Frantziak bake prozesuan duen jarrera gaitzetsi dute juristek

Bake prozesua bultzatzearen aldeko juristen taldeak mezu argia ekarri du Euskal Herrira: Louis Joinet Frantziako Kasazio Auzitegiko magistratuak eta Serge Portelli Versaillesko Dei Auzitegiko presidenteak salatu dute Frantziako Estatuak ez dituela betetzen zuzenbidearen printzipioak.

Euskal Herritik Parisera bakearen bidean lelopean, bilkura irekia egin zuten atzo Baionako Abokatu Etxean, Bake Bidea mugimenduak antolaturik, euskal gatazkaren konponbidea helburu Frantziako Gobernuari begira eramaten ari den lana azaltzeko. Joinetekin eta Portellirekin, Anaiz Funosas Bake Bideako presidenteak ere hartu zuten hitza. Jende andana elkartu zen hitzaldira, tartean Colette Capdevielle eta Sylviane Allaux hautetsi sozialistak eta Jean Rene Etxegarai Baionako auzapeza.

Parisen antolatu zen bake konferentzia humanitarioaren ondotik biziki bilan baikorra egin zutela azaldu zuen Funosasek: «Izen handiko hizlariek parte hartu zuten, eta bake prozesuan inplikatzeko eskatu zioten Frantziako Gobernuari. Guk argi ikusi genuen Euskal Herriko gatazkaren konponbidean parte hartu nahi duen jendea badela Frantzian». Haatik, gobernuak «betiko» erantzuna eman zuela zehaztu zuen: atxiloketak eta euskal presoen eskubideen «zangopilatzea». Tresna berriak sortzeko beharra agertu zitzaien, eta konferentzian parte hartu zutenetako batzuekin jurista talde bat osatzeari ekin zioten.

Talde horren parte da Joinet, eta atzo bere engaiamendua esplikatu zuen. François Mitterranden gobernuaren garaian aholkularitza lanetan aritu zen bi agintaldiz, lehen ministroaren eta presidentearen ondoan. Italiako Brigada Gorrietako kideek Frantziara ihes egiten zuten garaia zen. «Mitterrandek brigadistak ez estraditatzea erabaki zuen, bi baldintza emanik: klandestinitatetik ateratzea, eta horrek erran nahi izatea etorkizunean bortizkeria politikoa baztertuko zutela. Hori biziki garrantzitsua da, Barne ministroak eta klase politikoak froga idatzia nahi baitzuten beren konbikzioak baztertzen zituztela erranez».

Iritzi eta adierazpen eskubideak desberdindu zituen Joinetek: «Iritzi eskubidea sakratua da; pertsonaren kontzientzia da, bere izatea. Publizitaterik ez egiteko eskatzea, adierazpen eskubidearen koadroan, arras gauza desberdina da». Berriki euskal preso bat baldintzapean aske ez uzteko argudioak «txokatu» zuela aitortu zuen: «Eskaera ukatu zioten erranez bere sinesteak ez zituela baztertu. Bai, beti independentziaren alde da, noski! Bake estrategia batean, iritzi eta adierazpen eskubideak desberdintzen jakin behar da».

ETAren borondate politikoa argia dela azaldu zuen, baina bi estatuek ez dutela kontuan hartu nahi. «Badirudi Frantzia bake prozesuan sartzeko prest litzatekeela egun, baina Espainiaren argi berderik gabe, terrorismoaren aurka elkarlanean aritzeko akordioak bertan behera geldituko lirateke», Joineten hitzetan.

Portellik ere bere ibilbidearen berri eman zuen, betidanik giza eskubideen alde borrokatu dela adierazita. Munduko herrien erdiek torturatzen dutela azaldu zuen, eta Espainian tortura hori «sistematikoa» dela deitoratu. Juristen komisioa sortu izanaren garrantziaz ere eman zuen iritzia: «Zuzenbidea ez da soilik Parisko edo Madrilgo auzietara, Guardia Zibilaren ikerketetara mugatzen; oinarrizko printzipio eta balio unibertsal batzuk dira. Frantziak presoak urruntzen dituenean, zuzenbidearen oinarrizko printzipioak bortxatzen ditu. Analisi hori hedatu behar dugu, eta gure inguruan konbentzitu». Goiz ala berant bakea helduko dela baieztatu zuen, ETAk ez baitu atentaturik eginen. «30 urteren buruan, preso guziak kalean izanen dira; baina ez dezagun 30 urte itxaron».

Gaur, mintegi itxia eginen dute Baionako Abokatu Etxean. Ipar Euskal Herriko jurista guziei egin diete gomita.