Hamasek Israelgo okupazioaren aurrean eginiko erasotik eta Israelgo Gobernuak abiarazi duen zigor-operaziotik hilabeteetara, gatazka hori ez da sartzen erdi ahaztutako gerren sailkapenean. Sahararekin gertatzen ari den bezala; izan ere, 48 urte dira Espainiako Gobernuak kolonizatuta zuen lurraldea Mauritaniaren eta Marokoren artean banatu zuela.
Gerra honek beste gerra batzuekin hainbat gauza ditu amankomunean:
Hamas eta Palestinako herri osoa gizatasunik gabe uzteko hizkuntza erabiltzea. «Animaliak», «iluntasunaren seme-alabak», «terroristak ehizatu», barbaroak, basatiak bezalako adierazpenak eginez. Albiste faltsuak zabaltzen dira, hala nola haurren desagerpenak, bortxaketa masiboak eta abar, amorru soziala areagotzeko eta gorrotoa areagotzeko. Gizatasuna kendu ondoren, erraz onartzen da erru-sentimendurik gabe palestinarrak eliminatzea dela irtenbide bakarra. Ruandan, tutsiak hutuek eliminatu behar zituzten labezomorroak ziren (1994ko genozidioa).
Palestinarrak gizatasunik gabe uzten dituzten neurrian, Israelgo gizartea ere gizatasuna galtzen ari da. Enpatia, gupida eta, oro har, bestearen sufrimenduarekiko giza sentsibilitatea galtzen ditu. Gizartearen printzipio etiko eta moralak komenentziara erabiltzen diren printzipio erlatibo bihurtzen dira.
Hamas «kosta ahala kosta» suntsitzeko eta deuseztatzeko dei militaristak, pertsona zibilen heriotza kontuan hartu gabe, gizarte osoa kutsatzen duten Israelgo agintarien balio faltaren erakusgarri dira.
Defendatzeko eskubidea aldarrikatzea. Kontuan hartu gabe printzipio hori beste aldeak, Hamasek edo herri palestinarrak, erabil dezakeela, Israelek eraso egiten diolako. Gogora dezagun AEBek Dorre Bikien erasoen ondoren printzipio bera erabili zutela Afganistanen inbasioa justifikatzeko. Handik hogei urtera Afganistandik atera zen talibanei botere osoa emanez eta herrialdea erabat suntsituta utzita.
Israelgo Estatuak urriaren 7ko erasoaren egileak atxilotzeko eta epaitzeko duen eskubidea ez da nahastu behar biztanleria zibilaren aurkako mendeku-ekintzak egitearekin. Israelgo Gobernua garatzen ari den operazioa ez da defentsa-operazio bat, eraso bat da. Hamaseko kideei ez ezik, herritar guztiei ere erasotzen die. Zigor kolektiboa da.
Israelgo Estatuko agintariak berehala epaitu behar dira Nazioarteko Justizia Gortean, nahiz eta Israelgo Estatuak protokolo guztiekin Genevako Konbentzioa sinatu ez. Dagoeneko aztarna gehiegi daude gerra-krimenaren, gizateriaren kontrako, apartheidaren eta genozidioaren delituak egiten ari direnarenak.
Israelgo Gobernua egiten ari den sarraski eta suntsiketa Hamasi leporatzea demagogikoa eta zinikoa da. «Erasorik izan ez balitz, ez litzateke horrelako erantzunik izango» baieztapenak inteligentzia-zerbitzuei, armadari eta estatu osoari eragindako umiliazioa ezkutatzea dakar. Israelen mendeku erasoa justifikatzeko ahalegina da. Benetako gatazka ezkutatzea dakar: palestinarrek Israelen bizi duten apartheid egoera, Israelgo kolonoen delitu-jarduera Zisjordanian, Gazako Zerrendan dagoen egoera (munduko zerupeko kartzela handiena), 1947an ihes egindako errefuxiatuen itzulera baimentzeari uko egitea, adin txikikoak kartzelatzea, eta abar.
Hamasen militante, laguntzaile edo etsaiaren konplize izatea bidegabeki leporatzea biztanleei. Hala ez direla frogatzeko modu bakarra beren etxeak utzi eta hegoalderantz ihes egitea da, baina aldi berean gerra-eremutik ateratzea eragozten diete. Eraso militarren eremutik ateratzeko ezintasunak atzerritarrei ere eragiten die; beraz, esan daiteke Israelgo Gobernuak bahituta dituela beste estatu batzuetako ehunka pertsona, baita Espainiako Estatukoak ere. 1.600.000 palestinarrek ihes egin behar izan dute, eta UNHCRren arabera munduan dauden 100 milioi derrigorrezko lekualdatuei gehituko zaizkie.
Egiten dituen erasoen erantzukizuna bere gain ez hartzea. Ez du bere gain hartzen ospitaleak, ikastetxeak edo etxebizitzak bonbardatzean gertatutako suntsipen eta hilketen erantzukizuna, palestinarrak jakinaren gainean jartzen baititu. Zaila da ulertzea herrialde bateko gobernuan erantzukizunak dituzten pertsona helduak haurren logika erabiltzea, hau da: «Ohartarazten duena ez da traidorea».
Etsaiari ezta urik ez, logika militarra. Erabat barneratuta dagoen militarismoaren logika baten pean soilik azaldu daiteke ezetza «geldialdiak» ezartzeko, biztanle zibilak ihes egiteko su etenetarako, laguntza humanitarioa sartzea eragozteko. Orain arte, baldintza eta kopuru horiek nazioarteko komunitateari adarra jotzeko aukera eman diote, dauden beharrak asetzeko hutsalak baitira.
Defentsa kontzeptua murriztea. Arrazoi absolutu eta aldaezinaren premisa faltsu batean oinarritzen dira: ez dagoela gatazkak konpontzeko beste modurik, «bestea» ezabatuz baino.
Defentsaren kontzeptu horrek gizartea militarizatzea dakar. Israelek hiru urteko zerbitzu militarra du gizonentzat, eta bi urtekoa emakumeentzat. Militarrek gizarte zibilean duten garrantzia izugarria da, ospe handiko politikari guztiek karrera militarra izan dute. 24.300 milioi dolarreko gastu militarrak aitortu ditu, munduko 17. handiena, 9,5 milioi biztanle izanik. Armada boteretsua, mundu osoan ospea duen inteligentzia-sistema eta industria militar boteretsua ditu.
Ahalegin militar hori gorabehera, gogor eraso diete. Eraso horrek auzitan jartzen du armadak herritarrak defendatzeko duen gaitasuna; bere ospea, segurtasuna bermatzen ez duenez, zalantzan jartzen da. Bestalde, etxebizitza partikularretan aterpeak eraikitzeko joera handitu egin da, baita «autodefentsarako» armak erostea ere. Bi portaera horiek adierazten dute beldurra zabaldu dela gizartean.
Nirekin edo nire aurka logika militar bikoitza. Gobernuari egiten zaion kritika oro ekintza antisemitatzat hartzen da. Logika honek antisemita eta antisionismoa sinonimo gisa erabiltzen ditu. Israelgo Gobernuak, Netanyahu buru duela, Osloko akordioen arabera palestinarrek estatu independente eta bideragarria sortu behar dutela gogoratzea ekintza terrorista kontsideratzen du, baita Israelen existentziaren aurkakoa ere.
Gainera, NBEko Kontseilu Nagusiko lehendakariarekin, Antonio Guterresekin, egin duen bezala, Israelen gizatasunik gabeko eta delituzko ekintzak zalantzan jartzen dituen nazioarteko edozein pertsona edo erakunde kritikatzeko eta hari ospea kentzeko ahalmenarekin eta zigorgabetasunarekin kontsideratzen da Israel.
Justiziarik gabeko bakea ez da bakea, eta, lehenago edo geroago, pertsona zapalduek boteretsuaren indarkeriari erantzuten diote.
Ezagutzen denean, ezin da ahaztu. Europa, Europako erakundeak, Europako gobernuak eta Europako biztanleak palestinarren oinazetik anestesiatuta geunden, eta beste alde batera begiratzen genuen zer gertatzen zen ez ikusteko. Bizirik iraun ahal izateko eskukada bat euro ematea nahikoa zen gure kontzientzia lasai mantentzeko. Orain irudiak ikusten ari gara, haien testigantzak entzuten. Israelgo Gobernuak entzungor egin dieten NBEko Batzarraren eta Segurtasun Kontseiluaren ebazpen guztiak gogoratzen ditugu, palestinarren aurka egiten duen apartheidaren politika erakusten duten txostenak: Human Rights Watch 2021; Amnesty International 2022 ; Save the Children 2023. Juduen herriaren aurkako jazarpen historikoek, ezta nazien juduen aurkako holokaustoak ere, ez dute legitimatzen Palestinako herriaren kontrako apartheida. Defentsarako bidezko eskubideak ez du barne hartzen biztanleria zibila deuseztatzea. Badira inolaz ere hautsi ezin diren lege eta arau batzuk, balio etiko eta moral batzuk, bakarka zein gizarte gisa errespetatzen ez badira, gizarte hori bera irensten duten munstroak sortzen dituztenak.
Europak, bere instituzioek eta biztanleriak ezin dute esan ez dutela ezer ikusi, ezin dute itxaron errugabeen bonbardaketa etengabeak burutik kentzera. Giza Eskubideen eta balio demokratikoen defendatzaile garenaren irudia zalantzan jarriko genuke basakeria hori geldiarazteko gai ez bagara. Beste eskualde batzuen aurrean dugun nagusitasun etiko eta moralaren autoirudia desagertzen ari da. Munduko beste leku batzuetan dugun ospea eta eragiteko gaitasuna baliogabetua izango da.
