Greba Orokorra, egoki baino egokiagoa

Euskal Herrian deitzear dugun Greba Orokorra oso egokia izango da elkarren osagarri diren bi ikuspuntutatik: lehenengoak euskal sindikalismoaren izaera eta ibilbidearekin du zerikusia.

Espainiako sindikalismo nagusia 78ko erreformak eta patronalaren neurriko elkarrizketa sozialaren ereduak asimilatzen zuten bitartean, Hego Euskal Herrian, joan den mendeko 90eko hamarkadatik aurrera (35 orduen eta soldata sozialaren aldarrikapenarekin 1999an egindako Greba Orokorra mugarri hartuta), gehiengo sindikal bat eratu da, lan-harremanen eta babes sozialeko esparru propioaren alde egiten duena, kontraboterean oinarritutako estrategiarekin, ekintza sindikalaren politizazioa eta mugimendu sozialekiko aliantza sustatuz; LABek 80ko hamarkadan ia erabateko bakardadean defendatutako kontzeptuak dira horiek guztiak. Egindako bideari esker, euskal sindikalismoa egun autonomoagoa da, mobilizazio gaitasun handiagoa du eta Estatu mailako sindikalismoaren aldean emaitza hobeak lortzen ditu.

Hori esanik ere, euskal sindikalismoak bere eredu soziosindikal eta soziopolitikoa birpentsatu eta berregokitu beharra dauka; horretan ari gara LABen.

Epe motzeko erronkei ekiteko LAB eta ELAren artean alde nabarmenak ditugu, agerikoa da. Hala ere, oinarrizko logika komuna partekatzen dugu, bai gehiengo sindikala osatzen dugun sindikatuok, bai, ahots propioz, gero eta zer esan handiagoa duten eragile sozialek; mugimendu feministak eta pentsiodunen mugimenduak, kasu.

Logika komun horren barruan, Euskal Herriko Eskubide Sozialen Kartan bildutako eremu soziosindikalak murrizketa handien garaiari (2007-2013) aurre egin zion sei Greba Orokor eta borroka ugari sustatuz. Hego Euskal Herriko patronalak Lan Erreformak eta negoziazio kolektiboaren erreforma ezartzeko zituen asmoei eutsi eta baldintzatzea lortu genuen, eta euskal langileek 2016-2017 bueltan iniziatiba berreskuratu genuen, eliteek ahotan zuten «errekuperazio ekonomikoa», izatekotan, langileentzat lan eta bizi baldintza hobeak bermatzeko izan zedin, aberastasuna eta boterea gero eta esku gutxiagotan pilatzeko joera irauliz.

Borroka sindikal haiekin batera, greba feministek eta pentsiodunen mugimenduaren sorrerak berebiziko ekarpena egin zuten bizitza kapitalaren gainetik jartzeko borrokan. Sinergia berriak sortu ziren eta haiei esker posible izan zen 2020ko urtarrilaren 30eko Greba Orokorra, lan, bizi eta pentsio duinen alde.

Pandemiak agerian utzi ditu osasunaren eta zaintzaren eremuko gabeziak, erakutsi du oinarrizko lan asko, gehienak, emakumeek egiten dituztela, baldintza prekarioetan. Instituzioek orain pandemia osteko aroa aurreikusi dute, eta, berriz ere, enpresen irabazietan jarri dute arreta, krisi ekologiko larriari bizkar emanda.

Oinarrizko produktuen prezioa gora eta gora doa, baina soldatak ez neurri berean. Emakume langileen kontrako arrakala betikotzen ari da. Zaintza krisiak bere horretan jarraitzen du, erantzunik gabe. Finean, Kapitalaren interesak eta langile jendearenak aurrez aurre ditugu berriro. Greba Orokorra palanka da erasora jotzeko, langileria boteretu eta, ofentsiban, borroka ziklo berri bati ekiteko.

Horrez gain, Greba Orokorraren egokitasuna indartzen duen bigarren ikuspuntua dugu: hurrengo hiru hilabeteetan Hego Euskal Herriko langileen lan eta bizi baldintzetan eragina duten erabaki garrantzitsuak hartuko dira. Horietako asko (lan eta pentsio erreformak, Estatuko aurrekontuak, argindarraren prezioa) Estatu mailan erabakiko dira, eta, beraz, agerikoak dira egungo autogobernuak oinarrizko aferak lantzeko dituen mugak. Kontuan izanik Espainiako Patronalaren eta Erregimenaren gainerako botere faktikoen boterea, eta Estatuko sindikalismoa borroka estrategiarik gabe ari dela, akats larria litzateke guztia Estatuko jokalekuaren menpe uztea.

Baina ez gaitezen horregatik eszeptizismo desmobilizatzaile betean erori, eta ez ditzagun gutxietsi, mugatuak izanda ere, Estatu mailan lor daitezkeen onurak. Kontrakoa, euskal eremu soziosindikalak bere gaitasun osoa aktibatu behar du hiru zentzutan. Lehenik, esparru politikoa presionatzeko, azken hamarkadetako murrizketak atzera bota eta gehiago egin ez ditzaten. Bigarrenik, lan eta bizi baldintzei buruz hemen, Euskal Herrian, erabakitzea aldarrikatzeko —EAEko langile klasearen %71 eta Nafarroako langileen %52 ordezkatzen ez duen elkarrizketa sozialaren ereduari eta eremuari aurre eginez—; eta negoziazio kolektiboaren estatalizazioa lehengoratzeko. Hirugarrenik, Madrilen posible ez dena Euskal Herrian posible egiteko.

Lan erreforma indargabetzea eskatu behar dugu, Lan Kode Propioa aldarrikatzearen batera; eskatu behar dugu lanbide arteko akordioaren bidez 1.400 euroko gutxieneko soldata ezartzea, borroka sindikalak sustatzen ditugun bitartean, prekaritatea borrokatu eta eskubideak irabazten joateko. Estatu mailako pentsio sisteman inposatutako murrizketak atzera botatzea exijitu behar dugu, eta, aldi berean, EAEko eta Nafarroako gobernuak pentsio apalenak 1.080 eurotaraino osagarritzera behartu eta Gizarte Segurantza propioa aldarrikatu. Bertoko Gobernuak zerga-erreformari heldu eta zerbitzu publikoetan inbertsio gehiago egitera bultzatu behar ditugu, enplegua egonkortu eta ratioak hobetzeko erabakiak behartu; zaintza sistema publiko-komunitarioaren sorreran aurrera egin dezaten lortu behar dugu; eta erabil ditzatela euren baliabideak babes sozialeko sistema hobetzeko, egungoak ez baitu eragotzi pobreziaren mugan gero eta jende gehiago egotea.

Horregatik guztiagatik diogu Greba Orokorra ez behin, bi aldiz egokia dela. Baliatu dezagun aukera enpresetan borroka sindikalak biderkatzeko, auzo eta herrietan mobilizazio soziala sustatzeko, eta gure Herrian aldaketa politiko eta sozialak bultzatzeko. Ikusle hutsak izan baino, izan gaitezen aldaketaren eragile.