Pantxoa Bimboire: EH Baiko «macronista» EAJko buru Iparraldean

Pantxoa Bimboire izanen da Ipar Buru Batzarreko presidente berria. 74 urte ditu, eta Ipar Euskal Herriko ekonomia munduko pertsona ezaguna da. Enpresaburua da txokolategintzan, eta Baionako MIG Merkataritza eta Industria Ganberan kargua du Andre Garreta lehendakariaren aholkulari gisara; Lantegiak nagusi elkarteko bulegoko kide da. Politika arloan ere inplikatu izan da: Abertzaleen Batasunako kide izan zen, eta EH Baiko kide ere bai 2022 arte. Peio Etxeleku IBBko buru izendatu ondotik hartu zuen jeltzaleen karta. 

Ipar Euskal Herriaren egituratze ekonomiko eta instituzionalaren alde aritu izan da. 2012an, estatus bereziko lurralde elkargo bat sortzearen alde agertu zen MIG, eta BERRIAk elkarrizketa egin zion Bimboireri. «Eskaera hori ez da gehiago abertzaleen arazo soil bat, Euskal Herriko jendeen arazo bat da, eta geroz eta jende gehiago dira inplikatzen. Agertzen da Euskal Herriak bere etorkizuna definitu nahi duela, eta eskaera hori erabat legitimoa da», adierazi zuen orduan.

Enbata aldizkari politikoan ere aritu izan da iritzi emaile urteetan. Haren testuetan irakur daiteke haren ikuspegi politikoa hainbat gairen inguruan. 2018an, «macronista» gisa definitu zuen bere burua, eta ontzat eman zituen Emmanuel Macron Frantziako presidenteak agintaldi hasieran egin zituen hainbat erreforma. Gerora, desadostasuna erakutsi izan du hainbat arlotan hartutako erabakiekin, eta kezka agertu izan du Frantziako Estatuko zerbitzu publikoen egoerari buruz; baina «administrazio pisutsuegiari» egotzi izan dio erantzukizuna. 

2022ko Frantziako Asanblearako hauteskundeetan EH Baiko hautagaientzat eman zuen botoa —EAJk ere bazituen hautagaiak—, baina kritiko agertu zen programa politikoarekin; bereziki «[Frantziako] gobernuaren neurri kapitalista eta neoliberalei zinezko alternatiba» proposatzen zien atalarekin. Orduan adierazi zuen Europako gainerako herrialdeei konparatuta Frantzian aberastasunen birbanaketa «handia» zela, eta baieztatu Frantzia politikoki «zentro-eskuinaren eta zentro-ezkerraren artean» kokatzen zela.

Hala ere, onartu zuen 2017 eta 2022 bitarteko Macronen agintaldian «aberatsak aberatsago» bilakatu zirela, eta «langile batzuk pobretzen» ari zirela; hori zuzendu behar zela erran zuen, norbanakoen eta enpresen gaineko zergetan mailakatze gehiago behar zirela iradokita.

Bimboireren hitzetan, EH Baikoak bere garaian ez ziren lanean aritu «enplegu eta aberastasuna sortzeko ildoan». Herrikoaren sorrera gogoan, galdera ere egin zuen: «Abertzaleak ez badira zori ekonomikoaz jabetzen, nola nahi lukete autonomia handiagoa?». EH Baiko hauteskundeetako hautagaietan enpresabururik ez izatea ere «kaltegarritzat» jo zuen. 

EH Bai «ezker muturra»

Orain IBBko buru izanen denaren iritziz, «ezker muturreko posizioak» defendatu zituen EH Baik asanblearako 2022ko boz horietan, eta dudan eman zuen horrek Ipar Euskal Herriko gehiengo batengana heltzeko balio lezakeenik. Adibide gisa eman zituen gutxieneko lansaria 1.700 eurora emendatzeko proposamena —hilabete batzuk lehenago %5 eta %10eko emendatzea iradoki zuen beste artikulu batean, konpentsatzeko enpresen «kargu sozialak» apaldu behar zirela erranez—. Eta lan astea 32 ordura apaltzeko eskaera ere gaitzetsi zuen, eta adierazi bi neurri horiek ondorio ekonomiko okerrak izanen lituzketela.

Programak lantzeko orduan «Ipar Euskal Herriaren eraikuntza ekonomiko eta sozialean engaiatutako enpresaburu batzuekin solastatu» beharko litzatekeela iradoki zuen, estrategia «bateratzaileago» bat izan behar dela erranez.

Iazko maiatzean idatzi zuen azken aldiz Enbata-n, Azkainen (Lapurdi) iragan zen Aberri Egunaren harira. Ez zitzaion aski «bateratua» iruditu. Azpimarratu zuen aspalditik defendatzen zuela ezker abertzalearen eta EAJren arteko «paktu bat». Orain, hura izanen da EAJko Ipar Euskal Herriko arduradun nagusia. 

Beste lurraldeak

EAJren lurralde zuzendaritza guztiak berriturik izango dira bihar. Atzo, Maria Eugenia Arrizabalagak hartu zuen, Gipuzkoan, Joseba Egibar lider historikoaren lekukoa. Ipar Buru Batzarrean ere gauzatu da Peio Etxelekuren erreleboa, eta afiliatuek Pantxoa Bimboire izendatu dute IBBko lehendakari. Beste hiru lurraldeetan, bihar egingo dituzte Herrialde Batzarrak, ABB, BBB eta NBBko presidenteekin batera, haiekin ariko diren burukideak izendatzeko, Araban, Bizkaian eta Nafarroan.

Dagoeneko, jakinekoa da nortzuk hartuko dituzten ABB, BBB eta NBBren lemak: Jone Berriozabalek, Iñigo Ansolak eta Unai Hualdek. Azken horrek Nafarroako EAJ gidatzen jarraituko du, barne prozesuan beste hautagairik egon ez denez; Hualde 2015etik da NBBko buru.

Berriozabal eta Ansola, ordea, estreinakoz ariko dira presidente gisa, hurrenez hurren Itxaso Atutxari eta Jose Antonio Susori erreleboa hartuta. Biak izan dira zuzendaritza jeltzaleen hautagai ofizialak, eta biak gailendu zaizkie beste hautagai batzuei. Araban, Gorka Urtaran, Gasteizko alkate ohia, lehiakide gogorra izan da Berriozabal Berdintasuneko foru diputatuarentzat. Ansola nagusitasunez gailendu zaio David Salinas-Armendarizi.