Hurbiltzen ari da 2024. urtearen amaiera, eta horrekin, administrazioek iragarri bezala, sektore publikoaren prekaritatea amaituko da. Bitarteko langileak finkatzeko abian jarritako prozesuek abenduaren 31n konponduta egon behar dute. Legea betetzea espero da, aldi baterakoen ehunekoa %8ra jaitsita.
Kasu batzuetan egoera premiazkoa da, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailean, gure sukalde eta garbiketa taldean, hain zuzen ere. Kolektibo feminizatua: 756 plaza finko, eta horietatik %37 baino ez gara langile finkoak.
Gainerako pertsonek urteetan jasaten dute behin-behinekotasuna. Bitarteko langile batzuek langile finko batek baino antzinatasun handiagoa dute.
Baina esaten ari dira: 2025a urte berri eta positiboa izango da gu guztiontzat. Ziur aski, enplegua sortzeari buruzko garaipen-iragarkiak ikusiko ditugu legea bete nahi denean. Prekaritatearen kontzeptua desagertu egingo da.
Hala ere, gure azterketaren arabera, kontzeptuak alderdi eta faktore gehiago biltzen ditu, eta horiei buruz hitz egin nahi dugu orain.
Esango dugu gure kolektiboa txikia dela, ulertzen dugula ez dela kudeatzeko konplexuena, borondatea badago. Baina zoritxarrez ez dirudi hala izango denik.
Kolektibo feminizatua gara, egunero 30.000 menu baino gehiago egiten ditugu, horietatik %20 inguru intolerantzia eta alergietarako dietak ditugu. Zaharkitutako instalazioetan lan egiten dugu, material gutxirekin. Lan-erritmo estresagarriak jasaten ditugu, gure lanpostua egokitzeko baldintza zailekin, eta ez dago halakorik.
Horren guztiaren ondorioz, baja kopuru handia gertatzen da. Ez da absentismoa, lan-baldintza txarrak dira.
Ez dugu etengabeko prestakuntzarik jasotzen, gure gida elikagaiak ekartzen dizkiguten enpresen fitxa teknikoak dira, eta horiek dira gure mesanotxeko irakurgaiak, egunez egun laguntzen digutenak.
Lan-karga handia da, bai fisikoki, bai mentalki; nahiz eta gure kategoria sukaldaria izan, administrari-lanak egiten ditugu, eskaerak kudeatzen ditugu, jeneroa optimizatzen dugu, garbiketako peoia egiten dugu... eta hori guztia eskala publikoko soldata txikienarekin.
Negoziazio kolektiboak ere ez digu panorama hoberik uzten, 2009. urtekoa den hitzarmen bat dugu, egia da akordio partzialak lortzen ari direla, baina praktikan jartzea izugarri luzatzen ari da. Adibide gisa jarriko dugu 60 urtetik gorakoentzako lanaldi-murrizketarako akordioa, beste kolektibo batzuetan jada existitzen dena. Duela urtebete sinatu zuten, eta orain hasi dira kudeatzen.
Hitzarmeneko puntuekin are kezkagarriagoa da: normalean ez dira betetzen, adibidez: lekualdatze-lehiaketa. Duela hiru urtetik hona jada betetzen ez den urteroko lehiaketa.
Esango dugu, halaber, ez dela betetzen sukalde berri oro zuzenean eta publikoki artatzeko akordioa, de facto eremu pribatura pasatuz, eta horrek susmoa sortzen digu hezkuntza sailaren asmoez. Gogora dezagun zerbitzu publikoak gure zergetan oinarritzen direla eta eredu publiko-pribatua frogatuta geratu dela, garestiago ateratzen dela, eta kasu batzuetan iruzurra ere eragiten duela, jantoki-enpresekin, esaterako.
Gure kolektibo txikian jarri dugu arreta, ziur gaude, hala ere, hori guztia hainbat arlotan errepikatzen dela: osasunean, kulturan, eta abarretan. Beraz, agerian geratzen da urte berrian prekaritateak sail honen berezitasun izaten jarraituko duela. Hori ezabatzeko tresna bakarra publikoaren bidera itzultzeko borondate politikoa da.
Aurrekontua denentzat hobeto kudeatu behar da.