Ipar eta Hego Euskal Herriaren arteko mugako zortzi pasabide ixteko erabakiak zuzenean eraginen die mugaldeko hainbat herritarri. Herenegun iragarri zuen neurria Pirinio Atlantikoetako Prefeturak, eta gaurtik aitzina ezarriko dute. Euskal Elkargoak ez du iritzirik eman nahi izan, eta Prefeturarengana jotzeko erran du. EH Baik eta EH Bilduk «borondate uniformizatzailea» salatu dute. Elkarretaratzea deitu du EH Baik, larunbat honetarako 12:00etan, Irun eta Hendaia arteko Santiago zubian.
Haserre mintzatu da Battitt Laborde Sarako (Lapurdi) auzapeza: «Nardamendua baizik ez du ekartzen». Esplikatu du bide horietatik langile andana pasatzen dela egunero, eta «ikaragarriko kaltea» ekarriko duela ixteak. Astelehenean jaso zuten prefeturaren mezua, iritzirik galdetu gabe, abisatzeko. «Terrorismoaren kontra» dela erranez prefeturak erabili argudioaz galdetuta, irriz karkailaka hasi da: «Terroristak? Nahi duten bezala pasatuko dira!». Zugarramurdira (Nafarroa) joateko diren pasaia guziak aipatu ditu: «Ez dut fitsik sinesten».
Bere hitzetan, ez du «fitsik» egiten ahal. «Udaberriko konfinamenduan entseatu ginen suprefetarekin; ez ziguten deus utzi». Orduan, jendarmeak zeuden lekua ixteko, «guardian»; egoera esplikatuta, batzuek pasatzen utzi izan zituzten; beste batzuek, ez. «Arropa bera dute denek, baina ez dute jendetasun bera». Ez daki aldi honetan nola eginen duten. Hesi bidez itxia bada, ez dute aukerarik izanen.
Hendaiako (Lapurdi) merkantzia zubia da itxiko duten pasabideetako bat. «Ez dugu ikusten zubi hori terroristentzako pasabide izan daitekeenik, baina migranteentzat, bai», esplikatu du Gari Garaialde Irungo (Gipuzkoa) Harrera Sareko kideak. Modu ofizialean aipatu ez badute ere, uste du hori izan daitekeela neurriaren arrazoia. «Hala ere, ez dut uste migranteei asko eragingo dienik. Orain arte ere itxita egon da; kontrolak egon dira etengabe. Gehiago da galeriari begirako erabaki bat, nik uste, etorkinen ahalegin errealak debekatzeko baino».
Migranteei bidea mozteko neurria izan liteke Maialenen ustez ere (ez du egiazko izena ematerik nahi). Lesakatik (Nafarroa) Sarara joaten da egunero, Lizuniagako lepotik; 25 minutu behar izaten ditu. Senpereko jendarmeriara deitu zuen herenegun, baina erran zioten ez dutela informaziorik. «Oraingoz irekia egonen dela diote. Pentsatu nahi dut udaberrian bezala eginen dutela: prentsan erran itxia dela, baina pasatzen utzi». Hala ez bada, arazoak izanen ditu. «Laburrena Ibardingo lepotik nuke; 50 minutu». Alaba zaharrena 8:00etan uzten du Lesakako ikastolan; gazteena, Sarako haurtzaindegian, eta bera 8:35ean izan behar da lanean. «Berez justu ibiltzen naiz; Ibardindik ezinezkoa da. Ez dut lanera berandu iristea beste aukerarik». Horrez gain, haur txikiarekin bide horietatik eta hainbeste denbora ibili beharra «konplikatua eta desegokia» iruditzen zaio.
Gisa bereko arazoak aipatu ditu Maite Iturrek ere. Erratzun (Nafarroa) bizi da, eta Donibane Garaziko (Nafarroa Behera) Euskaltegian ari da lanean. Izpegiko lepotik pasatzen da egunero. Itxiko balute, Dantxariatik pasa beharko luke: 68 kilometro, 30en ordez, eta denbora bikoitza. Antolaketa arazoak aipatu ditu berak ere: «Ez da bakarrik denbora gehiago dela; haurra utzi eta jasotzeko ordutegian eragiten du. Eta errepidean hainbeste denbora pasatzean, arrisku gehiago». Bertako biztanleak aintzat ez hartzea eta langileentzat salbuespenik ez ezartzea deitoratu du. «Frantzian edo Espainian erabakitzen dutenaren kontura ari gara beti. Lehenik, G7arena izan zen; gero, koronabirusa; orain, hau. Behin eta berriz ari da gertatzen; herrialde zatikatu batean bizitzea pairatzen dugu. Bereziki lazgarria da».
Muga artifizialak
EH Bai eta EH Bildu kritiko mintzatu dira mugen itxierarekin. Agiri batean salatu dutenez, itxierak erakusten du Frantziako eta Espainiako estatuek gaitasuna dutela Euskal Herriaren barne bizitza «konplexurik gabe» baldintzatzeko edo «zuzenki eten egiteko». «Nazio gisa ditugun urradurak eta arrakalak areagotzen ditu. Ez da lehen aldia». Bi estatuek beraien «izaera uniformizatzailea sendotzeko» baliatuko dute egoera hau, ezkerreko abertzaleen ustez. «Euskal herritarren arteko harreman naturala, familiarra, afektiboa, kulturala, soziala, ekonomikoa... eten egingo dizkigute, inposaketaren bitartez», adierazi dute. « Zentralismoaren aitzinean, inoiz baino behar handiagoa sentitzen dugu nazio eta herri gisa bizitzeko, erabakitzeko, eta baliabide eta tresnak indartzeko. Demokraziaren huste honen aitzinean, muga artifizialak desegin eta eremu naturala den Euskal Herria eraiki beharra dago, euskal herritar guztien artean, gure bizitzaren inguruko erabakiak hartzeko».
