Bizi mugimenduaren Euskal Herria Burujabe. Denon mundua eskuetan berriz har dezagun liburuaren kritika da artikulu hau.
Bizi-k euskara bigarren mailako hizkuntza bezala tratatzen du. Bizi-k lehentasunez frantsesez komunikatzen du eta euskara bigarren mailako hizkuntza bezala tratatzen du. Adibidez, liburu hori lehenik frantsesez argitaratu du eta hainbat aste beranduago euskaraz.
Bizi-ren ideologiak euskal herria desagerrarazten du. Mugimendu horrek demokraziaz hitz egiten du, herriaz, Euskal Herriaz, Euskal Herriko biztanleez, baina ez euskal herriaz, ez euskal populuaz. Bere liburuaren azpititulua, Euskal Herri burujabe da, «Pays Basque souverain», eta ez euskal populu burujabe. Euskal Herria hitzak erabiltzen dituelarik, lurraldea izendatzeko da; alta, Euskal Herriak bereziki euskal populua erran nahi du. Horrela, Bizi-k «lurralde burujabe»-az hitz egiten du, eta ez euskal populu burujabeaz.
Bizi-k Estatu oligarkikoaren instituzioekin kolaboratzen du. Europar instituzio politikoek eta frantziar eta espainiar Estatuetakoek ez dute ibilmolde egiazki demokratikoa. Bizi-k ez du hori salatzen, aurkakoa egiten du, europar legedia eta legebiltzarra goraipatzen ditu. Mugimendu horrek frantses Konstituzioan aldaketak nahi ditu, frantses Estatuaren agintariek Konstituzio bidegabe horretan oinarrizko aldaketak egitea oso-oso zaila egiten dutela erran gabe, eta Konstituzio hori armen bidez herriari inposatzen diotela adierazi gabe.
Ildo beretik, frantziar eta espainiar Estatuen Euskal Herriko erakunde politikoez hitz egitean, Bizi-k «gure erakundeak» erraten du eta ez du erakunde horien guzien ibilmolde ez-demokratikoa kritikatzen.
Bizi-k «demokrazia» errepresentatiboaren eta parte hartzailearen kontzeptuekin bat egiten segitzen du. Alta, kontzeptu engainatzaileak dira horiek, herriak erabakitzen duela sinetsarazten dutelako, herria burujabea dela, baina ez da burujabe, ordezkatua delako.
Bizi ekologista? Bizi-k «trantsizio elektrikoa lagundu» nahi du, bereziki «karbono gabeko garraiobideetarako trantsizioa», baina ez du egiten nuklearra ez den argindarraren ekoizpenaren kritika sakonik, eta garraio elektrikoak karbono gabekoak direla pentsatzera eramaten du, arrunt faltsua dena; garraio elektrikoen ekoizpen eta birziklapen kate osoa karbonatua da.
Bizi-k ez ditu aberatsak kezkatzen eta kapitalismo berdea bultzatzen du. Bizi-ren proposamenekin, langileei lapurtutako diru ainitz dutenek lasai lo egin dezakete: zerga handiak ordaindu beharko dituzte, baina beren luxuzko kontsumoa, beren jarduera kutsatzaileak eta beren igerilekuaren berotzea segitzen ahalko dituzte! Bizi-rekin, aberatsek injustiziak egiten trankil segi dezakete; injustizia zerga ordaindu beharko dute eta kito!
Bizi-k, militante altermundialistak erakartzeko, bere buruari itxura antikapitalista ematen dio, baina ez du egiazko alternatiba orokor antikapitalista bat proposatzen; aurkakoa, zerga gehiago pagatzea eskatzen duten bilioidun eta milioidunekin harmonia osoan da.
Bizi-ren hezkuntza ez-herritarra. Bizi-k hezkuntza herritarra bultzatu behar dela dio. Mugimendu horrentzat, hezkuntza herritarrak, «prekarioei eta baztertuei, mundua eta pairatzen dituzten zapalkuntza-moduak ulertzeko gakoak eman nahi dizkie». Beste molde batez erranda, Bizi-ren iritziz, prekarioak eta baztertuak direnak ezjakinak dira, eta, ondorioz, «adituen» beharra dute beren heziketarako! Ideia hori harroputza eta mespretxuzkoa da! Elitearen ideologia da! Bizi-k gutxiesten duen pertsona anitzek, segur aski, Bizi-k eta bere «adituek» baino askoz hobeki ulertzen du mundua! Definizioz, hezkuntza herritarra adituaren rolarekiko oso kritikoa da, eta mundua hobeki ulertzeko giltzak eraikitzeko gaitasuna pertsona orok badugula goraipatzen du; haien eraikitzeko, ezinbestekoak diren baldintza materialak eta laguntza kolektiboa beharrezkoak ditugu bakarrik.
Bizi-ren jarduera erreformista da. Bizi-k «ikuspegi erradikal-pragmatikoa» duen mugimendua dela erranez bere liburua hasten du. Hain erradikala non Ipar Euskal Herrian «igerileku sare ona segurtatu» nahi duen! Zoazte edateko urik ez duten haurrei Bizi-ren erradikaltasuna esplikatzera! Erradikaltasuna arazoen erroetara jotzea da. Bizi-k ez du hori egiten.
Erreformismoak, lehentasunez, indarrean den koadro legalean jarduten du; definizioz, erreformen bidez jendarte kapitalista hobetzea du helburu, eta ez kapitalismoari egiazko alternatiba eraikitzea. Bizi-k, beraz, estrategia erreformista du. Bere buruari itxura erradikala ematen dio, gazteria eraginkortasun gehiagorekin erakartzeko.
Gure ustez, Denon mundua eskuetan berriz har dezagun Bizi-ren egitasmoa ez da egingarria, lehenago ez duelako aztertzen zergatik mundua eskuetatik eskapatu zaigun. Azterketa hori Bizi-rekin eta interesatua den ororekin egiteko prest gara.
(Idazki honen bertsio osoa, https://sites.google.com/view/herribiltza-web-orria/bizi-mugimenduari-kritikak/biziren-liburuaren-kritika-20240417 helbidean irakur daiteke)
