Jaiak, erasoak eta erantzunak

Aurtengo uda, eta horrekin batera herri eta auzoetako jaiak amaitzear direla, Euskal Herriko Emakumeen Mundu Martxatik hainbat irakurketa plazaratu beharra sumatu dugu. Hainbat dira ukitu nahi ditugun kontuak, baina, lehenik eta behin, guztiz kezkatuta eta haserre gaudela adierazi nahi dugu, hain zuzen, beste uda bat joan zaigulako eraso sexistaz betea. Larrituta gaude, jai eta gau testuinguruaz baliatuta, aurten berri izan dugun eraso sexista eta sexualen kopuruaz. Gaitzesteaz gain, arduradun guztiei behar diren neurriak hartzeko eskatzen diegu berriro ere.

Horrek guztiak, noski, badu bere alde gazi-gozoa: erasoei egindako erantzunena, hain zuzen ere. Pozarren ikusi dugu herri, hiri eta auzoetan mugimendu feminista zein jai eta auzo elkarteek izan duten erantzun eta deialdi gaitasuna. Horrekin argi geratu da, sarri, jendarteak, eragile sozial zein kasu batzuetan instituzionalek ezezko irmoa ematen dietela halako erasoei, eta horrek berebiziko garrantzia duela azpimarratu nahi dugu. Besteak beste, aipatzekoa izan da, Iruñean hainbeste urtetan erasoen berri izan dugun arren, eta erantzun diegun arren, aurten ikusi dugun erantzun erraldoia.

Hori ez dugu ahaztu behar mugimendu feministak musu truk, borondatez eta sarri oztopo handien gainetik egindako kontzientziazio, formakuntza eta zabaltze lan baten ondorio dela. Ez egun batetik bestera egiten den borroka. Beraz, zoriondu nahi ditugu, bide honetan, erasoak zer diren, horiek salatzen eta inguruan hartu beharreko ardurak har daitezen, herri eta auzoetatik hasita, edozein mailatan lanean diharduten guztiak.

Dena ez da garaipena, ordea, uda honetan ikusi baititugu aldarrikapen eta ahots feministak altxatzearen beste ondorio batzuk. Hain zuzen ere, burura datorkigu zaratatsuena izan den Gasteizko Blusa eta Nesken afera, non, beste behin, mugimendu feministaren lana zalantzan jarria izan den. Zoritxarrez, ohituta gaude borroka feminista deslegitimatu nahi duten ahotsak entzutera. Baina argi dugu beldurrik gabe bizitzeko hautua egin genuela aspaldi, eta horretarako lanean jarraituko dugu, gurekin bidea egin nahi duten guztiekin. Eta ez, ez gaude prest erasoen aurkako protokoloak ez betetzea onartzeko, ez indarkeria sexista salatzeagatik irainduak eta deslegitimatuak izateko.

Gasteizko kasua ikusgarriena eta gatazkatsuena izan bada ere, badakigu jaiak antolatzen diren espazioetan oraindik bestelako egoerak izaten direla maiz, eta aurten ere hala jaso dugu, eraso sexisten inguruko zalantzan jartze bat, feminismoarekiko errezeloak, eta baita ezjakintasunean edo antifeminismoan oinarritutako jarrera nahikoa matxistak ere. Antolakundeetatik hasi (dela jai batzordea, dela konpartsa bat, dela auzo elkarte bat), jaietan izaten diren jarreretaraino. Gizonen nagusigoan, bazterketa anitzetan oinarritutako kultur adierazpen eta fenomenoak irauli behar ditugu, haiek baitira indarkeria sexistaren erroa.

Guk argi diogu: izaera, espazio eta lanketa feministak oinarri ez dituzten jai ereduak ez dira sekula emakume, lesbiana edota transentzako askeak izango. Ez dira izan eta ez dira izango, eta puntu. Denak ez du balio, jaietan ere ez. Batzuk irainduak, erasanak, gutxietsiak edo bortxatuak izateak, beste batzuek bere boterea finkatzeko, horrela gozatzeko, ez du balio.

Eraso sexistarik gabeko jaietan sinisten dugu, noski, baina ahaztu gabe mugimendu feministak urteak daramatzala honetan lanean, eta, beraz, hemendik, merezitako aitortza ez ezik, gai horien inguruan duen autoritatea behingoz onartzea eskatzen dugu. Guztion ardura da horren lanketa egitea, aitzakiarik gabe eta erasotzaileekiko konplizitaterik gabe. Feminismo hitza eta ekintzak ez onartzeko dauden erresistentziak alde batera utzi, eta behingoz gaiari heltzeko ordua da. Jaien antolaketa eredua horren adierazle bihurtu beharra dugu, elkarlanaz, hitz erdika aritu gabe eta tinkotasunez. Gainera, gai honen lanketan komunikabideen garrantzia azpimarratu nahi dugu: berriak ematerakoan, lehentasunak jartzerakoan edota informazioaren tratamenduan.

Azkenik, erradikaltasunaren gaiari eutsi nahi diogu. Dirudienez, orain mugimendu feministari tokatzen zaio erradikalitatearen zama lepoan eramatea. Dirudienez, akabatzen, bortxatzen, erasotzen ari zaizkigun honetan, buruberokiak jarrita irtetea da erradikaltasun biolentoena. Emakumeen Mundu Martxatik baietz diogu, erradikalak garela, feminismoa beti izan den bezala; izan ere, sustraitik eraikitako berdintasun hutsa ideia oso erradikala delakoan baikaude, horrek batzuek duten boterea lagatzea (edo lagaraztea) dakarrelako. Erradikala ez da guretzat mespretxua, ez dugu horrek arrazoirik kentzen digunik sentitzen, bai baitakigu gure aurretik borrokatu ziren feminista guztiei deitu izan dietela erradikal. Botoa eskatzen zuten horiekin hasi, eta erailketa matxistak «pasio krimenak» ez zirela oihukatu zuten horienganaino.

Dena den, guk dakigula, bizkarrean hainbeste eraildako, bortxatutako, erasotako daramatzagun artean, guk oraindik buruak estali eta beldurrez bizitzeaz nazkatuta gaudela eta erantzuteko prest gaudela besterik ez dugu oihukatu, lapurtu nahi izan dizkiguten kale eta gauetan barrena. Eta ez dugu inoren baimenik behar; legitimitate osoa dugu horretarako, gure bizitzak baitaude jokoan. Beraz, kontuz biolentzia desitxuratzen duten diskurtsoekin: indarkeria matxista da hemen bortitza eta muturrekoa dena.

Beraz, bai, inflexio puntua dugu Euskal Herrian uda honetan, erasoz, erantzunez eta erantzun horien erantzunez beterik izan baitugu. Hemendik lanean jarraitzeko deia zabaltzen dugu, besterik ez, gure esparru eta inguruetan protokolo feministak sortu eta aktibatuz, konpromisoak bilatuz, kaleak eta gauak berreskuratuz, eta feminismoa berdintasun erradikalenean oinarritzen den hori aldarrikatuz.

Euskal Herriko Mundu Martxatik emakumeon indarkeriarik gabeko bizitzaren alde martxan jarraituko dugu, gure gorputzen gaineko erabakiak hartzeko martxan... Datorren irailaren 28an martxoan Kurdistanetik abiatutako karabana helduko da Euskal Herrira. Mundu Martxaren nazioarteko IV. ekintza izango da, eta, horren harira, Euskal Herriko bazter guztiak aldarrikapen, ekintza, mobilizazio eta animazioz betetzeko deia zabaltzen dugu. Denak aske izan arte martxa jarraituko dugu!