Subiranisten batasuna ardatz

Parlamentari moduan ibilbide laburra egin zuen Jesus Mari Larrazabalek (1948-2021). Urtebetez baino ez zen izan legebiltzarkidea, EA Eusko Alkartasunarekin: 2009ko maiatzetik 2010eko ekainera. Patxi Lopez (PSE-EE) lehendakari izan zen legegintzaldian, ordezkari bakarra eduki zuen alderdiak, baina hamahiru hilabete haietan arrastoa utzi zuen Larrazabalek. Batetik, haren hitzaldiak espontaneoak zirelako, klixeei ihes egiten zielako. Ez zen alferrik Logika eta Zientziaren Filosofiako katedraduna EHU Euskal Herriko Unibertsitatean. Bestetik, behin baino gehiagotan iragarri zuelako «indar subiranisten batasuna» gerta zitekeela —ezker abertzaleak ezin izan zuen boz haietan parte hartu, aurkeztutako zerrendak legez kanpo utzi zituztelako auzitegiek—. Hain zuzen, Bildu koalizioa 2011ko maiatzean aurkeztu zen aurrenekoz boz batzuetara, ezker abertzalea, EA eta Alternatiba bilduz. Larrazabal 11 hilabete lehenago mintzatu zen azken aldiz Eusko Legebiltzarrean, eta agurreko hitzaldian Aristoteles aipatu zuen, baita Sarrionandia eta Kavafis poetak ere, eta nabarmendu zuen ETAren amaiera gertu egon zitekeela. Osasun arrazoiengatik utzi zuen kargua. Atzo hil zen.

Gaztetatik eduki zuen politikarako grina, eta Elizaren abaroan sorturiko Herri Gazte taldeko kidea izan zen 1967tik 1972ra. Urola Kostako (Gipuzkoa) arduradun ere izan zen —Zumaiakoa zen—. Bitarte horretan, Ingeniaritza ikasketak hasi zituen, baina ez zituen amaitu. Parisko Unibertsitatean Filosofian eta Ekonomian lizentziatu zen. 1976an eskaini zioten BNP Parisko Banku Nazionalean lan egitea, edo AEBetara joatea Logika tesia egitera. Bi aukerei ezetz esan zien. «Garbi nuelako Euskal Herrira itzuli behar nuela. Militantziaz, nire tokia hau delako eta ikasitakoa bertan egiteko», esan zion Argia aldizkariari 2004an.

Euskal Herrira itzulita, esparru akademikoan Bergarako UNEDen sortzaileetako bat izan zen. Sasoi bertsuan, 1978an, HB Herri Batasuna sortzeko bileran parte hartu zuen. Koalizioaren lau alderdietako bat zen LAIA, eta Larrazabal harekin izan zen Gipuzkoako batzarkide, 1979tik 1983ra.

LAIA 1980tik atera zen koaliziotik, eta Larrazabal ezker abertzaletik urrundu zen. Handik urte batzuetara, oso kritiko mintzatu zen ETAk 1990eko hamarkadaren hasieran hartutako bidearekin, sufrimenduaren sozializazioa deitutakoarekin. «[...] Sufrimendua ez, gizartean zabaldu behar dena da atsegina».

1981ean hasi zen EHUn, eta 1992tik zen katedraduna. EHUko ILCLI Logikaren, Kognizioaren, Lengoaiaren eta Informazioaren Institutuaren sorrera sustatu zuen, eta hark argitaratutako Gogoa aldizkaria zuzendu. Euskaraz kaleratzen dute.

Euskararen aldarria eginez

Euskara zen, hain justu, Larrazabalen ibilia ardazten zuten aldagaietako bat. 2005ean Eusko Ikaskuntzaren lehendakarigai izateko aurkeztu zen. «Euskara defendatzeko kemena galdu egin da elkartean, eta berreskuratu egin behar dugu», adierazi zion BERRIAri 2005eko abenduan, Eusko Ikaskuntzaren batzarraren atarian.

2009ko Eusko Legebiltzarrerako zerrendak osatzerakoan, barne eztabaidak izan ziren EAn, eta Gipuzkoako ordezkariek Larrazabal Gipuzkoako zerrendaburu izatearen aurka egin zuten.

Legegintzaldia hasi berritan, EAJri eskatu zion ez zedila mugatu erabakitzeko eskubidearen «defentsa erretorikoa» egitera. Ondorengo hilabeteetan, autodeterminazio eskubidea onartuko duen esparru juridiko eta politikoaren defentsa egin zuen, iritzita Gernikako Estatutuaren esparruak emanak zituela eman beharrekoak. «Indar abertzale subiranoen batasunetik bakarrik etorriko da batzuentzat utopikoa den hori», adierazi zuen 2009ko urrian, azken urteotako debateari aurrea hartuz, horrenbestez.