Sareus lehorreratze sareak jakinarazi du iaz 43 itsas animalia lehorreratu zirela Bizkaiko eta Gipuzkoako kostaldean. 2025eko lehen hiru hiletan, berriz, hamazazpi animalia lehorreratu dira. Izurdeak dira lehorrera gehien iristen diren animaliak, batez ere izurde marradunak, arruntak eta izurde handiak, baina fokak, itsas dortokak, marrazoak eta bestelakoak ere jaso dituzte Sareusekoek.
EHU Euskal Herriko Unibertsitateak Plentzian (Bizkaia) duen itsas estazioa kudeatzen du Sareus taldeak. 2022tik arduratzen da lehorreratutako animalien artaz. Lehenago, biologo boluntarioek osatutako Ambar elkarteak egiten zuen lan hori; Sareusek zeregina bere gain hartu izanak lana profesionalizatzea ekarri zuen. Geroztik, 105 lehorreratzeri erantzun behar izan diete.
Lehorreratze gehienak otsailean eta martxoan izaten dira, eta 1993an lan horri ekin ziotenetik, Donostia izan da lehorreratze gehien izan dituen udalerria; 80 animalia baino gehiago jaso dituzte. Lehorreratze ugari izaten dira Zumaian, Zarautzen, Getarian (Gipuzkoa), Getxon, Sopelan eta Bermeon ere (Bizkaia).
«Batzuetan, halako esku hartzeak konplikatuak izaten dira», azaldu du Denis Benito ikerlari eta Sareuseko kideak. «Funtsezkoa da erantzun koordinatu bat egotea, batez ere, egoera horiei erantzuteko beharrezko baliabiderik ez duten udalerri txikietan».
Protokoloak
Normalean, itsas animalia bat lehorreratzen denean, SOS Deiak zerbitzua izaten da horren berri jasotzen duen lehenengoa, eta hark Sareusi jakinarazten dio. Sareuseko langileek informazioa bildu, irudi bidezko baieztapena jaso, eta protokoloa abian jartzen dute, zenbait erakunderekin elkarlanean.
Lehorreratutako animalia bizirik baldin badago, kasu bakoitzari dagokion kontrola egiten da, foru aldundietako albaitari taldeekin batera, eta horren jarraipena egiten dute animaliak itsasora itzultzea lortzen duen arte. Dortokei dagokienez, sendatu egiten dituzte Gorlizko Fauna Basatia Birgaitzeko Zentroarekin, Donostiako Aquariumarekin eta Espainiako Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioarekin lankidetzan, eta geroago itsasoratu egiten dituzte berriz. Zenbaitetan, satelite bidezko transmisoreak jartzen dizkiete, migrazio jarraibideak zehazteko eta haien jatorri genetikoaren berri izateko.
Lehorreratutako animalia hilik baldin badago, eta oso handia ez bada, Sareusek berak jasotzen du, eta handiegia bada, hondartzetako garbiketa zerbitzuetara jotzen du, eta laguntza logistikoa eskatzen dio Gurutze Gorriari, udaltzaingoari, Ertzaintzari eta beste zenbait zerbitzuri, beharrezkoa izanez gero. Gorpua egoera onean baldin badago, Plentziako itsas estaziora eramaten dute, nekropsia ofiziala egiteko. Laginak estazioaren biobankuan artxibatu eta sailkatzen dituzte.
