Joan den astean, gurean egon ziren El Salvadorko eta Kanarietako emakumeen eskubideen aldeko hainbat aktibista. Sexu- eta ugalketa-eskubideez eta eskubide horiek urratzeak emakumeengan dituen ondorioez ari gara, hala nola El Salvadorren berezko abortuak izanda homizidio larriagotuagatik auzipetuta 50 urterainoko espetxe-zigorrak, abortu klandestinoetako heriotzak, eta behartutako eta nahi ez diren amatasunak.
Munduko Osasun Erakundearen arabera, mundu osoan, ugaltzeko adinean dauden emakumeen %41 oso lege murriztaileak dituzten herrialdeetan bizi dira, edo, legezkoa izan arren, zerbitzurik ez dute edo eskuraezinak dira haientzat. Horrek esan nahi du ugaltzeko adinean dauden 700 milioi emakumek ez dutela abortu legezko eta segurua egiteko aukera.
Baina ez gatoz abortatzeko eskubideaz hitz egin eta hori aldarrikatzera, jendartean giza eskubideen arloan dugun pedagogiarik ezari buruzko hausnarketa egitera baizik.
Izan genuen jardueretako bat unibertsitateko hirugarren mailako talde batekin izan zen. Bertan Basauriko hamaikei buruz hitz egin genuen... Isiltasuna... inork ez zituen ezagutzen.
1976an, duela 49 urte baino ez, Poliziak emakume bat atxilotu zuen, senide batek abortua egiteagatik salatua. Eta hortik beste izen batzuk atera ziren, 19 eta 38 urte bitarteko emakumeenak, ia guztiak ezkonduta zeuden, gehienak seme-alabekin, eta langile-klasea ziren. Hiru urte igaro ziren epaiketa egin arte, eta, tarte horretan, mugimendu feministak kasua ezagutu zuen, eta abortua eremu pribatutik atera eta eztabaida publikora eramateko aukera ikusi zuen. Emakume haiek estatu osoan borrokarako eragile bihurtu ziren. Borroka horrek 1985eko legearen oinarriak ezarri zituen eta gaur egun dugun eskubidea ekarri.
Denboraren arrakalaz gain, espazioarena ere topatu dugu.
El Salvadorko aktibistek hurrengo galdera bota zuten: zer ezagutzen duzue El Salvadorri buruz? Isiltasuna berriro ere.... Eta hitz egiten hasi ziren, eta Delmyk, Beatrizen amak, kontatu zuen nola euren adin bereko alaba hil egin zen osasunean larriki eragiten zion eta bideragarria ez zen haurdunaldi baten etete boluntarioa ezeztatzeagatik, eta nola duela gutxi Giza Eskubideen Amerikarteko Gorteak El Salvadorko estatua zigortu duen horregatik.
Badakigu hau beste biztanleria talde batzuekin ere berdin gerta zekigukeela, ez bakarrik gazteekin. Baina orokorrean eskubideei, eta zehazki emakumeen eskubideei, borrokei eta garaipenei buruz dugun ezagupenik ezaren inguruan hausnartzera garamatza. Eta geure buruari galdetzen diogu: eskubideak eskuratzeko hainbat eta hainbat pertsonaren eta kolektiboren urteetako borroka nekaezina ez badugu ezagutzen, eskuinaren gorakadaren testuinguru honetan hauek defendatzeko prest gaude? Borroka horiek ez baditugu ezagutzen, eskubide berrien aldarrikapen eta eskuratzea imajinatzeko prest gaude? Beste pertsona batzuei beste leku batzuetan gertatzen zaiena ez badugu ezagutzen, elkartasunerako eta euren borroka geure ere egiteko prest gaude?
Hitz egin, ezagutu, eztabaidatu eta beste batzuei gertatzen zaienarekin elkartasuna adierazteko beharra dugu, eta ez itxarotea gure eskubideak urratu arte mobilizatzeko.
Martxoaren 8 honetan berriro ere kalera irten gara, atzera begiratuz gure aurrekoak ohoratzeko, egungo atzerakadaren testuinguruari so eginez, eta pertsona eta herri guztientzako eskubideez gozatzera eramango gaituen epe luzeko kemenaren begirada galdu gabe.
