Gaur goizean egin du agerraldia presondegia eta erbestea pairatu dituen Ipar Euskal Herriko herritar talde batek, gatazkaren ondorioen konponbideak duen "blokeo" egoeratik haien "arrangura adierazteko", eta konponbide prozesuari "ekarpena egiteko". Baionako katedralaren aitzinean bildu direnen artean ziren, besteak beste, Jose Manuel Pagoaga Peixoto, Eloi Uriarte, Graxi Etxebehere, Lorentxa Guimont, Mikel Irastorza eta Kizkitza Gil de San Vicente. Saroia Galarraga eta Gabi Mouescak irakurri dute agiria. Adierazi dute etapa garrantzitsua dela "salbuespen egoerak gainditzea", baina "bake prozesua" bururaino eraman behar dela. "Horrek erran nahi du preso eta iheslaririk gabeko agertokia lortu beharra dagoela".
Gatazkaren ondorioek konponbide "integrala" lortzeak "erabaki politiko azkarrak eta erantzukizunez" aritzea eskatzen dutela azpimarratu dute. "Ion Parot, Frederic Haranburu Xistor, Jakes Esnal eta Lorentxa Beiriek baldintzapean aske geratzeko eginiko eskaerei ministerio publikoak eta hainbat epailek emandako erantzun ezkorrak arbuiatzen ditugu". Gogora ekarri dituzte epai horietan eman diren argudioak: ETAko kide ohi izateagatik, beren askatasunak orden publikoan nahasmenduak sor ditzakeela; baldintzapeko askatasunak ez lituzkeela behar bezala kontuan hartuko ETAren ekintzen ondoriozko biktimen interesak; nahiz eta ETA erakundea desegina izan, arriskua dagoela militante horiek borroka molde horri berriz lotzeko.
Erabaki horiek "onartezintzat eta probokaziotzat" hartzen dituzte euskal preso ohiek, Euskal Herriko egoerak izan duen bilakaera "ukatzen" dutelako. "Ez dute inolako oinarri juridikorik: erabaki politiko hutsak dira", adierazi dute. "Argumentu horiekin, egun, gu geu ere, presondegia azken eguneraino betetzera kondenatuak ginateke. Gure kaleratzeak ez du inolako nahasmendurik ekarri: guztiz kontrakoa. Konponbidearekiko gure jarrera eta ekarpena zalantzagabe izan da beti, eta hala izaten segituko du". Preso ohien hitzetan, azken urteetan urrats garrantzitsuak gertatu dira euskal presoek pairatzen duten salbuespen egoera gainditzeko bidean. "Azken erabakiekin, frantziar estatuak bide hori blokeatzeko eta geldiunean sartzeko erabakia hartu duela ondorioztatzen dugu".
"Ardura historikoa"
ETAren erabakiek aldaketa izugarriak ekarri dituztela uste dute euskal preso ohiek, konponbide prozesua "bururaino" eramateko "aukera historikoa" parez pare ireki dutelako. Ipar Euskal Herriko hautetsiak eta eragile sozial, politiko eta sindikalak ere nabarmendu dituzte: "Oztopo eta zailtasun guzien gainetik, aitzinera egiteko rol erabakigarria jokatu dutela deritzogu, gure herriarentzat etorkizun hobe bat eraikitzeaz konbentziturik". Preso ohien iritziz, baina, urrats horiek ez dira etorri Frantziak konponbiderako borondatea ukan duelako, "herri gisa elkarrekin aritu izan garelako baizik". Horregatik, Emmanuel Macron Frantziako presidenteari "ardura historikoz" jokatzeko deia egin diote.
Alde horretatik, Ipar Euskal Herrian azken urteetan eratu den elkarlan dinamikarekin bat egiten dutela berretsi dute euskal preso ohiek. "Gu geu ere horren parte sentitzen gara, eta hala izaten segituko dugula adierazi nahi dugu publikoki, azken preso eta iheslaria etxeratu arte. Eskuzabaltasunez eta elkarrekin bidea egiten jarraitzeko konpromiso osoarekin".
Azkenik, euskal preso eta iheslari politikoen alde bultzatzen ari diren ekinaldietan "gogotik parte hartzeko deia" egin diote gizarte osoari, urtarrilaren 11n Baionan eta Bilbon izanen diren manifestaldietatik hasita: "Herri gisa dugun borondatea adierazteko hitzordu garrantzitsua da".
Euskal preso ohiek egoeraren irakurketa egin, eta urtarrilaren 11ko mobilizazioetan parte hartzera deitu dute @berriapic.twitter.com/pYpPaOLgpM
— Ekhi Erremundegi (@EkhiErremundegi) December 21, 2019
