Foru aldundiaren konpromisoak: ezer balio ez duten promesak

Bizkaian hamahiru pertsona hil ziren 2021ean beraien lanpostuetan. Osalanen arabera, herrialdean 17.333 lan-istripu gertatu ziren iaz. Erregistro horri gehitu behar zaizkio baja hartu ezin dutenak edo hartzera ausartzen ez direnak, mobbing-a jasaten dutenak edo lanaldien artean atseden eskasak dituztenak. Lan-prekaritatea, kontratazio moduan ez ezik, lanpostuen baldintzetan ere normalizatuta dago; izan ere, urtebetean hildako 13 pertsonak sakrifizio normala dirudite merkatuarentzat. Zer gertatuko litzateke urtebetean hamahiru Sanchez Galan hilko balira?

Jakina da, gainera, ostalaritza eta merkataritza sektoreetako lan-baldintzak ez direla inondik ere egokitzat onartzeko modukoak. La Gilda del Norte enpresa ezagunak muturrera eraman zuenesplotazioa, eta abortatu nahi ez zuenlangile bat kaleratzera ere iritsi zen;Eneko Atxa sukaldaria 2018an salatu zuten erdi-esklabotzako praktikengatik; Last Tour, BBK Live bezalako ekitaldien kudeatzailea, atseden-bermerik gabeko gehiegizko jardunaldien salaketekin; IMQk 76 langile kaleratu zituen beraien grebarako eskubidea erabiltzeagatik. Eta zertan datoz bat enpresa horiek? Bizkaiko Foru Aldundiaren diruarekin finantzatu dira.

Duela hiru urte, Bizkaiko ahaldun nagusiak legegintzaldiko lehentasunezko konpromiso gisa sinatu zuen enplegu egonkorra eta kalitatezkoa sustatzea. Galdera da: nola gauzatzen da konpromiso hori? Galdetu genuen lehen aldian, kontratazioari buruzko klausula sozialekin erantzun ziguten. Arazoa ez da Bizkaiko gobernuak kontraturik gabe garatzen diren proiektuetan parte hartzen duela edo halakoak finantzatzen dituela, baizik eta lankidetza-hitzarmen bidez edo diru-laguntza bidez; eta hori da emandako adibideen kasua. Kasu horietan, uste dugu aldundia harro dagoela orain arte sinatu diren klausula ugariengatik, eta logikoena litzatekeela salbuetsitako kasu horietara egokitzea, ezta? Ba ez dute nahi.

Gogoan dut aldundiaren kanpaina, Laguntza bai, kontrola ere bai, zeinarekin, Marotoren PP imitatuz, baliabide sozialak behar dituztenek iruzurrak egiten dituztela aurresuposatzen zuten:zergatik ez da onartzen Iberdrola, Petronor, BBVA eta LastTour enpresentzako antzeko kontrol bat gutxienez? Esan bezala, langileen eskubideak urratzen dituztela frogatu duten enpresak dira. Erantzun ofiziala da ez dela beharrezkoa, baina akatsa frogatu ezean, zer pentsatua ematen du Bizkaiko gobernua klasista dela.

Bere konpromisoarekiko koherentziagatik, aldundiak egokitu egin beharko luke Eusko Jaurlaritzaren 2021-2026 Laneko Segurtasun eta Osasunaren Euskal Estrategia, zeinak hobetu egingo bailituzke foru-langileen eta aldundiaren mendeko lanpostuen lan-osasunaren gaineko kontrolak (adibidez, BECeko mantentze-lanetako edo Euskaldunako jatetxeetako langileak): baina baztertu egin digute proposamen hori.

Horrek guztiak esan nahi du Bizkaiko Foru Aldundiak enplegua eta kalitatea hobetzeko duen konpromisoa ke hutsa dela. Ez al da izango, sindikatuan baja hartu zuenetik, ahaldun nagusiari gehiago axola zaiola ugazaba ez eragoztea langileak zaintzea baino?