BCC: egoitza berrirako alternatibak

Basque Culinary Center Fundazioaren (BCC) bigarren egoitza bat eraikitzeko Donostian, Manteo-Okendo inguruan aurreikusitako esku-hartzearen inguruan sortu den eztabaidaren harira, gastronomia-jardueraren «sormenerako, berrikuntzarako eta garapenerako zentro bat sortzeko eta ustiatzeko» helburua duena, ekarpen berri eta labur bat egin nahi dut, azkena izatea espero dudana; izan ere, ez nuke erredundantea izan nahi, eta, bestalde, ez dut inolako interesik eztabaida monopolizatzeko.

Joxe Mari Aizegak, Basque Culinary Centerreko zuzendariak, iraileko lehen astean argitaratutako artikulua interesez irakurri ondoren, harritu egin ninduen, lehenik eta behin, erakunde horrek beharrezkotzat jotzeak Manteo inguruan eraikin berri bat ezartzeko proiektua justifikatzea; izan ere, nire ustez, ez da ari BCC interpelatzen, baizik eta onartutako proposamenaren garapenean eta finantzaketan inplikatuta dauden hiru administrazioak: Eusko Jaurlaritza, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Donostiako Udala.

Lehenik eta behin, uste dut zinez eskertu behar dela —berandu eta, agian, gerora sortutako zirkunstantziek behartuta—irailaren 14an bilkura ireki bat egin izana proiektuaren edukia ezagutarazteko. Hala ere, lehen aipatu dudan bezala, zeregin hori, printzipioz, ez dagokio BCCri, proiektuaren sustatzaileari, baizik eta Donostiako Udalari berari, Manteoko eremuaren hirigintza-antolamendurako organo eskuduna den aldetik. Eta, bestalde, uste dut okertzat jo daitekeela proiektua Miramongo Parke Teknologikoan duen egoitzan aurkezteko erabakia, nahiz eta eztabaida hau jarraitzen duen edonork jakin proiektua ezagutzeko eta ekitaldira joateko interesa izan dezaketenak Ulia-Gros inguruan bizi direla.

Baliteke nahasmen bitxi hori sortu izana agian norbaitek ez duelako ulertu BCCren jarduera ez dela inolaz ere zalantzan jartzen ari, ez duela justifikatu beharrik, ezta konbentzitu beharrik ere, hamar urte hauetan egindako lan onaz; aitzitik, proiektuaren inguruko jarrera kritikoak eragin dituzten arrazoiak, alde batetik,01. Manteo Hirigintza Eremuan Hiri Antolamenduko Plan Berezia-n jasotako hirigintza-antolamenduko proposamenean daude (dokumentu hori udalak behin betiko onartu zuen aurtengo martxoaren 30ean eta, gaur egun, Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusian errekurtsoa jarrita dago), eta, bestalde, gure administrazio publikoek bere gain hartutako finantzaketa-baldintzetan; nire ustez, hortik ondoriozta daiteke eztabaida honetan bi gatazka elkartzen direla paraleloan: hirigintza arazo bat eta hirigintza-politikako arazo bat.

Zehatza izaten saiatzeko, bi gai garrantzitsu bakarrik aipatuko ditut, bata legezkotasunari buruzkoa eta bestea egokitasunari buruzkoa:

1. Harrigarria da hainbesteko garrantzia duen esku-hartze bat arautu eta antolatu nahi izatea aipatutako Hiri Antolamenduko Plan Berezia izapidetuz soilik; izan ere, onartutako proposamenak egiturazko zehaztapen berriak ditu, eta horiek definitzeko beharrezkoa izango litzateke 2010eko ekainean onartu zen eta indarrean dagoen Hiri Antolamenduko Plan Orokorra (HAPO) aldatzea, edo, hala badagokio, BCC berriaren kokapen egokiari buruzko erabakia HAPO berria onartu arte atzeratzea. Izan ere, HAPO berriaren berrikuspena izapidetzen ari da gaur egun, eta aurrerapen-dokumentua aurtengo azken hiruhilekorako aurkeztea aurreikusita dago. Uste dut bigarren aukera hori dela zuzenena, aukera emango lukeelako, proposatzen diren alternatibak aztertu eta baloratu ondoren, eta dagokion parte-hartze publikoko prozesua kontuan hartu ondoren, udala egoki iritzitako erabakia hartzeko moduan egon dadin.

2. Edonola ere, mesedez, bi gauza eskatuko nituzke: apaltasuna helburuetan eta zentzutasuna proposamenean. Bi printzipio horiek proposatu dena baino esku-hartze txikiagoa defendatu beharko lukete, izan ere, agerikoa dirudi asmo handiegiz jokatu nahi izateak konponbide on batekin asmatzea eragozten duela. Kontua ez da espazio guztia edozein preziotan betetzea, baizik eta eremua ahalik eta irizpide onenarekin antolatzea eta duintzea. Nire ustez, irizpide hori BCC berria kokapen alternatibo batean eraikitzea izango litzateke, eta Manteon zuzkidura-bizitokien programa bat soilik garatzea defendatzea, baina gaur egun Nafarroa etorbidearen ipar-ekialdeko frontea definitzen duten berdegunea eta zuhaiztia errespetatuz, eta, ahal bada, haren ingurumen-balio ukaezina areagotuz eta indartuz.

Amaitzeko, eztabaida aberastu dezaketen irtenbide alternatiboak proposatzeko asmoz, kritika errazean erortzea saihestuz, onartutako proposamena berriz aztertzea proposatzen dut, adibidez, Manteoko eremuari buruz azaldutako ideia batzuetan oinarrituta, eta BCC berrira kokapen alternatibo bat planteatuta; izan ere, hasiera batean turismo-jarduerarekin inolako loturarik eskatzen ez duen zentroa denez, ez du zertan Zurriolako hondartzatik hain hurbil dagoen lehentasunezko gune batean kokatu behar. Alde horretatik, oso interesgarria izan liteke Loiolako kuarteletan aurreikusitako hirigintza-eragiketan sortuko den aukera baliatzea, Donostiako Udalak bertako lurrak azkenean eskuratu ahal izango baititu. Horrela, Basque Culinary Centerren bigarren egoitza bezalako zentro bat ezartzeak, neurri handi batean, hiria egiten lagun lezake, helburu horrek lehentasuna izan beharko bailuke beti, eta Loiola auzoaren inguruan, Urumea ibaiaren ertzean foku bat eta jarduera-polo bat sortuko luke.

Are gehiago, aukera hori ezinezkoa balitz, uste dut ez litzatekeela baztertu behar BCC berria Illunben kokatzeko aukera: Basque Culinary Centerren egungo egoitzatik urrun ez dagoen espazio bat da, eta, arrazoi ezberdinak eta konplexuak direla medio, orain arte udalak ezin izan du lortu hiriarentzat bideragarria eta interesgarria den jardueraren bat ezartzea.

Azkenik, postdata gisa eta borondatezko inozotasun puntu batekin esanda, uste dut eztabaida honek nahikoa garrantzia eta herritarren interesa baduela, ahal den neurrian, alderdi politikoen babesetik kanpo garatzeko. Hau diot zeren eta esku hartzen duten bakarrak udal talde politikoak eta BCC bera direnetik, ezinbestean sigla politikoek herritarren eztabaida gaindituko dutelako. Orduan beranduegi izango da: kexatzea besterik ez da geratuko, eta, askotan gertatzen den bezala, gauzak askoz hobeto egin zitezkeela pentsatzea.