Aurreko astean, okupazioaren gaiari buruzko eztabaida tentsoa izan zen Eusko Legebiltzarrean, eta horrek agerian uzten ditu ezkerraren eta eskuinaren arteko aldeak. Ez dago egun bakar bat komunikabideek okupazioaren arazoa Espainian den etxebizitza-arazo nagusi gisa tratatzen ez dutena. Baina benetan horrela da? Edo kolektibo eta erakunde jakin batzuek hala aurkezteko duten interesari erantzuten dio?
Gaia datuekin aztertuko dugu:
Etxebizitza-okupazioengatiko salaketek %7,4 egin dute gora 2024an Espainia osoan, eta Segurtasun Indarrek 16.426 gertakariren berri izan dute, etxebizitzaren usurpazio-delitu ohikoenak eta bortxatze-delitu larrienak barne. Katalunia buru mantentzen da, 7.009 kasu aipatzen baititu, hau da, guztizkoaren %42.
Lehenengo gai nagusia da datu horiek ez dituztela bereizten usurpazioa eta bizilekua bortxatzea. Bien arteko aldea garrantzitsua da, eta honako honetan oinarritzen da: usurpazioa abandonatutzat jo dezakegun etxebizitza batena da, eta bizileku bortxaketa, berriz, bigarren bizileku edo sasoiko etxebizitza baten gainekoa izan ohi da, eta bai erantzun penala bai jarduketa judiziala eta poliziala oso desberdinak dira kasu batean eta bestean.
Bizilekua bortxatzearen kasuan, delitu astuna da, gaitzespen penala duena eta poliziak berehala irtenarazten duena; abandonatutako etxebizitza usurpatzean, aldiz, bide penaletik edo zibiletik joan daiteke, eta erantzun judiziala eta poliziala aldatu egingo da etxebizitza usurpatzen duenaren kalteberatasunaren eta epaitegien saturazioaren arabera.
Bigarren gai nagusia da, Estatuko Fiskaltza Nagusiaren datuen arabera, azken urteko okupazio guztietatik kasuen %0,85 baino ez zirela izan bizileku bortxaketak, hau da, erosketak egitera irten eta etxea okupatu dioten emakumearena bezalako kasu gordin horietakoak, hedabideetan hainbatetan ikusten ditugunak; horrenbestez, azken urtean okupazioengatik salatutako kasuen %99,15 jabeek abandonatutako etxebizitzen usurpazioetatik zetozen.
Hori berresteko, Juntseko ordezkari batek, Espainiako eta euskal eskuineko gainerakoekin batera okupatzaile guztiak —usurpatzaileak— lehenbailehen aterarazteko arauen sustatzaile handietako batek, onartu du okupazio-usurpazio kasuen %96 banku eta funtsen etxebizitza hutsei dagozkiela.
Beraz, datu ofizialekin behar bezala frogatuta dago okupazioaren «arazo handiak» bankuen eta beren pisu okupatuak husteko funtsen beharrari erantzuten diola, horiek saldu ahal izateko, eta herrialde honetako eskuinak duen jabetza mugagaberako eskubidearen kontzeptua defendatzen duela, baita abandonatutako higiezinen kasuan ere.
Lotsagarria da komunikabide, alderdi politiko eta gaizki informatuta eta manipulatuta dauden herritar askok banketxeen zerbitzura jardutea, gure pentsioen itsulapikoko diru publikoarekin erreskatatu genituen banku horiexen zerbitzura; eta erreskatetik ez digute ezer itzuli, onurak murrizten dizkiguten bitartean. Milaka familia etxetik legez kontra bota zituzten bankuak dira, gaur egun erabat frogatutako abusuzko klausulak erabiliz, hala nola mugaeguneratze aurreratua, zoru-klausulak, gehiegizko berandutze-interesak eta abar. Sareb sozietateari eta putre-funtsei etxebizitza horiek oparitu zizkieten banku berberak, haiekin are gehiago espekulatu zezaten.
Eskuineko alderdiekin batera, gureak diren etxebizitza horietan bizi diren familia kalteberak nola kanporatu pentsatzen urteak daramatzaten bankuak.
Sareb sozietatea eta banku eta funtsen esku dauden etxebizitzak gureak dira, eta ez dut uste banku bat ere ausartuko denik kontrakoa esatera, haien aurkako frogak izugarriak direlako eta gehienek porrotera joan behar zutelako legez kanpoko ekintzengatik.
Horregatik, beren hedabide eta alderdi kideak bitartekari gisa erabiltzen dituzte, komeni zaizkien legeak egiten eta ahalik eta lasterren berreskuratzen saiatzeko.
Alderdi eta herritarrok bat egingo bagenu herri honetako higiezinen krisiaren benetako errudunek lapurtutakoa itzul diezaguten, ez ginateke egoera horretan egongo, baina, beste gai batzuekin egiten duten bezala, entretenituta gauzkate, beste alde batera begira, errealitateaz ez ohartzeko.
60.000 milioi eurorekin konponduko lirateke etxebizitza-arazoak, baina inork ez dauka adorerik hori bankuei eskatzeko, ezta irabazi historikoak dituztenean ere.
Gai honekin daukagun beste arazoa da Justiziak kasu gordinen aurrean duen erantzun-denborena; izan ere, kasu horiek badaude, eta ezin dira babesik gabe geratu. Auzitegiek eta administrazioek argi eta garbi bereizi behar dituzte, eta erantzun egokia eman behar dute egiaztatutako zaurgarritasun-egoeran dauden familiak tartean daudenean, baita gaur egun inkiokupazioa esaten zaionetan ere. Horretarako, okupa profesionalen kasuak eta benetako kalteberatasun-egoeran dauden familien kasuak bereizi behar dituzte, eta kontuan hartu behar dute maizterren eta jabeen kalteberatasun-egoera, alokairuen dirua behar izan baitezakete maileguak eta etxebizitzaren gastuak ordaintzeko.
Informazioa eta datu errealak, gezurrei aurre egiteko.
