Etxean eta libre da Txapartegi

Itzulera guziak dira garrantzitsuak, are gehiago urte anitzen ondotik eginikoak badira, baina badira batzuk bereziak, pertsona bat joatera bultzatu zuten arrazoiak gogora ekartzen dituztenak: horietako bat da Nekane Txapartegirena. Hainbat eta hainbat euskal herritarren aurkako 18/98 makrosumarioaren barnean atxilotu, torturatu eta zigortu zuten Txapartegi, eta inkomunikazioan Guardia Zibilak indarkeria sexuala pairarazi ziola salatu zuen. Espainiako Auzitegi Nazionala hainbatetan saiatu da hura Suitzatik estraditatzen, eta azkenean bere kabuz etorri da Euskal Herrira, hamabortz urtez atzerrian izan ondotik.

Iñigo Iruin abokatuaren laguntzaz aurkeztu zuen bere burua Espainiako Auzitegi Nazionalaren aitzinean Txapartegik, atzo. Abokatuak aurrez eginak zituen kudeaketak auzitegiarekin, eta epaileek bertan behera utziak zituzten haren aurkako estradizio eta atxilotze aginduak. Iruinek atzo BERRIAri jakinarazi zionez, auzitegiak dokumentuak faltsutzea baino ez dio leporatuko orain: alegia, ez dute ETArekin lotuko. Eta, beraz, epaiketaren zain geldituko den arren, ez diote kautelazko neurririk jarri. Txapartegi atzo arratsaldean itzuli zen Asteasura (Gipuzkoa), Euskal Herrira, eta aske eta etxean egoten ahalko da hemendik aitzinera.

Espainiako Auzitegi Nazionalean epaituko dute Txapartegi —ez dute datarik jakinarazi—, baina ez «terrorismoa» leporatuta: Iruinek azaldu duenez, hain zuzen, dokumentuak faltsutzearen delitua Espainiako Estatutik kanpo egiteagatik izanen du auzia Madrilen eta ez Euskal Herrian.

Torturaren itzala

18/98 auziaren harira atxilotu zuten Nekane Txapartegi, 1999an, Tolosan (Gipuzkoa), Xaki piezaren barnean, eta atxilotu zutenean torturatu egin zutela salatu zuen —bertzeak bertze, kontatu zuen inkomunikazioan bortxatu egin zutela—. Espainiako Auzitegi Nazionalak 11 urteko espetxe zigorra ezarri zion 2007ko abenduan, ETAko kide izatea leporatuta, eta, Espainiako Auzitegi Gorenean helegitea jarrita, azkenean sei urte eta bederatzi hilabeteko zigorra ezarri zioten 2009ko maiatzean, ETA laguntzeaz akusatuta.

2017ko irailean zigor hori preskribatzea erabaki zuen Espainiako Auzitegi Nazionalak, ordea. Izan ere, 2015ean Espainiako Zigor Kodean egindako aldaketa bat baliatuta, Auzitegi Gorenaren 2009ko epaia berrikusteko eskatu zuen defentsak: Gorenak, onartu, eta hiru urte eta sei hilabetera jaitsi zion zigorra 2017ko otsailean. 2017ko irailean onartu zuen Auzitegi Nazionalak azkenik zigorra preskribatzea, kontuan hartuta epaia irmo egin zenetik denbora anitz pasatu zela eta sententzia oraindik betearazi gabe zegoela.

Euskal Herrira itzuli ezinda segitzen zuen Txapartegik, halere. Izan ere, Espainiako Auzitegi Nazionalak bertze auzi batekin lotua zuen ordurako, 2016ko apirilean Zurichen (Suitza) atxilotu zutenenean bi nortasun agiri faltsu atzeman baitzizkion Poliziak. Ikerketan ondorioztatu zuten nortasun agiri horiek ETAk egindakoak zirela, ETAk aginduta joan zela Txapartegi Suitzara, eta, beraz, leporatu nahi izan zioten «ETAko kide izaten jarraitzen» zuela.

2019ko maiatzean Bernako auzitegi batera joan behar izan zuen Txapartegik, auzi horrekin lotuta deklaratzera. Free Nekane taldeak jakinarazi zuen Espainiak estradizio eskari bat aurkezteko asmoa zuela, eta Madrilek bertze estradizio eskaera bat egin zuen ondotik, irailean. Horiek denak bertan behera gelditu dira orain.