Mutuak, ministroa eta elefante zuria

Gizarte Segurantzako ministroak ukatu egin berri du aldi baterako ezintasunaren etaosasun-laguntzaren kudeaketa hobetzeko lankidetza- eta koordinazio-hitzarmena, dagokion osasun-sailaren eta Gizarte Segurantzarekin elkarlanean diharduten mutuen artekoa bezala ezagutzen den proposamena; beraz, gezurretan ari da edo mutuen esku dagoen txotxongilo bat da. Espainiako Estatuko autonomia-erkidegoei proposatutako hitzarmena da, eta, funtsean, egungo osasun- sistema publikoa suntsitzea dakar, sistema bikoitza sortuz: bata, biztanleria aktiboarentzat (soldatapekoak eta lan autonomokoak), soilik asistentziala eta ez-prebentiboa, baliabidez hornitua eta eskubiderik gabea, laneko bajen kasuan lanera goiz itzultzea lortzeko; eta, bestea, deskapitalizatua gainerako biztanleentzat. Eta biak ala biak publikoki finantzatutako laguntzaren hornidura pribatuan oinarritzen dira, gizarte-segurantzako kotizazioekin eta zergekin.

Gauetik goizera, transferitutako sistema publikoa birzentralizatu egiten da, eta, aldi berean, sakabanatu egiten da egungo Gizarte Segurantzarekin kolaboratzen duten 18 mutuen artean. Bat-batean aldarrikatzen da desagerraraztea egungo osasun-sistema publikoak lortu nahi duen izaera publiko, bakar eta prebentiboa, oinarritzen dena lehen arretan, arreta ikertzailean, ekitatiboan eta deszentralizatuan. Eta eztabaida sozial edo politikorik gabe egiten da; horrela erakutsi du ministroak proposamenaren existentzia ukatu duenean.

Ministroak azaldu beharko digu, dokumentu hori ez bada existitzen, nola litekeen EH Bilduk legebiltzarrean Espainiako Gobernuari, Eusko Jaurlaritzari eta Nafarroako Gobernuari eskatu zienean, azken horrek ematea, berandu bada ere. Era berean, azaldu egin beharko du bere ministerioak informazio-eskaerari nolatan ez dion erantzun.

Euskal Autonomia Erkidegoko gobernu jeltzale-sozialistak, zentralak bezala, isiltasun administratiboaren alde egin du. Seguruenik, hauteskunde-urtea tarteko, ez dator bat proposamenaren abiadurekin eta hurbilketekin. Gogora dezagun gobernu horrek, legegintzaldi honetan, Mutualiarako sarbidea eman diola mutualitate horrek estalitako langileen Osakidetzaren historial klinikoari.

Zoriontzeko moduan gaude, osasun-sistema publikoa desegiteko planetan atzera egin delako; izan ere, plan horiek argitaratzeak ekarri du ministroaren ukazioa. Nolanahi ere, espero dugu gertakari horrek balio izatea kolektibo eta erakunde askok garrantzia emateko Gizarte Segurantzaren mutualitate kolaboratzaileek osasun-sistema publikoaren iraupenean dakarten arriskuari, horiek baitira egiazko elefante zuria, denok ikusten duguna baina aipatzen ez duguna.

Irtenbidea argia da: Gizarte Segurantzarekin elkarlanean ari diren mutuak nazionalizatzea eta osasun-sistema publikoa indartzea, baliabide ekonomiko eta materialez gain, baita giza baliabideen bidez ere, Osasunari buruzko Lege Orokorraren azken xedapenetako hirugarrenak aurreikusten duen bezala. Eta zertarako? Bada, lan-arriskuen aurrean prebentzio-erakunde bihurtzeko eta, modu horretan, enplegu- eta lan-baldintza kaskarren ondorioz istripua izan duten langileek eta gaixorik daudenek gaur egun ez dituzten laguntza-eskubideak izan ditzaten.