«Joanago eta gehiago, herri eta hiri elkargoetan da kokatzen boterea»

Aurten lehen aldiz, herritarrek dituzte hautatuko herri eta hiri elkargoetako kideak. Herrian lehen indarra ateratzen den zerrendak ukanen ditu aulkien erdiak, eta besteak era proportzionalean banatuko dira botoen %5 baino gehiago lortutakoen artean (lehen indarra barne). Erran nahi du abertzaleak ere sartu behar liratekeela. Aldaketaz hitz egin duBERRIArekin Jean-Mixel Galantek, Garazi-Baigorri herri elkargoko presidente abertzaleak (AB).

Herriko bozketen egunean herri eta hiri elkargoetako kideak ere bozkatuko dituzte herritarrek. Zer da aldaketa horren garrantzia ?

Garazi-Baigorri herri elkargoari dagokionez, ez da hain aldaketa handia, mila biztanlez gutxiagoko herrietan orain arte bezala segituko duelako. Herri ttipietan ez da baitezpada zerrenda osoa bozkatu behar, nahi ez dena marra daiteke eta herri elkargoari begira legeak dio mera, edo auzapeza dela sartuko. Orain arte ez zen obligazio bat, oraindik aitzina bai. Bi postu baldin badira, mera eta lehen axuanta doaz, hiru baldin badira, mera eta lehen bi axuantak... Gure kasuan, bi herri ditugu mila biztanlez goraz, Donibane Garazi eta Baigorri. Legeak ekar lezake aldaketa, proportzionalki banatuko direlako aulkiak. Dakidanez, bi herri horietan bi zerrenda egonen dira, eta pentsa daiteke matematikoki oposiziotik gutxienez bat sartuko dela. Bosna aulki dituzte Donibane Garazik eta Baigorrik. Erran nahi du oposizioak presentzia lortzen badu herriko etxean herri elkargoan ere egonen dela. Gutxienez bat oposiziokoa izanen da. Guri dagokigunez, aldaketa ez da alimalea, baina hor dugu, eta interesgarria da.

Aldaketa horrek ondorio gehiago ukanen ditu hiri elkargoetan eta biztanleria handiko guneetan.

Bai, argi da. Orain arte herriko kontseiluak zituen herri elkargoetara zoazenak hautatzen. Gehiengoak nahi zuena egiten zuen. Aldi honetan oposizioko lehenak obligatuki sartuko dira herri eta hiri elkargoetara.

Horrek erran nahi du abertzaleek ere dutela sartzeko aukera.

Bistan da. Zerrendan lehenak abertzaleak baldin badira, herri elkargora sartuko dira. Orain arte baino xantza handiagoa dugu herri elkargoetara sartzeko.

Urtez urte botere eta garrantzi handiagoa hartzen ari dira herri elkargoak. Konkretuki zer botere dute?

Herri elkargoen boterea herriek emandakoa da. Sortu ginelarik eskumen batzuk adostu genituen elkarrekin, eta emeki-emeki beste batzuk gehituz joan gara. Ikusten dugu diru laguntzak ere gehiago ukanen ditugula edo gaurko errealitateari segi, hobeki erran, gutxiago ahulduko direla. Parisko botereak nahi du herri elkargoak antolatzea, azkartzea eta handitzea. Gune horietan da boterea egun. Hala ere, diru ahalaren arabera, biziki laster mugatuak gara.

Zer garrantzi dute herri elkargoek abertzaleentzat?

Joanago eta gehiago, herri eta hiri elkargoetan da lurralde baten antolaketa eta garapena finkatzen. Horregatik dira gune garrantzitsuak abertzaleentzat ere. Herriko etxeetan bezala, nahi badugu gure ikuspegia eta nahikaria entzunarazi, han izan behar dugu. Hautuak egin behar direlarik, gure sentsibilitate politikoa martxan jartzen da. Adibide errazena euskararena da. Axola baldin badizu, zerbait egiten saiatuko zara, baina ez badizu axolarik, ez duzu deus eginen. Ez dakit abertzale ikuspegiari muga daitekeenik, baina bada ere gure barnealde xoko honi buruzko ikuspegia. Nahi baditugu gure xoko horiek bizirik atxikiarazi, sinetsi behar dugu gure gain ere badela afera. Egia da ez dela bakarrik gure esku... legeak hor dira, diruen banaketak ere. Baina jadanik gauzen egiteko gogoa ukaitea ez da guti, horrela sortzen dira gauzak.

Horrez gain, aldarri abertzaleak eramateko orduan ere badu bere garrantzia.

Bai, arlo arrunt politikoagoa bada ere. Adibidez, azken aldi hauetan anitz entzun da aldarri instituzionalarena. Garazi-Baigorriko hautetsi anitzek urrundik segitu dute kapitulu hori. Alta, hor herri elkargoen boterearen gaiari lotzen gara. Hamar herri eta hiri elkargo dira Ipar Euskal Herrian, eta hamar presidenteen artean komisio bat sortuko dute. Alimaleko indarra ukanen duen bulego bat izanen da. Beraz, hor ere badu bere garrantzia, komisio horretakoak aldarri horiei jarraikiak diren ala ez ikusi beharko dugu.

Batzar hori zer da? Prefetak dizue horren berri eman?

Kasu, ez da ofiziala, baina sendi da horretara goazela. Herri elkargoak indarra hartzen ari dira eta, seguru aski, horien artean dute adostu beharko zerbait, biharko egituraketari dagokionez. Sindikatu mistobaten sorrera aipu da, ez dakit horretara goazen, baina hori aipatzen dute.

Batzar xede hori, herri eta hiri elkargoen mapa berria, kantonamenduen berrantolaketa... Aldaketa anitz dira. Zer diozu horretaz guztiaz?

Egia da anitz badirela, baina nire ustez kantonamenduen mapa berriak ez dakar anitz aldaketa. Hau da, kantonamendua bozka eremu bat da, besterik deus. Hor, beren kalkuluak egin dituzte sozialistek, garaile izateko gisan, hori horrela da, eta eskuinak berdina eginen luke. Kantonamenduka bi kontseilari hautatuko dira, horiek Pauen bozka dezaten, han deliberatuko duten politikaz. Etahori beren sentsibilitate politikoari segi. Herri elkargoa, haatik, ez da batere gauza bera, hor gauzak antolatzen dira.

Kontseilari nagusi izan zinen iraganean. Badakizu zertaz mintzo zaren...

Barnetik bizi izan nuen. Baigorriko kontseilari nagusia nintzen, abertzale bakarra 52 hautetsirengain. Ni han egoteak zer aldatu zuen Baigorrirentzat? Porroska batzuk, informazio batzuk eman nituen, mezu bat ala beste entzunarazi nituen. Egia da ere 2x2 egitasmoa hor zela. Ez banintz han izan, elementu batzuk ez ziren hona ekarriko eta jendea menturaz ez zen aski fite iratzarriko. Horretaz gain, gauza gutxi.

Beraz estrategikoki herri eta hiri elkargoak interesgarriagoak dira abertzaleentzat?

Herri elkargoan pasatako azken sei urteetan, Pauen iragan aitzineko zazpietan baino biziki indar gehiago ukan dudala iruditzen zait. Han ez dut deus aldarazi; haatik, herri elkargoarekinhainbat gauza ez ziren eginen ni ez banintz izan. Gauzak ezberdinki pausatuko ziren beste batekin.

Garazi-Baigorriko herri elkargoko presidentea zara orain. Abertzale gisa, nola bizi duzu hori? Ikuspegi abertzalea errotzea lortu duzu?

Ez dut uste abertzale gisa hautatua izan nintzela. Oroitarazi behar da presidentetzarako hiru hautagai ginela, bi eskuineko eta nihaur. Lehen itzulian, Donibaneko merak eta aitzineko presidente izandakoak kasik bozen erdiak zituen, baina ez zituen aski. Bigarren itzulian, beste biok elkarretaratu ginen, eta boz gehiago nituenez, nire alde bozkatzea onartu zuen hirugarrenak. Aliantza baten bidez naiz kargu horretara heldu, ez abertzale gisa agertu naizelako. Horrek gerora zer ekarri duen badakigu, dimisio batzuk eta gainerateko. Bistan da, nire abertzaletasuna agertzen da herri elkargoan, obligatuki, espero dut behintzat. Baina ez da erraza abertzalearen diskurtsoa ukaitea, presidente zarelarik denen presidentea zarelako, nahi ala ez.Hori erranik, edo zure sentsibilitate politikoak gehiengoa du eta errazki entzunaraz dezakezu, edo badakizu ez duzula gehiengoa eta orduan, abertzale gisa azkar jokatzen baduzu, gutxiengoan izateko arriskua hartzen duzu eta gauzak blokeatzen dira. Ni bigarren kasuan nintzen, beraz behar izan dut ardura besteekin konposatu. Jakinik, gainera, ahuldurik izan naizela ere, nire presidenteordeek gibel egin eta dimisioa eman zutelarik.

Gehiengoan ez egon arren, behintzat bakarrik ez, eta abertzale multzo txiki bat egotea pentsa daiteke.

Hori inportantea da. Orain oposizio bat izanen da herri elkargoetan. Zortzi eta bi izatea ez da hamarrak alde berean izatea bezala. Hor bozka momentuko kontaketaz ari gara, baina bada ere solasen kontua. Argumentuak, influentziak... horiek ere badute inportantzia. Sei urtezanitz gauza pasatzen dira, eta bakoitzaren solasek influentzia badute.