Valentzia, 1962. urtea. Brigada Politiko-sozialaren burua da Vicente Rodrigo. Basapiztia odolzalea. Atxilotuak eta presoak torturatzen ditu. Hura hiltzea erabaki dute hiru militante komunistak, baina saioak kale egingo du. Teresak alde egiteko aukera izango du. Bere bi burkideek, berriz, ez. Felo torturen ondorioz hilko dute Rodrigok-eta, komisarian. Josep ere torturatu eta hilko dute gero. Tiroz.
Ferran Torrent idazle valentziarrak fikziozko pertsonaia horien sufrimendua azaldu du Bulevard dels francesos nobelan. Eleberriaren tituluak irudizko leku bat izendatzen du: enpresari frantsesek eraikitako pasealeku bat, ezker eta eskuin lorategiak dituena. Eta eliza txiki bat. Inguru horretan batzen dira herriaren imajinario kolektiboa, iragana eta oraina, historia eta argi-ilunak. Tortura eta praktika horrek sortzen duen beldurra ageri dira testuko hainbat pasartetan: bainera, poltsa, elektrodoak...
Euskal Herrian Meliton Manzanas zen Vicente Rodrigoren parekoa. Ez zen alegiazko pertsonaia, Gipuzkoako Brigada Politiko-sozialaren burua baizik. Hezur-haragizkoa. Torturatzaile sadikoak libre zituen eskuak noiznahi, nonahi, zernahi egiteko. Izua eta gorrotoa pizten zuen, Rodrigok legez. Haren aurkako atentatuak ez zuen hutsik egin, baina. ETAk hil egin zuen.
Franco joan zen, baina torturak bizirik segitu zuen. Guardia Zibilak 1987an eraginiko oinazeen berri eman zuen Arnaldo Otegik lehengo astean. Salvador Sostresek ABC egunkarian erantzun dio: «Torturatu egin zintugun, Arnaldo, bai horixe!». Elektrodoak, bainera eta beste tortura mota batzuk goraipatu ditu. Egoerak eskatuz gero Otegi berriro ere torturatuko luketela iradoki du.
Euskal Herrian torturatu dituzten ehunka eta ehunka lagun (5.000tik gora, azken datuen arabera) umiliatu ditu Sostresek. Adierazpenek badute zerbait bitxia, ordea. 80ko hamarkadan Indautxuko komisarian hamar egunez infernua ezagutu zuen lagun batek halaxe azaldu dit: «Lehen ukatu egiten zuten torturatzen zutenik. Orain, aitortu eta, gainera, barre egiten dute zure kontura».
Torturaren apologia egin daiteke Espainian. Egunotan ikusi dugu. Torturatzaileak lasai asko bizi izan dira eta bizi dira bertan, estatuak babestuta
Gaitzespen ofizialik, Justiziaren agindurik? Espainiako politikariak hainbat aldiz agertu dira kazetarien aurrean asteon. Galderarik egin diete? Adierazpen askatasuna alde batekoek baizik ez dute Espainian. Eta, horrekin batera, inpunitate mingarri eta iraingarria. Zer izango litzateke beste Salvador batek bestelakorik idatziko balu? «Hil egin zintugun, Meliton, bai horixe! Eta, behar balitz, berriro ere hilko zintuzkegu, noski». Bakea izango luke testu hori idatziko lukeen pertsonak? Ez horrelakorik!
Izan ere, badakigu agindu, benetan, nork egiten duen: estatuaren botereak ez du deus egingo statu quo-ari eusteko bortxa lazgarriena erabili zuen torturatzailearen metodoak goresten badituzu. Borreroaren kontra egiteari ondo iritziz gero, zigortu egingo zaituzte, horratik. Aznar eta Pujol biak ala biak eskuindarrak eta, beraz, berdinak zirela esaten zutenei hau erantzuten zien Josep Fontana historiagile katalanak: «Bai, baina Aznarrek Pujol espetxeratu ahal du eta Pujolek Aznar, ez» —hemen ere antzera zen: Zapaterok Ibarretxe atxilotzeko boterea zuen, baina Ibarretxek Zapatero, ez. Sanchezen eta Pradalesen arteko botere-erlazioa ere halakoa dugu—.
Torturaren apologia egin daiteke Espainian. Egunotan ikusi dugu. Torturatzaileak lasai asko bizi izan dira eta bizi dira bertan, estatuak babestuta. La infiltrada pelikula aipatu du Vicent Partal kazetariak horren adierazgarri: «Inork ez du gogoratu nahi filmeko bi protagonista errealetako bat, Fernando Sainz Merino, torturengatik salatu zutela (…) Zer ardura dio, aitorpenak bortxaz atera bazituen?». Galdera ezerosoa egin du: «Torturatuak katalanak edo euskaldunak, independentistak, ez balira, berdin egingo lukete txalo Goya eta Gaudi sarietakoek-eta? Kolpeka eta odolez ateratako aitorpenak ezkerreko militante espainiarrenak izan balira, laudorio berberak jasoko zituzkeen filmak?».
