Diru emendatzerik gabeko aurrekontua bozkatuko dute arrats honetan EEP Euskararen Erakunde Publikoaren biltzar nagusian. Abenduan, erabaki zuten krisi egoeratik ateratzeko urtebeteko epea hartzea, baina, lau hilabeteren ondotik, egoera orduan bezain beltza da: ez da ezer aldatu. Euskal Elkargoak izan ezik, gainerako erakundeek ez dute diru gehiago eman nahi euskararen aldeko hizkuntza politikarako. «Momentuan aterabiderik ez dugu ikusten, eta hori da arazo politiko nagusia: badakigu zer den helburua, badakigu nondik pasatu behar den, badakigu zenbat kosta duen, baina nehor ez da kapable horri erantzuteko», aitortu du Antton Kurutxarri Euskal Hirigune Elkargoko hizkuntza politikarako lehendakariordeak. Maider Behotegi EEPko lehendakariak, berriz, erran du espero dutela Frantziako Estatuak diru emendatze bat erabaki eta urtean zehar egoera desblokeatu daitekeela.
Ikusi gehiago
Hiru momentu izan ziren joan den aste bukaeran. Lehenik, Pirinio Atlantikoetako Departamenduko aurrekontua bozkatu zuten, eta EEPri orain arteko ekarpena egitea onartu zuten, 850.000 eurokoa —hein bereko ekarpena egiten dute gainerako hiru erakundeek ere—. Ondotik, Jean Marie Girier prefeta departamenduko hautetsien aitzinean mintzatu zen ostiralean, eta Frantziako Estatuak euskararen alde egiten duen ekarpena goraipatu zuen, EEP «ezinbesteko» tresna dela erranez. Azkenik, Euskal Hirigune Elkargoko aurrekontua bozkatu zuten, iaz bezala EEPren aurrekonturako 650.000 euro gehiago onartuta. «Nahi dugu erakutsi gu prest garela eta diru hori mahai gainean dela», adierazi du Kurutxarrik. «EEPren biltzar nagusian ez ditugu aurrekontuak blokeatuko, baina bozketan erakutsiko dugu desadostasun bat badela. Eta espero dugu urtean zehar gauzak mugituko direla. Uztailean izanen da ondoko biltzar nagusia, urrian beste bat eta abenduan azkena. Eztabaidan segitzen dugu; partida ez da oraino bururatua, ez da oraino galdua».
Iker Elizalde EH Baiko hautetsiak egin zion hizkuntza politikari buruzko galdera prefetari, 2050erako hiztun kopurua %30 izateko erronka gogoan hartuta. Prefetak erantzun zion «eskualdeko hizkuntzei» begira duten engaiamendua «adierazgarria» dela: «Funtsean, euskara sostengatzen lehena Estatua da», baieztatu zuen. EEPren politika publikoa «martxan» dela, eta tresna «egokia» dela baieztatu zuen. «Segurtamena izan ezazue borondatea dugula EEP laguntzen segitzeko. Ez dakit zer heinetan. Baina erronka ez da kopurua, norabidea baizik. Horri buruz elkarrekin lan egin beharko dugu».
Parisera begira
Behotegiren iritziz, «momentuan momentuko erantzuna» eman behar da: «Orain arte ezin izan dugu deus mugitu». Haren iritziz, joan den asteburuan bozkatu ziren aurrekontuek ez dute zertan baldintzatu urte osoan emendatzerik ez egotea. «Edozein erakundek urte osoan egokitzapenak egin ditzake aurrekontuan, posible denean eta beharrezkoa denean». Hori da gaur-gaurkoz EEPko buruek egiten duten apustua. Horretarako, Frantziako Estatuak diru ekarpena emendatzea litzateke lehen urratsa. Horrek gainerakoak mugitu litzakeela espero dute.
Apirilaren 10ean, EEPko ordezkariek bilkura dute Frantziako Hezkuntza Ministerioko kabinetearekin. Seaskarekin adostekoa duten hitzarmenaz gain, aurrekontuaren gaia ere hizpide izanen dutela baieztatu du Behotegik. Gerora, ministerio arteko bilkura egin beharra dute EEPren geroaz erabakitzeko. Frantziako Barne, Hezkuntza eta Kultura ministerioek dute ordezkaritza EEPn. «Estatuaren erantzuna jasotzean, gainerako erakundeen batzorde exekutiboak biltzea da asmoa. Orduan ikusiko dugu», adierazi du. «Oraingoz EEP ez da iritsi bere helburuetara, baina erakunde bakoitzaren erabakien menpe gara. Nire egitekoa da baliabide gehiago lortzeko borrokatzea, eta erakunde guziak hein berean egotea»
EEP bera ezbaian
2017an elkargoak hizkuntza politika proiektua onartu zuelarik, asmoa zen hizkuntza politikan gidaritza har zezala. Zortzi urteren buruan, ez du lortzen gainerako erakundeen anbizio maila indar handiagokoa izan dadin. «Momentuko ez dugu lortzen, baina entseatzen gara besteak tiratzen. Eztabaida betean gara, apiriletik abendura gauza anitz gertatzen ahal dira. Baina bakoitzak beharko ditu bere ardurak hartu. Elkargoak ere ikusi beharko du zinezko blokeatze orokor baten aitzinean bagara nola jokatuko dugun. Mementoko goiz da, eta ez dugu deliberatu. Baina segur da ez dela ondoriorik gabe gelditzen ahalko», abisatu du Kurutxarrik.
Baina egoera larria dela onartu du. Izan ere, emendatzea onartuko balitz ere, ez litzateke aski izanen 2050erako markatu ziren helburuetara iristeko. «Argiki ez da aski. Eta hor badugu arazo handi bat: erakundeek duten erritmoa eta euskarak duen urgentzia. Aurrekontu gehigarri bat lortzen badugu, hainbat hobe, baina badakigu ez dela aski izanen. Erran nahi du kolektibitateek ere behar dituztela beren ardurak hartu beste gisa batez laguntzeko, ez baikara behar den lekuan biltzarrean». Ondoko urteetan diru kontuak hobetu eta abiadura bizkortuko dutela espero du. «Momentuan ez gara behar den heinean».
Etorkizuneko agertoki posibleak aipatzean, EEP desagertzeko aukera ere iradoki du Kurutxarrik. «Aukera izan liteke elkargoak hartzea hori bere gain. Gaur egun, euskarari 2,5 milioi ematen dizkiogu; 9 milioi eurora pasatu beharko ginateke. Horrek sortuko du eztabaida elkargoan ere». EEP sortu aitzin, Eusko Jaurlaritzatik lortzen zuten dirua Ipar Euskal Herriko euskalgintzako hainbat eragilek; gaur egun, EEPren diruztatzaileen artean da. «Bada bide bat aztertzekoa dena», erran du Kurutxarrik. «Elkargotik Aitor Aldasororekin —Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako sailburuordea— elkarrizketak baditugu, eta biziki jakinean da hemen gertatzen denarekin. Ez naiz mintzatzen ahal haren izenean, baina segitzen du hurbiletik EEPren egoera eta hemen den eskasia».
