Etorkinak ongi etorriak dira, oro har, Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan, eta biztanleen %94,6k haien etorrera babesten du, baina, horien erdiek baino gehiagok (%52,8) lan kontratua exijituko lieke horretarako. Hala ondorioztatu du Ikuspegik 2024ko barometroan.
Iaz, galdekatutakoen erdiek zioten lan kontratua beharko luketela etorkinek EAEn geratzeko, baina duela 17 urte, 2007an, ia denek erantzun zuten hori bera, %82,6k. Hortaz, ideia hori desagertuz joan da 2007tik. Orduan, hamar herritarretik batek soilik jotzen zuen ontzat etorkinak inolako lege trabarik gabe sartzea, eta azken azterketan, berriz, biztanleen laurdenek egin zuten horren alde.
Erregularizaziorako baldintza nagusia lana izatea onetsiko lukete galdekatutako gehienek. Hamarretik bostek lana duten etorkinak soilik erregularizatuko lituzkete, eta hamarretik hiruk, guztiak, lana izan zein ez.
«Oro har, euskal gizarteak ontzat jotzen du etorkinen ekarpen ekonomikoa», adierazi du Julia Shershneva Zastavnaiak. Ikuspegiko zuzendaria da bera, Euskadiko Migrazioko Behatokikoa. Ikuspegik 2024ko barometroa aurkeztu du, atzerritar jatorriko biztanleen inguruko pertzepzioei eta jarrerei buruzkoa. Etxez etxe Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako adin nagusiko 1.200 pertsonak erantzun dituzte galderak, 2024ko martxoaren 18tik maiatzaren 17ra bitartean.
«Immigrazioa langabeziarekin edo soldaten jaitsierarekin lotzen duten estereotipoak desagertzen ari dira»
JULIA XERXNEVA Ikuspegiko zuzendaria
«Immigrazioa langabeziarekin edo soldaten jaitsierarekin lotzen duten estereotipoak desagertzen ari dira», adierazi du Xerxnevak. Zehaztu duenez, ideia horiek zabalduago egon ohi dira krisi ekonomikoko garaietan. Lau herritarretik hiruk uste dute migratzaileek ez dietela lana kentzen aurrez bertan bizi direnei —areago, uste dute sektore batzuetarako beharrezkoa dela etorkinen lan indarra—. Aurreiritzi hori progresiboki polarizatu da; izan ere, 2013an, galdekatutakoen %42k uste zuten etorkinek kolokan jartzen zituztela euren lanpostuak.
Etorkinak euren lan indarragatik behar direla dioen diskurtsoa positiboa izan daitekeela argudiatu du Xerxnevak, «ez duelako haienganako gaitzespenik islatzen». Hala ere, ohartarazi du arriskutsua izan daitekeela jarrera hori unean uneko beharrizan ekonomikoan soilik oinarritzea. Honela azaldu du: «Adibidez, etorkizunean krisi ekonomiko bat badago, nolabait, pertsona batzuk sobran daudela pentsa daiteke, baina pertsona horiek euren bizitza proiektuak izango dituzte jada harrera lurraldeetan».
Beste aurreiritzi batzuk
Lanarekin lotuta ez dauden beste hainbat aurreiritzi ere badaude, baina, Ikuspegiren datuen arabera, gizarteak irauli egin ditu 2010eko hamarkadan zehar. Estereotipoekin ados ez egotera iritsi da biztanleria. Bazterrean geratu diren ideien artean aipatu dituzte hauek: eragin negatiboa dutela herritarren segurtasunean, immigrazioak matxismoa eta genero indarkeria handitzen dituela, etorkinek ez dutela zergarik ordaintzen, babes ofizialeko etxebizitzak neurriz kanpo eskuratzen dituztela, eta ez dutela integratu nahi.
Beste hainbat aurreiritzi, ordea, ez dira gainditu. Esate baterako, galdetutakoen erdiek uste dute familia laguntzarik ez duten adingabe eta gazte atzerritarren etorrerak eragin negatiboa duela segurtasunean.
«Beste herrialde batzuetako diskurtso xenofoboa ez da gure gizarteraino heldu, baina adi egon behar dugu»
JULIA XERXNEVA Ikuspegiko zuzendaria
Immigrazioak euskal nortasunean eta euskararen erabileran duen eraginari buruz ere galdetu diete herritarrei. Galdekatutakoen artean, hamarretik seik uste dute etorkinak hartzeak ez diola euskarari eta euskal nortasunari kalte nabarmenik eragingo. Aldiz, %24k uste dute immigrazioaren ondorioz gaur egun euskara nagusi den eremuetan euskaraz gutxiago hitz egingo dela, eta %20k uste dute euskararen garapena geldiaraziko duela.
Pertzepzio ezberdintasunak zeri lotuta dauden aztertu, eta hamasei soslai nagusi daudela ondorioztatu dute, etorkinekiko tolerantzia handiena dutenetatik hasi eta haienganako gaitzespenik handiena erakutsi dutenetara. Ondorioztatu dutenez, aurreiritziekiko diferentzia nagusiak ideologia politikoak, ikasketa mailak eta bizitokian dauden etorkin kopuruak ezartzen ditu.
Nabarmendu dute, bestalde, datuen arabera, etorkinekiko jarrera positiboa duten pertsonak gero eta gehiago direla. «Pertsona toleranteek euren jarrera mantentzen dute nazioarteko egoera edozein izanda ere», adierazi du Xerxnevak. Eta zehaztu du: «Beste herrialde batzuetako diskurtso xenofoboa ez da gure gizarteraino heldu, baina adi egon behar dugu».
