Herri txiki, «armairu handi»

«Euskal Herrian esamolde oso famatua da herri txiki, infernu handi, eta hori horrela da: herri txikiak infernu handiak dira LGTBI komunitatearentzat», adierazi du Zuriñe Rodriguez Sudergintza kooperatibako kideak. Infernu horrek, gainera, «itotze» sentsazioa sortzen duela ohartarazi du, eta horren ondorioz askok sentitzen dutela euren herria ez dela segurua: «Herri txikiak normalean armairu handiak dira. Eta Legorretan hori ikusi dugu».

Bizigarri LGTBI herritarren errealitateari buruzko diagnostikoa ondu dute Legorretan (Gipuzkoa), eta atzo arratsaldean aurkeztu zuten, herri «bizigarriago» bat sortzeko asmoz. Legorretako Udalak sustatu du proiektua, Sudergintza eta Hiruki Larroxa kooperatibek ondu, eta Emakundek diruz lagundu.

Rodriguezen ustez, Legorretako diagnostikoa «aitzindaria» da, baita beharrezkoa ere. Azaldu duenez, orokorrean herrietako LGTBI politika publikoak hirietako diagnostikoak oinarri hartuta egiten dira: «Hirietan dauden beharrak eta hirietan egiten diren politika publikoak herrietara estrapolatzen dira». Azterlan horrekin, ordea, aukera egongo da herriarentzat propio sortutako LGTBI politikak egiteko. Izan ere, herriko arazoak identifikatzearekin batera, horiei aurre egiteko neurriak proposatu dituzte.

Rodriguezen arabera, diagnostikoan ateratakoa beste herri txiki batzuetara estrapola daiteke, «nahiz eta tokian tokiko egoerak izango dituzten». Ibai Fresnedo Hiruki Larroxa kooperatibako kideak adierazi du herri txikietan ikusgaitasuna berezkoa dela, eta horrekin lotuta doazela etiketak. Horrela, herri txikietan nork bere burua plazaratzen badu, «badaki etiketa horrek indarkeria fisiko edo sinbolikoak aktibatuko dituela», hala nola begiradak, seinalatzeak edo txutxu-mutxuak.

Hala ere, herriek eskaintzen dute komunitate «identifikatuago» bat egotea, eta, Fresnedoren ustez, horrek baldintzak sortzen ditu «intentsitate oso handiko indarkeria batzuk» ez gertatzeko.

Legorretako LGTBI komunitatearen argazkia egiteko orduan intersekzionalitatea «ezinbestekoa» izandela nabarmendu dute: «Saiatu gara ahalik eta pluralena izaten, jakinda diagnostiko horretan ez dagoela bermatuta aniztasuna». Horren harira, Rodriguezek ohartarazi du elkarrizketatuek anonimotasunari eusteko eskatu dietela: «Horrek erakusten digu LGTBI komunitateak hitz egiteko segurtasun falta handia duela oraindik ere. Hori, niretzat, emaitza bat da».

Fresnedo eta Rodriguezen ustez, gaur egungo egoera aldatzen hasteko, udala aisialdian eta espazio publikoaren erabileran eraldatzen has daiteke. Ondorioztatu dutenez, Legorretan, oro har, espazio publiko heteronormatiboa nabarmentzen da. «Horrek modu sinboliko batean esaten diguna da herri hori heteroentzako herria dela», adierazi du Rodriguezek.

Fresnedoren arabera, heteroarau hori da, hain zuzen, sexilioa eragiten duena: «Ez da pertsonak hartzen duen erabaki bat. Nolabait, herriko idiosinkrasiak berak eta heteroarauak eragin duten pentsamendu bat, gogo bat da, eta, ondorioz, sexilioa gertatzen da». Rodriguezek zera nabarmendu du: «Jendeari existitzea ukatzen diozunean, jende hori ez da desagertzen. Mugitu behar badu, mugituko da».

Fresnedoren arabera, egoera aldatzeko erronka nagusietakoak instituzioekin du zerikusia, hau da, «borondate estetikoez harago joan, eta borondate politiko eta borondate ekonomikoetan zentratzea». Sentsibilizazioa eta kontzientziazioa lantzeaz gain aldaketa materialak egiteko eskatu du Fresnedok: «Bizigarritasunaz ari garenean, baldintza materialak behar ditugu».