Ekainaren 15erako, larunbatean, Subflubiala Ez! plataformak Lamiakoko Subflubialaren zentzugabekeriaren aurkako manifestaziora dei egin dugu. Getxoko Xake plazatik abiatuko gara, Areetako metroaren irteeraren ondoan, arratsaldeko zazpietan. Ziur gaude makina bat arrazoi dugula astakeria horren aurka —manifestazioaren kartelean horrela deitua— egiteko. Lehenik eta behin, xahutzea delako. Obraren aurrekontua 450 milioi eurokoa zen hasiera batean. Baina kalkulu hori zaharkituta dago, batez ere 2023ko materialen igoerarengatik. Gaurko prezioetan, benetako kostua 600 milioitik gorakoa izango da. Eta hori Bizkaiko Foru Aldundiak hasierako aurrekontuen kostua bikoizteko duen «erraztasuna» aipatu gabe... SuperSur-ekin gertatu zen bezala. Gogoratu 450 milioi inguruko aurrekontutik 1.100 milioi baino gehiagora pasatu zela behin betikoan. Eta dena aldundiaren ustez ezinbesteko autobide bat eraikitzeko. Gainera, espero bezainbeste erabiltzen ez dena, orain arte behintzat. Berotegi-efektuko gasen emisioak murrizteko eta klima-aldaketari aurre egin ahal izateko alferrikako gastuadela egiaztatzeko nahikoa da hona jotzea: Ingurune Naturala eta Nekazaritza Sustatzeko foru diputatuaren 5560/2023 Foru Agindua, azaroaren 13koa. Bizkaiko Aldizkari Ofizialaren 234 zk. 2023ko abenduaren 7koa.
Idazkera oso nahasia izan arren, 5.3.2.1 atalean hau irakur daiteke: «nahiz eta ibilitako kilometro-kopurua eta, beraz, isuriak gutxitu daitezkeen ibai azpikorik gabeko agertoki batean, ez dira konpentsatuko proiektuaren eremuan trafikoa etengabe handitzeagatik». Beraz, itsasadarraren azpitik distantziak murriztu arren, kutsatzeko ibilgailu gehiago erakartzeak isuriak handitzea lortzen du.
Baina, beren literaturari traizio handiena egiten zaion tokian, zera sustatzean da: mugikortasunaren hazkunde zoroari eusteko ere balio ez duen proiektu faraonikoa. Kontuan hartuta mugikortasuna euste hori Europako Batasunaren, Energiaren eta Klimaren Plan Nazional Integratuaren eta Aldundiaren beraren helburua dela.
Lehen aipatutako aginduaren 5.1 atalak (13-14. or.) hori berresten du, eta honako hau gaineratzen du: «Oro har, frogatuta dago bide-azpiegituren eskaintza handitzeak dei efektua eragiten diola auto partikularraren erabiltzaileari». Eta geroago: «Bilbo metropolitarraren eremuan mugikortasunaren eta garraioaren plangintza integrala egiteko beharra ikusten da, baina oraindik ez zaio behar besteko sakontasunarekin heldu». Argi dago Foru Aldundiarentzat «mugikortasuna eta garraioa planifikatzea» autobideak eraikitzea dela, alferrikakoak bezain garestiak.
Horren ondorioz, ez dira justifikatzen megaproiektuaren albo-kalte larriak, eta ondorio kaltegarriak ere ez, horrelako obra batek, gutxienez lau urtean zehar, eta etorkizunean, Sestao eta Getxo-Leioako herritarrengan izango dituen ondorio kaltegarriak: lurpeko pasabideak kentzea, Artatzako parkea erabilezin bihurtzea —aldundiak berak horrela jo arren «lehen mailako birika berdea, Artaza, Erromo eta Leioako Txorierrirako...»—, bibrazioak, zarata eta hautsa —gertuko etxebizitzetan eta ikastetxe inbadituetan obraren fase batzuetan 65 dezibeleraino iritsiko litzateke fatxadan, hau da, xurgagailu zaratatsua etengabe izatea bezala—, kutsadura, eta abar eta abar.
Gaur egun, Bizkaian, erabateko lehentasuna izan beharko lukete berotegi-efektuko gasen emisioak murrizteak eta ibilgailu pribatua —edozein motatakoa— sustatzen ez duen mugikortasun- eta garraio-politikak. Izan ere, Zientziak 1,5 graduko muga ezartzen zuen tenperatura globalaren igoeran, eta urtebete baino gehiago daramagu muga hori gaindituta, neurri batean kontrolik gabeko mugikortasunaren ondorioz.
Euskal Autonomia Erkidegoan gasen isurketaren herena inguru garraioak eragiten du. Hau da, mugikortasun iraunkorreko politika ezin da errepide berrien etengabeko eraikuntzan oinarritu. Eraikuntza enpresa handiei bakarrik egiten baitiete mesede —betiere gobernuan dauden alderdiekin hain ondo lotuta—, eta inbertsioak hipotekatzen baitituzte oso beharrezkoak diren zerbitzu publikoetan... horiek ziztu bizian degradatzen (eta pribatizatzen) ari baitira.
Gure ustez, zenbait politikaren konbinaziotik etorri behar du konponbideak: garraio publikoaren garapena (eta doakotasuna) bultzatzen duten eta bizikletaren erabilera sustatzen duten politiketatik; bizitzeko, lanerako eta aisialdirako eremuak gainditzen dituzten lurralde-antolamenduko neurrietatik; eta ibilgailu pribatuaren erabilera urruntzen duten familia eta lana uztartzeko neurrietatik.
Badakigu obra honen ondorio negatiboek (ingurumenekoak, ekonomikoak, sozialak) bizkaitar guztioi eragingo digutela urte askoan, eta ez soilik gure poltsikoan edo zerbitzu publikoen murrizketan. Ibaipekoak dakarren astakeria hori gelditzeko arrazoi nahikoak daude, eta horregatik hasieran aipatutako manifestaziora etortzera gonbidatzen zaitugu.
