Gure Esku-k Eusko Legebiltzarrari eskatu dio Euskal Herriaren «etorkizun politikoa erabakitzeko prozesu bat abiarazteko» urratsak egiteko, «beranduenez» 2022-2023ko ikasturtean. Hala, plataformak «dagozkion adostasunak lantzeko» deia egin die alderdiei, «erabakitzeko eskubidea lege bilakatzeko». EAJk adierazi du eskaera aztertuko duela, eta EH Bilduk hari erantzuteko konpromisoa azaldu du.
Amalur Alvarez eta Josu Etxaburu bozeramaileek erabakitzeko eskubidea betetzeko «konpromisoak» eskatu dizkiete legebiltzarkideei; tartean, aferaren inguruko eztabaida bat abiatzeko, udazkenean. Helburua «herritarren parte hartzean oinarritutako» prozesu bat zehaztea litzateke, horretarako beharrezko mekanismoak ezarrita; «herritarron borondatea berresteko galdeketa bat barne».
Gure Esku-ko kideek Eusko Legebiltzarreko presidente Bakartxo Tejeriarekin bildu ostean egin dituzte adierazpenak. Aurrez, Hamaika gara kanpainan jasotako sinadurak aurkeztu dizkiote Tejeriari berari. Bildutako 21.389 sinadurekin eta gaurko adierazpenekin gauza bera bilatzen du plataformak: «Erreferendum bidez erabaki nahi dugu, eta erabakitzera goaz». Horretarako, baina, instituzioek herritarren borondatea arautzeko pausoak ematea nahi dute, «erreferendumak egiteko ahalmen osoa bere gain hartu, arautu eta gara dezaten».
Alvarezen eta Etxabururen esanetan, «burujabetza gabeziak» ondorio larriak izan ditu Euskal Herrian, eta COVID-19ak eragindako osasun egoeraren kudeaketa da horren adibide: «Gure erakundeei herritarrok zaintzeko tresnak falta zaizkie; beharrezko neurriak hartzeko gaitasuna falta zaie». Hala, «burujabetzan sakontzeko determinazioa» eskatu dute, besteak beste, Ipar Euskal Herriko ikasle eta irakasleak brebeta euskaraz egitearen alde mobilizatu diren moduan. «Euskal Elkargoak aldarrikapen hori jaso eta bideratzeko konpromisoa bere gain hartzea lortu dute», gogoratu dute.
«Uste dugu gizartea nekatuta dagoela une egokia ez dela entzuteaz. Herri honek anbizio handiagoa merezi du», adierazi dute eledunek, eta nabarmendu ordezkari politikoak hitzetatik ekintzetara igarotzeko garaia dela. Izan ere, Gure Esku-ko kideek azaldu dutenez, 2018an lortutako akordio politikoak erabakitzeko eskubidearen aldeko gehiengoari erantzun arren, ordutik alderdiak herritarrengandik «urrundu» dira. «Nola liteke parlamentu honek, legealdiz legealdi, gaia atzeratzen segitzea?», galdetu dute, eta gehitu ezin dela eskubide bat «ibilbide laburreko adierazpen eta titularretara» mugatu: «Erabakitzeko eskubideak herri eztabaida serio bat merezi du».
Hala, abisu bat ere eman die erakundeei, eta nabarmendu haiek interpelatzeak ez duela erantzunaren zain geratzea esan nahi: «Erabakitzeko eskubidea gauzatzeko gure konpromisoa sendoa da, atzeraezina, eta ez dugu onartuko ez blokeorik ez gehiengoaren borondatearen betorik, demokratikoa ez delako». Kontrara, Gure Esku-ko eledunek azaldu dute parlamentuetatik kanpo ere bidea egin daitekeela.
Eledunek gogoratu dute uztailaren 2an Pirinioetako 400 tontor piztuko dituztela, «burujabetza nahiak» bultzatuta, eta egitasmoan parte hartzeko deia egin diete herritarrei. Hiru helburu ditu, antolatzaileen esanetan: nazioartearen arreta bereganatzea, euskal herritarren eta katalanen arteko elkartasuna islatzea, eta «herri gogoa berpiztea».
Aztertu eta sakondu
EAJk Gure Esku-ren egitasmoa «aztertzeko» konpromisoa adierazi du, eta mugimenduko ordezkariek Eusko Legebiltzarreko «mahaiak zehazten duen legebiltzarreko batzordean» agerraldi bat egitea eskatuko du, «dagokion balorazio politikoa egin ahal izateko eta sortu daitezkeen egitasmoak aztertzeko».
EH Bilduk, berriz, mahaiari eskatu dio «herritarren borondatea» kontuan hartzeko. Koalizioak irailetik aurrera eskakizunari erantzuteko «konpromisoa» ere hartu du: «Gure Esku-k egindako ahaleginari zor diogun erantzunagatik eta herritarren borondateari diogun errespetutik arituko gara». Izan ere, erabakitzeko eskubidea «demokrazian sakontzeko» eta Euskal Herriak «aurrez aurre dituen erronkei erantzun ahal izateko» baliagarria litzatekeela uste du. Koalizio subiranistak uztailaren 2ko mobilizazioa ere babestu du, eta bertan parte hartzeko deia egin die herritarrei: «Herri honek duen erabakitzeko eskubide demokratikoaren aldeko aldarria ozen entzun dadin».
