Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimenduaren (EHPM) ekimenez, apirilaren 5ean mobilizazioak egingo dira EAEko hiru hiriburuetan eta Iruñean, gutxieneko soldatak eta gutxieneko pentsio justu eta behar adinakoak aldarrikatzeko, langile eta pentsiodun guztiei bizi baldintza duinak izatea bermatzeko, pobreziatik eta prekaritatetik atera daitezen. Mobilizazio horiek erakunde sindikal ia guztien babesa izango dute, bai eta emakumeen, gazteen eta beste herri-sektore batzuetako hainbat gizarte-kolektiborena ere.
2023ko lege batean adostutako gutxieneko pentsioen igoerak neurri txiki batean baino ez ditu hobetu pentsio horiek. Horregatik, EHPMk aurkeztutako herri-ekimen legegileak (HEL) proposatzen du Eusko Jaurlaritzak 60 urte edo gehiagoko pentsiodunen Gizarte Segurantzako gutxieneko pentsio guztiak osatzea, bai kotizaziopekoak bai kotizazio gabekoak, lanbide arteko gutxieneko soldataren (LGS) urteko zenbatekora arte (2025ean, 1.184 euro, 14 ordainsaritan). Eta EAEn gutxieneko soldata Espainiako Estatuarena baino zenbateko handiagoa onartzen bada, bera izango dela osagarrirako erreferentziatzat hartuko dena.
Gainera, HEL honek prestazio hori eskuratzeko murrizketak gainditzeko funtsezko bi elementu biltzen ditu: 1) pentsiodunak ez direla berriro lan-merkatuan sartuko, eta, beraz, osagarria eskuratzeko errenta- eta ondare-baldintzak modu indibidualizatuan finkatuko direla, eta ez bizikidetza-unitatearen arabera, Gizarte Segurantzak gutxieneko pentsioetarako egiten duen bezala, eta 2) osagarria euskal administrazio publikoak ofizioz ematea, horretarako behar diren datu guztiak baititu. Horretarako, beharrezkoa da diru-sarrerak osatzeko euskal sistema bat ezartzea, Diru Sarrerak Bermatzeko Errentatik bereizia, nahiz eta sistema hori modu osagarrian aplikatu.
Nahiz eta orain arte pentsiodunen mugimenduak ez duen lortu gutxieneko pentsioak behar bezala duintzeko eta/edo euskal erakundeek pentsio horiek osatzea beharrezkoa den bezala hobetzeko helburu hori, argi dago gure borrokak lagundu duela Estatuko zein EAEko gobernuek, beren erantzukizunen arabera, genero-arrakala murrizteko, pentsio minimoak gehiago handitzeko eta osagarriak hobetzeko neurriak onartzerakoan presioa jasan dezaten.
HELak 110.000 sinadura baino gehiagoren babesa du, EAEko HELen artean inoiz ikusi gabeko kopurua, eta kopuru hori handitu egingo da bilketaren amaierara arte, hau da, maiatzaren 3ra arte. Babes oso garrantzitsu horrek eskatzen du Eusko Jaurlaritzak eta Eusko Legebiltzarrak, herritarren borondate demokratikoarekiko errespetuagatik, HELaren tramitazioa, eztabaida eta ebazpena onartzea, beste lege-proiektu arrunt batzuk bezala. Beste gauza bat egitea ulertezina litzateke, eta Euskal Autonomia Erkidegoko Herri Ekimena arautzen duen 10/2016 Legearen espirituaren aurkakoa; izan ere, lege horren zioen azalpenean adierazten da lege horren helburua dela «Eusko Legebiltzarrari dagokion legegintza-funtzioan herritarren parte-hartze handiagoa bultzatzea, erakundeak herritarrengana hurbiltzea eta, oro har, sistema demokratikoaren funtzionamendua hobetzea».
EAEko (Confebask) eta Nafarroako (CEN) patronalek aurrez aurre uko egin diote Espainiako Gobernuak 2025erako ezarritako LGSaren zenbatekoak hilean 1.184 euro gainditzea ahalbidetuko duen gutxieneko soldata negoziatzeari, iazko 1.134 eurotik %4,4ko igoera delarik. Nahiz eta zifra horrek Europako Gutun Soziala bete gabe jarraitzen duen; izan ere, hura interpretatzeko irizpideak finkatzeaz arduratzen den erakundearen arabera, batez besteko soldataren %60ra iritsi behar du, baina CEOEk uko egin zion LGS berriari, handiegia zela iritzita.
Nahitaezkoa da gutxieneko soldata handiagoa izatea EAEn eta Nafarroan, Estatuan baino batez besteko soldata altuagoetara egokitzea, LGSa ez baita iristen batez besteko soldaten %50era bi lurraldeetan, eta, era berean, bizitza garestiagoa delako, bereziki etxebizitza, eta horrek asko zailtzen du gazteen emantzipazioa.
EHPMek irmoki babesten ditu erakunde sindikalak EAEn eta Nafarroan gutxieneko soldata propioa lortzeko, aldarrikapen justu eta beharrezkotzat jotzen duelako eta gutxieneko pentsioek gutxieneko soldata duinekin lotuta egon behar dutelako. Gutxieneko soldatak eta gutxieneko pentsio txukunak funtsezko elementuak dira genero-arrakala amaitzeko, onartezina baita biztanleriaren erdiaren aurka, hau da, emakumeen aurka egiten den bidegabekeria hori.
Duela zazpi urte baino gehiagotik, Euskal Herriko Pentsiodunen Mugimendua nekaezin ari da borrokan gutxieneko pentsioak eta gutxieneko soldata duin eta behar adinakoak lortzeko. Apirilaren 5erako, larunbaterako, mobilizazio bateratu, ireki eta pluralak deitu ditu, sindikatuek eta talde sozial ugarik lagunduta. Mobilizazio sozial, pentsiodun, langile eta herrikoi zabaleko lehen erronka da, Euskal Herriko lan eta gizarte arloan tratu txarrak gehien jasaten dituen jendearen bizitza duintzeko, gizartearen gehiengoari dei egiten baitio eta interesatzen baitzaio. Hori dela eta, herritar guztiei dei egiten die Bilbon, Donostian, Gasteizen eta Iruñean deitutako manifestazioetan parte hartzeko.
