Nafarroako elkarrizketa sozialerako mahaiaren akordioen ondorioz, ekainaren 13tik 14ra Estatuko Enpresa Osasungarrien II. Kongresua egingo da Gorraizen, osasun mentala ardatz hartuta eta Nafarroako Gobernuko Eskubide Sozialen eta Enpleguaren Departamentuak finantzatua. Biltzarraren antolaketa eta zuzendaritza aholkularitza-enpresa pribatu bati azpikontratatu zaizkio.
Kezkagarria da gaur egun Administrazio Publikoak bultzatzea eta oso-osorik finantzatzea lan-osasunari buruzko biltzar bat programaren garapenean sindikatu-ordezkaririk egon gabe. Etsigarria da elkarrizketa sozialeko mahaian parte hartzen duten sindikatuek hori bere horretan onartzea.
Kongresuan, ongietorria Nafarroako Enpresarien Konfederazioko (CEN) presidenteak egingo du. Nahiz eta enpresa pribatuko txostengileak gehiengoa diren kongresuan (23tik 19), Maria Txibite Nafarroako Gobernuko presidenteak eta Elma Saiz Gizarte Segurantzako ministroak inauguratuko dute. Bigarren eguna Lan eta Gizarte Ekonomiako ministro eta Espainiako Gobernuko bigarren presidenteorde Yolanda Diazek eta Nafarroako Gobernuko Eskubide Sozialetako kontseilari Carmen Maeztuk irekiko dute.
Kongresuaren programatik ondoriozta daiteke laneko osasun mentala ongizatearen, pentsamendu positiboaren eta oreka emozionalaren ikuspegitik aztertzeak saihestu egiten duela osasun mentalaren hondamendiaren arrazoiak enpresaburuek eragin dituztelakoa zalantzan jartzearen deserosotasuna.
Osasun mentaleko arazoen sorreran, honako hauek daude: enpleguan dagoen ziurgabetasun orokorra, kaleratzea erraztea, enpleguaren prekarizazioa —baita ABLE bidezkoa ere—, aldi baterako kontratazioa, behartutako autonomo faltsuak, banaketa-jardueretako plataforma informatiko anonimoak, enplegu informala eta abar. Laneko antolamenduaren arrisku psikosozialeko faktoreei dagokienez, osasun mentalari egindako kalteak azaltzen dituzte, baina aipatu ere ez da egiten lan-gainkargaren areagotzea, erritmo biziak, langileen parte-hartze falta, genero-diskriminazioa, soldatak gutxitzea –berez urriak izaki– eta abar. Kaleratzeari eta pobreziari zaion beldurra nahieran mugitzen da kolektibo askotan. Enpresarien aurkakotasunarekin koherentzian, ez da zehazten aurrera egin behar den osasun mentaleko kalteak laneko kontingentzia posibletzat hartzeko arauz aitortzeko bidean.
Bestalde, ausarkeria da arriskuen prebentzioaz hitz egitea eta enpresetako prebentzio-sistemaz ez hausnartzea. Badirudi elkarrizketa sozialerako mahaia ez duela kezkatzen prebentzio-zerbitzuak kanpora ateratzeak eta jarduera ez-eraginkorrak, ez eta lanaren ondoriozko kalteei aurre egiteko enpresaren mutualitate-sistema zalantzan jartzeak ere.
Kongresu honek eta aurreko edizioak langileen lan-osasunaren arloko beharrei erantzuten ez badiete, agian zerbait egiten delako itxura egin nahi da, besterik gabe, elkarrizketa sozialerako mahai bat dagoela justifikatzeko eta, horrela, bertan parte hartzen duten erakundeetako zuzendaritzen interes klientelarrak zaintzeko.
Mahaia ahalegintzen da Nafarroako Osasun Publikoaren eta Lan Osasunaren Institutuaren lan-osasuneko politikekin eta programekin zerikusirik ez duten jarduerak bultzatzen; eta erakunde horrek Nafarroako Gobernuaren arloko teknikariak eta espezializatuak biltzen ditu. Mahaiak, objektiboki, Nafarroako Lan Osasuneko Kontseiluaren eztabaidei eta kezkei egin beharko die aurre, gai horretan parte hartzeko hiruko organoa baita.
Kongresua Iruñetik gertu dagoen hotel batean eta gaztelu zahar batean egingo da, eta estatus egokia izango du kongresu hau diseinatu eta zuzentzen ari direnentzat, hau da, enpresarientzat. Dirudienez, instalazio publikoak, merkeagoak eta jasangarriak, ez daude haien mailan.
Goibeltzeko modukoa da ikustea instituzioen ordezkaritza politiko handia, bai Estatuko gobernuarena, bai Nafarroarena, biak ala biak ezkerrekotzat duten erakunde politikoak buru dituztela, bere burua goraipatzea beste egitekorik ez duen rol otzan bat onartzen ari dela enpresarien kongresu garesti eta alferrikako batean, hori bai, herritar guztion zergekin ordaindutakoa.
