Kolpe gogorra izan ohi da haur baten gaixotasun diagnostikoa jasotzea. Are gehiago haur baten heriotza. Gaixotasun eta heriotza horiek, gainera, zaurgarritasunera eraman dezakete familia osoa, izan ospitaleko egonaldietan beharko duen laguntzagatik, gaixotasunari lotutako kostu ekonomikoengatik, dolua nola igaro ez jakiteagatik edo beste hamaika arrazoirengatik. Egoera horretan zeuden familiei laguntzeko sortu zuten Juneren Hegoak elkartea, Errenterian, eta ekainean beteko ditu hamar urte. “Egoera gogorrak dira, eta oso garrantzitsua da babestuta sentitzea. Familiek asko eskertzen dute norbait beraiekin egoteko prest egotea, eta gertutasuna eskaintzea”, esan du Yolanda Martin elkarteko boluntarioak.
Heriotza batek ekarri zuen elkartearen sorrera ere: June Sanchez Tolaretxipiren heriotzak. Bi urteko haur errenteriar bat zen, eta 2013ko martxoan hil zen, hilabete batzuk lehenago diagnostikatu zioten minbizi baten eraginez. Ospitaleko egonaldietan, zenbait familiak zuten egoera gogorraz jabetu ziren Juneren guraso Carlos eta Amaia. Ikusi zuten, adibidez, ama batek ia egun osoa pasatzen zuela ospitalean semea zaintzen, guraso bakarra zelako eta sare handirik ez zuelako inguruan. “June ospitalean zegoen bitartean hasi ziren ospitaleko txandak antolatzen, ama hari atseden pixka bat emateko”, adierazi du Martinek.
June hil zenean, berriz, familiak, lagunek, ezagunek eta herriak emandako babesa bildu, eta gobernuz kanpoko erakunde bat sortzea erabaki zuten. “Martxoan hil zen June, eta ekainerako sortuta geneukan elkartea”. 50 boluntario inguruk osatzen dute Juneren Hegoak, eta, haiez gain, langile bat dute familiei arreta emateko eta lan administratiboetarako. “Gure helburua da babesa ematea haur baten gaixotasunaren edo heriotzaren eraginez zaurgarritasun egoeran dauden familiei”.
Askotariko laguntza
Edozein izan daiteke gaixotasuna. Martinek zehaztu du aztertu egiten dutela familiaren egoera, eta beharren araberako laguntza ematen dutela: txandak ospitalean, terapien edo tratamenduen ordainketa, gurasoentzako terapia, tratamenduren baterako beste hiriren batera joan behar izanez gero joan-etorriak ordaintzeko laguntza… “Familia batek, behin, triziklo berezi bat eskatu zigun bere umea kalera ateratzeko; kanpaina bat antolatu, eta erosi egin genuen”.
Elkarteak bete ezin duen beharren bat izanez gero, berriz, beste elkarte batzuetara edo gizarte zerbitzuetara ere bideratzen dituzte. “Dolua lantzeko, adibidez, Bidegin elkartearen laguntza izaten dugu”. Hamar urteotan, hirurogei familia ingururi lagundu diete, eta, gaur egun, 25 dituzte aktibo. “Bospasei kenduta, beste guztiak atzerritar jatorrikoak dira. Horrek ere erakusten du halako egoeretan zer garrantzitsua den inguruan sare bat izatea. Hemen bizi dira, ez dakite nora jo, eta laguntza eskatzen digute”.
Saiatzen dira antzeko egoeran dauden familien arteko harremanak sortzen ere. “Familiek aipatzen digute on egiten diela besteekin egoteak, eta noizean behin topaketak antolatzen ditugu, bai familiekin, bai boluntarioekin”. Juneren Hegoak elkartearen hamargarren urteurrenaren harira ere hainbat jarduera antolatuko dituzte datozen hilabeteetan.
Boluntarioen ikuspegitik, halako egoeretan dauden familien ondoan egoten edo laguntza egokia ematen asmatzea erraza den galdetuta, Martinen ustez “entzuten ondo jakitea” da funtsezkoa, eta norbere aurreiritziak alde batera uztea ere bai. “Geure burua babesteko prestakuntza ere jasotzen dugu: nola bizi dolua, nola bideratu egoera zailak…”. Talde bat osatzen dutela nabarmendu du, eta hori ere garrantzitsutzat dauka. “Batek ikusten ez duena besteak ikusten du. Boluntario sare sendoa osatzen saiatzen gara”.
Martinek azaldu du zeregin ugari dituztela elkartean, eta edonor izan daitekeela boluntario, ez delako ezinbestekoa osasun edo gizarte arloko prestakuntza izatea. “Ekitaldiak antolatzen, komunikazioan, gure produktuak saltzen…; modu asko daude boluntario izateko”.
Familien indarra
Elkartea sortu zutenetik gaur egun arte gizartearen sentsibilizazioan aurrera egin dela uste du Junere Hegoak elkarteko boluntarioak, baina gaineratu du oraindik badagoela zer hobetua. “Behar guztiak ez daude aseta, eta eguneratu beharra dauka administrazioak, gizartearen atzetik baitoa”. Besteak beste, lan arloan izaten dituzte arazoak gaixorik dauden haurren familiek. “Batzuetan baimenak hartzeko aukera egoten da, baina ez enpresa guztietan”.
Halako egoeretan, nahiko ohikoa izaten da gurasoetako bat etxean geratzea ere. “Oso konplexua da. Karga emozionala ere hor dago, eta batzuetan isilik mantentzen da; hau da, kostatu egiten da laguntza eskatzea, ez dute molestatu nahi izaten…”. Elkartean ikusten duena oinarri hartuta, Martinek esan du gaixotasunak dituzten haurren familien indarra “izugarria” izan ohi dela. “Egoera normal batean hamaika arazo ditugu, eta pentsatzen dugu gureak direla larrienak. Pertsona horiekin elkarbizitza pixka bat izanda, ikusten duzu izugarri indartsuak direla”.
Uste du boluntarioek eman baino gehiago jaso egiten dutela. Ospitaleko txandak, adibidez, “oso esperientzia indartsua” izaten direla dio. Hamar urte hauetan, hil egin dira elkarteko zenbait ume. Horiek kolpe gogorrak izan arren, esan du aurrera egiten ari diren umeek ematen dietela indarra.
