«Gero eta pobrezia handiagoa izango dugu, eta askatasun gutxiago»

Harrabotsa sortu zuen Gazte Koordinakunde Sozialistaren sorrerak orain bi urte: terminologia konplexua, klase ikuspegiaren beharrezkotasuna, nazio eraikuntzaren bestelako adiera bat... Bi urteren ostean lanean segitzen dute; lehen, 2008ko krisiaren ondorioei begira; orain, hori atzean utzi gabe, pandemiak eragindako askotariko krisia jomugan dutela. Unai Martinez (Azpeitia, Gipuzkoa, 1996) eta Ane Ibarzabal (Kanala, Bizkaia, 1994) kideek azaldu dituzte taldearen nondik norakoak.

Bi urte bete berri dira GKS jendaurrean aurkeztu zenetik. Nolako bilakaera izan du?

UNAI MARTINEZ: Oso balorazio positiboa egiten dugu. Bi frontetan egin dugu lan: batetik, Euskal Herrian sozialismoaren aldeko mugimendua sendotzen, uste dugulako beharrezkoa dela langileriaren independentzia antolatzailea indartzea. Bestetik, gazteen arazoei erantzuteko baliabide eta gaitasunak lortzen saiatu gara. Horretarako egin ditugu mintegiak, lanegunak, topaguneak... Antolakuntzari dagokionez, hedatuz joan gara, eta militante kopurua ere handitu da.

Ipar Euskal Herrian ere bazaudete. Nazio ikuspegia hor da?

ANE IBARZABAL: Bai, antolakuntza lanetan aritu gara Ipar zein Hego Euskal Herrian, baldintzak sortzen joateko sozialismoaren aldeko mugimendua eraiki ahal izateko, testuinguruaren arabera egokituz. Nazio eraikuntzaren barruan lan hori ere sartzen dugu. Lurralde historiko diferenteetara egokitzea, eta ikuspegi sozialistatik proposamen politikoak egitea bertan gorpuzteko.

Bi urteotan abiarazi dituzue hainbat lanketa. Udazkenean,koronabirusaren ondorioak salatzeko, kalea hartu zenuten.

A.I.: Konfinamendua hasi eta bi astera abiarazi genuen kanpaina bat, eta ordutik ari gara aldarrikatzen kontu bat dela birusa eta beste bat kudeaketa. Hor dago eztabaida. Garrantzia ematen diogu osasun larrialdiari, eta saiatzen gara neurri horiek betetzen, baina nola kudeatu, hori da eztabaida. Osasun larrialdiari eman zaion aterabidea Poliziaren aterabidea da, kalitatezkoa eta unibertsala den osasungintza bat babestu beharrean.

U.M.: Gainera, aurretik zegoen joera bat indartu da: oligarkia finantzarioak indar handia du, salbuespen egoeretan erabakiak hartzeko konpetentziak zentralizatu egiten dira, eta, egun, instituzioetan dauden alderdiek ez dute oligarkia finantzario horri aurre egiteko nahikoa gaitasun. Horregatik, eta ikusita krisi ekonomiko handia datorrela, erabaki genuen dinamika bat martxan jartzea. Jendeak erantzun zuen: astero 2.000 lagun bildu ginen.

Protestetan jendea batu da. Egun, joera dago jendearengana heltzeko kontzeptu sinpleagoak erabiltzeko. Zuek, aldiz, «oligarkia finantzarioa», «ofentsiba kapitalista» eta parekoak darabiltzazue. Deigarria da.

A.I.: Terminoak konplexuak dira, errealitatea bera halakoa delako. Kontzeptuak ez dira neutroak, eta garrantzitsua da horiek zuzen erabiltzea. Bestalde, kapitalaren gizartea krisian dagoenez, erabiltzen dugun terminologiak gaurkotasuna duela uste dugu.

U.M.: Gizartean eragin nahi dugunez, joera garrantzitsuenak aurreikusteko gaitasuna garatu behar dugu. Horregatik hitz egiten dugu proletarizazio prozesuaz edo krisi kapitalistaz.

Zuen analisi eta proposamen asko 2008ko krisi ekonomikoaren ondorioei dagozkie, baina beste krisi bat piztu berri da. Zein analisi egiten duzue?

U.M.: Krisi berri batean sartu gara, eta eragin handia izango du. Faktore global eta konplexuak dira:Europaren gainbehera gertatzen ari da, langileriaren egoera gero eta kaskarragoa da, gazteok emantzipatzeko arazoak ditugu... Eredu ekonomikoen trantsizio bat bizitzen ari gara, lan prozesuetatik jendea kanporatua izango da. Gero eta pobrezia handiagoa izango dugu, eta askatasun gutxiago. Horregatik, baliabide sozialistak ekoiztearen, langileriaren antolakuntzaren eta xede estrategikoen defentsan ari gara.

Hori lortzeko «mugimendu sozialistaren» pean hainbat egitura daude GKSz gain?

A.I.: Mugimendu sozialistan partekatzen ditugu helburu orokor batzuk, baina antolakunde bakoitza —Itaia, Erraki, GKS, Ikasle Abertzaleak, Kontseilu Sozialistak...— independentea da, eta bere tresnak ditu.

Itaiak, esaterako, ikuspegi feminista lantzen du. Horrek esan nahi du GKSk ez duela bere gain hartzen genero aldagaia?

A.I.: Ez. Zehazki, Itaiak genero gaiak lantzen ditu. Guk gure gain hartzen dugu genero aldagaia eta gure antolakundearen barruan genero zapalkuntza ez erreproduzitzeko baldintzak jartzen saiatzen gara. Horretaz gain, Itaia da guretzako genero gaiak lantzen dituen erreferente politiko eta ideologikoa.

Erraki, berriz, hainbat gaztetxe eta gune okupaturen sarea da, baina beren burua «langile kontrolpeko espazioen babes sare» gisa aurkeztu dute, eta polemika piztu du horrek.

U.M.: Ezin dugu Errakiren partez erantzun, baina badakigu, haiek hainbatetan argitu dutelako, kategoria analitiko gisa erabili dutela, errealitatea hobeto ulertzeko. Langile kontrolpeko espazioen kontzeptuaren barruan daude jabetza pribatuan oinarritzen ez diren eta inolako zapalkuntzarik erreproduzitzen ez duten espazioak, besteak beste, gaztetxeak.

A.I.: Horrekin batera, kontrol burgeseko espazioen terminoari kontrajarrita azaldu izan dute.

Polemika piztu zuten, halaber, konfinamenduan Patxi Ruiz euskal presoaren alde abiarazitako mobilizazioek. Baina, era berean, nolabait adierazi zenuten presoekiko kezka duzuela.

A.I.: Patxi Ruizen egoera oso muturrekoa zen. Konfinamenduaren ondorioz espetxean bizi zutena oso gogorra zen, eta Patxik borroka bat abiarazi zuen beren eskubideak defendatzeko. Guk oihartzuna eman genion borroka horri, eta haren egoera salatu, muturrekoa zelako. Presoen auziari dagokionez, ulertzen dugu ahalik eta azkarrena konpondu behar dela, baina estatuek oso modu interesatuan hartzen dituzte erabakiak. Badakigu egoera horrek sufrimendu handia eragiten duela, eta nahi dugu baldintzak hobetzea eta etxeratzea. Baina uste dugu, justizia eta politika terminoetan, modu onena amnistiaren bidez ebaztea dela.

Ezker abertzalearen eremutik «kanpo» badira beste eragile batzuk. Zein harreman duzue?

U.M.: Beste eragile batzuekin bidea egiten dugu, eta aliantza iraunkorrak ditugu mugimendu sozialistako egiturekin: Itaia, Ikasle Abertzaleak, Erraki, eta, orain, sortzen ari dira Kontseilu Sozialistak. Azken horietan beste belaunaldi batzuetako jendea dago. Hortaz, ildo bat bada euskal estatu sozialistarena. Gainontzekoekin ikuspuntua elkarbanatzeko prestutasuna dugu eta borondatea izaten segitzen dugu, bakoitzaren ibilbide eta independentzia errespetatuz.

Eta, orain, zein erronka dituzue? Besteak beste kulturari buruzko lanketan ari zarete...

A.I.: Kulturari eman diogu garrantzia. Saiatzen gara kultura komunistaren hedapenean indarra egiten, baina baita kulturaren bestelako adierazpenei leku egiten ere. Alde horretatik, euskarak badu lehentasuna gurean.

U.M.: Gainontzeko lehentasunak errealitateak jartzen dizkigu parez pare. Ari gara pobreziaren eta askatasun faltaren gainean lanketa egiten. Bi horiek dira oraingo aldagairik esanguratsuenak.