Anton Txekhov-en antzezlanak irakurtzen ibili naiz. Ez galdetu zergatik. Beno, bai, galdetu zergatik eta erantzuna antzezlanak irakurtzea gustuko dudalako izango da. Badakit antzeztuak izateko idatziak direla. Paperezko oholtza ez dela gauza bera. Baina antzezlanak irakurtzen ditudan bitartean, neure buruan entzuten ditudan ahotsek normalean izaten dutena baino gidoi hobea dute behintzat. Eta ez nire eguneroko petralkeria hipokondriakoak.
Vanya Osaba-rekin hasi nintzen, Kaioa eta Gereziondoen lorategia-rekin jarraitu eta Hiru Ahizpak irakurtzera heldu nintzenean konturatu nintzen bazegoela antzezlanetan errepikatzen zen zerbait. Uneren batean pertsonaia batek agur esaterakoan «ziurrenik ez dugu elkar ikusiko berriz» esaten zuen. Ez despitaz. Ezta bereziki atsekabeturik ere. Garai hartako Errusian litekeena elkar berriz ez ikustea zelako baizik.
Badakit krimen bat dela Txekhov eta Isabel Díaz Ayuso zutabe berean sartzea baina Madrilgo Komunitateko presidentearen «Madrilen posible da zure ex-a berriz ez topatzea» esaldi hura etorri zitzaidan gogora. Madril, hiri handi asko bezala, txikia da. Orbita sozial laburrak ditu eta posible da ez bakarrik zure bikote ohia aurkitzea, baita ikusi nahiko ez zenukeen egoera batean, zure gaur egungo bikotea ikustea ere. Esanguratsua iruditzen zait Alderdi Popularreko politikariak ez ikuste hori desiragarria den zerbait bezala azpimarratu izana, logika neoliberalaren baitan ziurrenik, non askatasuna atzera ez begiratzean datzan, bidean utzitako hilotzei erreparatu gabe. Baita harreman pertsonaletan ere. Ez dakit eta ez zait axola zenbateraino izan zen autobiografikoa Díaz Ayuso esaldi horrekin, baina ia ziur nago ez zela, haurrak tarteko, beraien bikote ohiak ikustera beharturik dauden emakume horietaz ari. Norbait berriz ez ikustea pribilegio bat ere izan daiteke. Edo hil ala biziko zerbait.
«We will meet again» («berriz elkartuko gara») izan zen Vera Lynn abeslari britainiarrak bere bizitzan izan zuen arrakastarik handiena. 1939an argiratu zen, Bigarren Mundu Gerraren hasieran. Letrak ez du zehazten noiz edo non, baina izenburuak eslogan bezala oso ondo funtzionatzen duen ziurtasun bat erakusten du. Beste hainbatetan erabili da abestia eta izenburua. Ziurgabetasunean ziurtatzeko, Elizabeth II.a erreginak COVID garaian telebistaz eman zuen speech-ean. Ironikoki ere bai, Stanley Kubrick-en Dr. Strangelove filmaren amaieran. Ironiarik gabe aukeratu zuten Gerra Hotzean sobietarren eraso nuklear batek BBC-ren egoitza suntsituz gero ehun egunez morala igotzeko airean jarraitu behar zuen emanaldi jarraituaren parte izateko. Elkartzeko eta entzuteko inor egongo ez zen une baterako, alegia. Ez zait erabilpen hoberik bururatzen.
Txekhoven pertsonaiek elkarri agur esaten diotenean, ez dira betiko agurrak bakarrik, erabateko agurrak ere badira. Fisikoak eta beharbada espiritualak ere. Eguraldiak berehala desagerraraziko ditu abiatzean utzitako arrastoak. Gutun bat helduko da noizean behin. Ezta hori ere gero. Gaur egun guretzat agurrak ez du ematen betirako denik eta ez dirudi inoiz erabatekoa. Baina nolabait izan liteke. Nolabait, bada. Luzeak eta bihurgunetsuak dira uzten ditugun arrastoak. Luzeak eta bihurgunetsuak diren arrastoei jarraitzen diegu. Fisikoak, espiritualak, digitalak. Argazki bat agertzen da pantailan. Mezu baten letrak. Berriz elkar ikusteko moduak dira, berriz elkar ikustera iritsi gabe inoiz. Kontaktuen agendak «ez dugu elkar ikusiko berriz» esan ez genien pertsonez beterik ditugu. Norbaiten izena ahaztea ez da hain arraroa. Izen baten atzean nor dagoen ahaztea uste dugun baino arruntagoa da. Baina lasai. Vera Lynnen abestia jarri eta eraso nuklear baten ostean bizirik iraun duen pertsona bakarra garela irudikatu dezakegu beti.
