Martin Ugalderen (Andoain, Gipuzkoa, 1921- Hondarribia, Gipuzkoa, 2004) jaiotzaren mendeurrena beteko da aurten, eta, horren harira, hainbat egitasmo egingo dituzte hura gogoratzeko. Horien artean nabarmenena izango da kazetari, idazle, politikari abertzale eta euskalgintzaren aldeko eragile izandakoaren obra digitalizatzea, webgune batean jasotzea, eta herritarren eskura jartzea, Joanmari Larrarte Martin Ugalde kultur parkeko arduradunak gaur iragarri duenez. Azarorako eduki nahi dituzte lan guztiak eginda horri dagokionez.Ugalderen lanaren zatirik handiena Jakin-ek digitalizatu zuen, eta digitalizazio hartatik abiatuta ari dira lanean. 47 liburu idatzi zituen, 50 liburu zati, eta 1.500 artikulutik gora. «Martinek [Ugalde] lan handia egin zuen transmisioan, eta orain guri dagokigu haren lana transmititzea», azpimarratu du Larrartek. Ugalderen lana ezagutaraztea eta, «bereziki», haren lana berriro «lehen lerrora» ekartzea dute helburu datozen hilabeteetan egingo dituzten egitasmo horiek guztiek.
Egitasmoak aurkezteko ekitaldia egin dute Andoainen (Andoain), Ugalderen jaioterrian, haren izena damana kultur parkean, eta han izan dira egitasmoak sustatzen ari diren erakundeetako ordezkariak: Bingen Zupiria (Eusko Jaurlaritza), Maider Lainez (Andoaingo alkatea), Harkaitz Millan (Gipuzkoako Diputazioa), Txomin Sagarzazu (Hondarribiko alkatea), Lorea Agirre (Jakin), Joxemari Sors (Elkar), Garbiñe Ubeda (Euskal Idazleen Elkartea) eta Beatriz Zabalondo (Berria Taldea).
Datozen hilabeteetarako prestatu dituztenak aurkeztu dituzte gaur, baina oroitu dute jada abiatuta daudela beste batzuk. Esaterako, Itsasargiak egitasmoaren barruan, Euskal Idazleen Elkarteak Ugalderen Mantal urdina eta Gizontzarra ipuinak podcast bihurtu ditu Donostia Kulturaren laguntzarekin. Garbiñe Ubedak, Inazio Mujika Iraolak, Anjel Lertxundik, Garazi Kamiok, Koldo Izagirrek eta Arantxa Urretabizkaiak jarri dituzte ahotsak.
Gainera, joan den apirilaren 23an, Liburuaren Nazioarteko Egunean, Ugalderen Itzulera baten historia liburuaren zenbait pasarte irakurri zituzten Hondarribiko Zuloaga etxean, udalerri hartako udal liburutegiak antolatuta.
Hona hemen antolatutako ekintzak:
Erakusketa: Ugalderen bizitza eta ekarpena bilduko duen erakusketa. Maiatzaren 27an aurkeztu eta inauguratuko dute Hondarribiko Arma plazan, eta han egongo da uztailaren 4ra arte. Andoaingo Bastero kulturgunean azaroaren 5etik abenduaren 4ra egongo da ikusgai, eta, ondoren, panel guztiak Martin Ugalde kultur parkean geratuko dira, herritarren begietara.
Hitzaldi zikloa: Urrian izango dira hitzaldiak, eta aztertuko dute Ugaldek literaturan, kazetaritzan, politikan eta Euskaldunon Egunkaria-ren sorreran egindako ekarpena. Zikloa guztiz itxi gabe dago, baina jada hitzartuta daude parte hartzaileetako batzuk: Larraitz Ariznabarreta, Nerea Azurmendi, Anjel Lertxundi eta Iñaki Uria.
Filma: Lezo Urreztietari egin zion elkarrizketan dago oinarrituta Josu Martinezek zuzendutako Jainkoak ez dit barkatzen pelikula. Andoaingo Basteron emanaldia berezia egingo dute azaroa hasieran, eta ondoren solasaldia egongo da zuzendariarekin.
Irakurketa jarraitua: Azaroaren 11n beteko dira 100 urte Ugalde jaio zenetik, eta egun horretan haren lan baten irakurketa jarraitua egingo dute Martin Ugalde kultur parkean. Goizetik hasi eta testua bukatu arte, dozenaka lagunek zatika-zatika irakurriko dute.
Bekaren emaitza: 2015az geroztik eta bi urtean behin, Martin Ugalde beka deitu izan dute (Berria, Elkar, Jakin eta kultur parkea dira antolatzaileak, Andoingo Udalaren laguntzarekin). 2019ko beka jaso zutenek haien lana bukatu berri dute, eta udazkenean ekitaldia egingo dute hura aurkezteko.
Ipuin sariketa: Andoaingo Udalak urtero antolatzen du Martin Ugalde ipuin sariketa.
Bestalde, oraindik badira erabat lotu gabe dauden «ekimen aukera batzuk». Lotu ahala, horien berri emango dute antolatzaileek.
