Eskuin muturraren gorakadarekin kezkaturik azaldu dira Garazi Navarro (Amoroto, Bizkaia, 1998) eta Ander Goietxe (Iruñea, 1995) EHKSko eledunak. Azpimarratu dute langileek antolatu beharra dutela Europako jokaleku politikoa aldatzeko. Bozetara aurkeztea ez dute baztertzen, «erakundeen berezko izaera agerian uzteko».
Nola joan da zuen lehen urtea alderdi gisa?
ANDER GOIATXE: EHKSk eragile politiko gisa izan duen zabalkundea eta sortu duen oihartzuna oso nabarmentzekoa da. Egungo gertakariei heldutako dinamika bat izan dugu, adibidez Palestinaren alde, baina baita beste esparru batzuetan ere, etxebizitzaren alorrean eta lan esparruan, besteak beste. Maiatzaren Lehenean burura eraman genuen gure gizarteratzea: Bilbon deitu genuen gure lehen manifestazio nazionalera; garrantzitsua izan zen hura, aukera eman baitzigun EHKSren bidez eskaini nahi dugun alternatiba gizarteratzeko. Horrez gain, GKSk Altsasun egindako topagune jendetsua ere hor dago: 3.000 gazte elkartu ziren. Gazteen artean despolitizazioa eta desmobilizazioa zabaldurik dauden honetan, egin dute topagune hori, eta ez da edozer gauza.
GARAZI NAVARRO: EHKS sortu zen Mugimendu Sozialistak bozgorailu bat izan zezan testuinguruan gertatzen diren auzietan; eta, beraz, azken urte honetan koiunturari loturik egon gara, gerrari eta faxismoaren gorakadari.
Eskuin muturraren zabalkundeari aurre egiteko dinamika bat landu duzue. Nola egin aurre faxismoari?
NAVARRO: Erdiko klasearen eta burgesiaren blokea aldatuz doa alderdi tradizionaletatik eskuin muturreko alderdi berrietara. Aldeko agertokia irekitzen ari zaio eskuin muturrari. Krisi betean, ongizate estatuen gainbehera gertatzen ari da, eta erdiko klaseen bizi maila behera doa; eta hori ikusita, ideia erreakzionarioak defendatzen hasi dira, guztiaren errudun eginez kanpotik datorrena, pobreagoa dena. Mendebaldeko sozialdemokraziaren ezintasuna agerian da, eta Europan ez dago erreferentziazko alderdi komunista handirik. Hala, ideia erreakzionarioak gora doaz; gazteen artean ere bai.
EHKS alderdia da, baina azaldu duzue ez duzuela asmorik bozetan parte hartzeko. Erabat baztertu duzue aukera hori?
GOIATXE: EHKS alderdi izendatu daiteke, baina, alderdiaz ari garenean, sozialismoaren hautua langileen artean nagusia den momentuaz ari gara, hautu horrek nazioarteko zabalkunde hori daukan uneaz. Guretzat erakundeak ez dira gaur egun gizartea eraldatzeko tresna baliagarria, baina ez dugu baztertzen inoiz instituzioetan parte hartzea. Zertarako parte hartu, hori da gakoa. Guk geure burua kokatzen dugu alderdi komunisten tradizio politikoan: erakundeetan parte har daiteke hain zuzen erakunde horien aurkako agitazio politikoa egiteko. Nola? Erakunde horiek dituzten berezko izaera eta funtzioak agerian utzita, edota onar daitezkeen langileen aurkako neurriak salatuta eta gerarazita.
«Ongizate estatuen gainbehera gertatzen ari da, eta erdiko klaseen bizi maila behera doa; hori ikusita, ideia erreakzionarioak defendatzen hasi dira»
GARAZI NAVARROEHKSko eleduna
Sindikatu gisa ere eratzeko asmorik baduzue?
GOIATXE: Uste dugu sindikatua ez dela iraultza egiteko tresna oso bat. Hala ere, gaur egungo testuinguruan, ezinbesteko rola joka dezakete langileen alde, lan baldintzei dagokienez eta beste eduki batzuetan ere bai. Izan ere, sindikatuekin elkarlanean aritzen saiatzen gara. Uste dugu sektore batzuetako langileak erabat abandonatuta daudela, sindikatzeko aukerarik gabe, eta langileen autodefentsa sareak ditugu martxan, adibidez ostalaritzan. Langileen antolaketa derrigorrezkoa da guretzat.
EHKSren militantearen soslaiari buruz zer esan dezakezue? Abertzaletasun soziologiko batetik dator?
NAVARRO: Desberdintasunak daude Euskal Herriko eremu geografiko bakoitzaren arabera. Eremu euskaldunenetan, soslai zabalduena esaten duzun hori izan daiteke, baina hiri handietan soslaiak askotarikoak dira. Mugimendu Sozialista gaztea da oraindik, eta bai, orokorrean, argi dago militante gehienak gazteak direla. Haiek dira etorkizuneko belaunaldiak.
Euskal Herriaren autodeterminazio eskubidea Europan gailendu beharko lukeen iraultza komunista batekin lotzen duzue. Hori gertatu bitartean ezin dira urratsak egin autodeterminazioaren alde?
NAVARRO: Espainiako eta Frantziako estatuek Euskal Herriko langileen borondate nazionala eta hizkuntza zapaltzen jarraitzen dute. Guk langileen autodeterminazioaren alde egiten dugu. Hau da, nazio autodeterminazioa klase autodeterminazioaren adar gisa ulertzen dugu, horri loturik. Zapaltzaileen kolore aldaketa bat baizik ez luke ekarriko bestela izateak. Guk ez dugu hori nahi, benetako aldaketa bat baizik, langileen borondate nazionala eta hizkuntza benetan garatu daitezen.
GOIATXE: Euskal Herria askatzeko indar korrelazioaren jokalekua ez da bukatzen Euskal Herrian. Europan emantzipatzeko prozesu batek bere bidea egitean, baldintzak sortuko lirateke. Begien bistakoa da Euskal Herriaren autodeterminazioa Espainiako eta Frantziako estatuetan ere jokatzen dela, adibidez, eta horko eragile politiko eta ekonomikoekin konfrontazio bat behar da.
«EH Bildu estatuan asimilaturik geratzeko prozesu batean dago; independentziaren mugak Espainiako Konstituzioaren barnean kokatu ditu»
ANDER GOIATXEEHKSko eleduna
EAJ eta EH Bildu nazio aitortza eta erabakitzeko eskubidea jaso daitezen saio batean dira? Zer iritzi duzue horri buruz?
GOIATXE: EH Bildu estatuan asimilaturik geratzeko prozesu batean dago. Bere estatutuetan aldebakartasuna alboratu izana da horren adibide. PSOErekin akordioak ditu, eta estatuan bidelagun nagusi du hura. Independentziaren mugak Espainiako Konstituzioaren barnean kokatu ditu, bertan jasotzen den autonomia maila onartuz. Horrek euskal langileen autodeterminazioaren ukapena dakar.
NAVARRO: Autodeterminazioak exijitzen duen haustura politikorako ez dugu ikusten ez borondaterik ez indarrik estatuaren instituzioetan asimilaturik dauden alderdietan eta klase arteko haien proposamenetan.
Nazio aitortzan eta erabakitzeko eskubidean aurrera egitea atzerapausoa litzateke zuentzat?
GOIATXE: Kataluniako prozesuak erakutsi du bide horretatik ez dela benetako fruiturik iritsiko. Errezeta horiek ez dute ekartzen langile klaseak azpiratuta ez jarraitzeko soluziobiderik. Azken finean, Euskal Herriaren askapena ez dugu ikusten kolore aldaketa edo izen edo lurralde aldaketa huts baten gisa.
