Urriaren 22an, El Correo egunkariak Josu Jon Imaz Repsoleko kontseilari delegatu eta EAJko EBBko presidente ohiaren artikulua argitaratu zuen. Imazek kritikatu egin zuen Espainiako Gobernuak energia enpresa handiei zerga berri bat ezartzeko asmoa zuela, horrek etorkizuneko industria inbertsioa eragotziko zuela eta hondamendi ekonomikoa eragingo zuela argudiatuz. Enpatia erakusteko ahaleginean eta norbere burua gainditzearen ikuspegitik, zerbitzu publikoei esker (zergekin finantzatuak, noski), ikasi, prestatu eta gaur dagoen tokira iritsi ahal izan zela nabarmentzen zuen, garaje batean hasi eta orain enpresa teknologiko handi bat den start-up amerikar baten estilorik garbienean. Ezin da ukatu urrun iritsi dela, haren eragiteko gaitasunak eta urtean lau milioi euroko soldatak erakusten duten bezala.
Imazek dio fiskalitateari buruzko eztabaida zilegi dela gizarte demokratiko batean, eta begi onez ikusiko lukeela kapital errentek era «justuan» ordaintzea. Ez dakit horrekin esan nahi duen dibidenduek, gutxienez, lan errenten maila berean zergak ordaindu beharko luketen. Gaur egun, kapital errentek gehienez %25 ordaintzen dute (30.000 eurotik aurrera), eta lan errentek, berriz, %50 inguruko tasa marjinala dute (maila altuenetan).
Imazek sutsuago kritikatzen du enpresa energetikoei eta bankuei azken urteotan aplikatu zaien ezohiko mozkinen gaineko zerga, Espainiako Gobernuak iraunkorra egin nahi duena (Bruselara bidalitako Zerga Planean zehaztutakoaren arabera). Zerga horrek 3.000 milioi euro inguru bildu ditu urtean, baina garrantzitsua da testuinguruan ulertzea.
Inflazio handiak langile klasea pobretu du elikagaien, etxebizitzaren, gasaren eta elektrizitatearen prezioen igoeraren ondorioz, baina energia enpresek eta bankuek etekinen errekorrak hausten jarraitu dute. Repsolek, adibidez, 2.500 milioi irabazi zituen 2021ean, 4.250 milioi 2022an, 3.168 milioi 2023an eta 1.625 milioi 2024ko lehen sei hilabeteetan. Hala ere, zerga horrengatik Repsolek 800 milioi euro ordaindu ditu bi urtean (2022 eta 2023), irabazi garbien %10 inguru. Zaila da sinistea zifra horiek konpainiaren etorkizuneko inbertsio produktiboak arriskuan jartzen dituztela. Ez al da izango zergak beste gai batzuk ukitzen dituela?
Repsolen prentsa ohar baten arabera, konpainiak dibidendu plan bat du datozen urteetarako, eta konpromisoa hartzen du akziodunen artean 4.600 milioi euro banatzeko 2024tik 2027ra bitartean. Baina hori ez da dena. Gainera, 5.400 milioi euroko akzioak berrerostea aurreikusi du, eta, guztira, 10.000 milioi euro ordainduko dizkie akziodunei. Eta nire galdera da: zergak arriskuan jar dezake herrialde baten etorkizun industriala, baina akzioen berrerosketak ez? Edo benetan axola duena dibidenduak esponentzialki hazten jarraitzea da, produkzioaren gainetik?
Imanol Pradales lehendakariak minutu gutxi baino ez zituen behar izan Josu Jon Imazen tesiarekin bat egiteko, bere alderdiak zerga arloan duen jarrera ere argi utzita eta hurrengo erreformak aldaketa handirik ekarriko ez duela iradokiz. EAJk ondo zehaztuta dauka zerga horri buruzko estrategia: zerga bihurtzea, Euskal Kontzertuaren esparruan sartzea eta ia eraginik gabe uztea. Duela aste batzuk Bizkaiko Foru Aldundiko eta Eusko Jaurlaritzako buruzagiek Petronorreko zuzendariekin batera ekitaldi batean elkar agurtu eta txalotzen zuten irudiek argi eta garbi islatzen dute jarrera hori. Era berean, agerian uzten dute sozietateen gaineko zerga ez dela ukituko, eta euskal energia enpresa nagusiek gutxi edo ezer ez dutela ordaintzen.
Imazek dio ezohiko mozkinen gaineko zergak hondamendi ekonomikoa eragingo duela, eta horrek arriskuan jarriko duela bera bezala, zailtasunak zailtasun, garatzeko aukera izan zuten haurren etorkizuna. Gure ikuspegitik, haurren etorkizuna aberastasunaren birbanaketa bidezkoan du muina, non dibidenduek lan errenten bezainbeste zerga ordaintzen duten, eta non enpresek zergetan askoz gehiago ordaintzen duten. Gainerakoa demagogia hutsa da, eta nazkagarria.
