pertsonak gure kaleetan gero eta gehiago egotea errealitate lotsagarria da. Horrekin batera, pertsona horiek bat-bateko kokaguneetatik jasaten dituzten hustuketek, bizileku-baliabide alternatiborik eskaini gabe, kale gorrian uzten dituzte beste babeslekurik ez duten pertsonak, eta horrek arrisku larrian jartzen du pertsona horien osotasun pertsonala, eta larriagotu egiten du haien zaurgarritasun-egoera eta pairaturiko gizarte- eta egoitza-bazterketa larria».

Azken ondorio gisa, Arartekoak nabarmendu du «jarraipen-txosten honetan agerian geratu den errealitateak gizarte-egitate horrekin bat datozen politika publikoak hartzera» behartzen duela. Politika publiko horiek, hain zuzen ere, etxegabekoen kopuruaren hazkundea errotik geldiarazteko eta desagerrarazteko gai izan behar dute, haien iraunkortasuna ez baita bateragarria gainerako giza eskubideekin, eta horiek babestea gizarte demokratiko baten ezaugarri bereizgarria baita.

Melgosa andrea, Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politikako sailburua, garaia da errealitatea zein den aitortzeko eta publikoki baloratzeko, bidegabeki tratatutako hainbeste pertsonari aurrerantzean bizkarra eman gabe. Gauza bat da legeak dioena, eta beste bat horrekin egiten ari dena, hala nola II. Plan Estrategikoa ez garatzea, nahitaezkoa izanda ere. Hemen bizi diren eta bizitzen jarraitu nahi duten pertsona gehiegirentzat, berrogei urte baino gehiagotan erakundeak kontrolatu eta eraiki omen duten euskal oasiak ez du ez babes-palmondorik, ezta justizia-egarria baretzen duen urik ere.

Bada garaia egunero hedabide publikoetan aldarrikatzen duzuena bete dezazuen, denok ordaintzen baititugu, baina zuenak baino ez balira bezala erabiltzen dituzue. Diozuenez, zuentzat pertsonak erdigunean daude beti, eta ez duzue inor atzean geratzea nahi. Nola izango da hori egia gure herri eta hirietan gero eta pertsona gehiago daudenean pobrezian, arrazakerian, bazterkerian murgilduta, erroldarik gabe eta bizitzeko baliabiderik gabe? Garaia da lehentasunak aldatzeko eta erakusteko posible dela hemen bizi den pertsona orok berehala baliabide nahikoak izatea eremu guztietan garatzeko eta duintasunez bizitzeko. Dirua eta baliabideak nahikoa baino gehiago dira, banaketa da arazoa. Egoera erabat prekarioan jarraitzen duten pertsonek gauza bakarra eskatzen dute, Melgosa andrea, benetan justizia soziala eta eskubide berberak izatea guztiontzat.

Kalean bizitzera behartutako pertsona bakar bat ere ez! Gazte bat ere ez kalean ikasketarik eta lanbide heziketarik gabe! Eskubide guztiak pertsona guztiontzatleku guztietan!