Kataluniako Revista de llengua i Dret aldizkariak argitaratu du, abenduko zenbakian, Karolin Breda eta Philipp Kraemer ikertzaile alemaniarrek eginiko azken ikerketa. Aztertu dute zer argudio eta mekanismo erabiltzen dituzten euskarafoboek Interneteko eztabaidetan euskarari zilegitasuna kentzen saiatzeko.
Countering linguistic rights in Spain through language making: The dicursive delegitimization of Basque in online debates (Hizkuntza eskibideei aurka egiten Espainian, lengoaia sortuz: euskararen deslegitimizazio diskurtsiboa sareko eztabaidetan) du izenburu ikerketak. Ikertzaileek aztertu dute zer estrategia nagusi erabiltzen dituzten euskara bultzatzeko ahaleginei aurka egiteko.
Sareetan gertaturiko eztabaidak aztertu dituzte, besteak beste euskara administrazioan erabiltzeko lege berrien inguruan eta hezkuntza sistemari buruzko albisteen harira sortutakoak. Bederatzi artikulutatik ateratako 1.222 iruzkin aztertu dituzte, El Mundo, Abc, El Español, El Correo eta El Diario Vasco hedabideek argitaraturikoak.
Ondorioztatu dutenez, euskararen inguruko politika publikoa «hizkuntza nazional eztabaidaezinaren aurkako inposizio gisa aurkezten dute ustez hutsaren hurrengoa den hizkuntza bat, eta nazionalisten egitasmo baten parte gisa, elite baten mesederako bultzatua».
Mundua alderantziz
Sareetako erabiltzaile askok salatu dute euskarafoboen diskurtsoetan «mundua alderantziz» aurkezten dela azken boladan, hau da, gazteleradunak bazterkeriaren biktima balira bezala, nahiz eta errealitatea guztiz kontrakoa den. Ikertzaileek baieztatu egin dute irudipen hori: ondorioztatu dutenez, euskara eta gazteleraren arteko «rolen inbertsioa» erabiltzen da euskarari zilegitasuna kentzeko erabiltzen den diskurtsoaren oinarrian. «Gazteleradunen hizkuntza eskubideak erabiltzen dira mugak jartzeko euskara bultzatzeko aipatzen diren eskubideei».
Ikertzaileen arabera, euskarak berez duen baino askoz pisu eta ahalmen handiagoa balu bezala aurkezten dute, hartu duen lekua zalantzan jartzeko. «Aurkariek aurkezten dute euskara indartsuegi bihurtzen ariko balitz bezala, edo dagoeneko indartsuagoa balitz bezala, gazteleraren aldean».
Egileek azaldu dute euskarafoboen diskurtsoan nola jartzen den behin eta berriz zalantzan euskararen garrantzia eta herritarrari euskaraz jakiteak egiten dion mesedea.
Horrez gain, batuaren eta euskalkien arteko harremana erabiltzen da artifizial gisa aurkezteko hezkuntzan, hedabideetan eta administrazioan erabiltzen den euskara, eta hizkuntzaren historian transmisioa eten den ideia zabaltzeko.
Konspirazio teoriak
Euskarafoboen argudioen artean, konspirazio teoriak ere eraikitzeko erabiltzen den ideia bat nabarmendu dute: euskara pertsona talde txiki eta itxi baten hizkuntza gisa aurkezten dute, eta gaztelera, aldiz, kohesio sozial eta nazionalerako tresna unibertsal baliagarri moduan. «Horren bidez, euskara lau katuren hizkuntza moduan eraikitzen dute, baina ekonomikoki eragin handiko gutxiengo batena balitz bezala, eta zilegitasuna duen gehiengoa mehatxupean jarriko balu bezala».
Euskararen kontrako mekanismoak berdin erabiltzen dira beste hizkuntzen aurka, antzeko egoeretan, ikertzaileen arabera.
Bredak BERRIAri azaldu dionez, «alderantzizko diskriminazioa» multzoan sailka daitezkeen arrazoibide berdinak aurkitzen dituzte galizieraren inguruko eztabaidetan, esaterako.
Frantziaren menpeko Guadalupeko eta Reunioneko kreoleren inguruko eztabaidetan pareko argudioak erabiltzen dituzte, Kraemerren arabera, baita okzitanieraren, alsazieraren eta bretoiaren kontra ere. «Euskararen egoera nabarmentzekoa da dimentsio historikoari dagokionez. Ez bakarrik Espainiaren XX. mendeko historiarengatik, baizik eta 'hemen zein zegoen lehenago' argumentua erabat ezberdina delako, hizkuntzaren iragana oso berezia baita». Beraz, euskararen aurkako diskurtsoak ikertzeak lagundu egiten dio ikertzaileari hobeto ulertzen «minorizaturiko hizkuntzen aurka orokortu samar dauden halako diskurtsoak nola moldatzen diren» beste egoeratara.
Lan horrek norabide bereko ikerketa gehiago egiteko akuilua izatea espero duela gaineratu du Bredak.
Franfurteko Viandrina Unibertsitateko ikertzailea da Breda, Pragmatika eta Linguistika Kontrastatuaren Departamenduan, eta euskalduna da. Tesia euskalkien inguruko jarrerei buruz osatu zuen. Kraemer, berriz, Berlingo Unibertsitate Libreko ikertzailea da, eta hizkuntzaren, kolonialismoaren eta ideologiaren arteko harremanak aztertzen ditu. Ikerketa osoa hemen har daiteke.
