«Elizak jakin zuen Mendizabalena, eta gordetzea erabaki zuen»

1994ko udan Burgiko (Nafarroa) kanpamentuan M.A. gaztearekin egon ziren begiraleek Elizaren aurrean salatu zituzten Juan Kruz Mendizabal Kakux-en sexu abusuak, baina apaizak gazte taldeetan zituen ardura guztiekin jarraitu zuen urte hartan eta hurrengoetan.

Begiraleen narrazioaren arabera, Euskal Herritik eta Espainiatik iritsitako eskaut taldeen arteko topaketa erraldoi horretan bi mila gazte inguru batu ziren. Gau batez, Juan Kruz Mendizabal M.A.ren denda zegoen eremuan azaldu zen. Ez zen bere ardura eremua, baina han zeuden gazte batzuk ezagutzen zituen, Gipuzkoako elizaren ordezkaria baitzen eskaut taldeen aurrean. Ezagunen artean M.A. zegoen.

Eskauten topaketetako lagun giroa gogoratzen dute begiraleek, gau ederra. Hamaikak aldera, M.A. dendara sartu zen, lotara. Gainerako lagunak kanpoan geratu ziren, gaua atari zabalean igarotzeko asmoz. Ohitura hori zen. Handik gutxira, Mendizabal denda berean sartu zen. Begiraleek diotenez, orduan ez zen erabat ezohikoa begiraleek gazteen denda berean lo egitea, nahiz eta dendak berezituta zeuden. Kanpamentuan 14-16 urte bitarteko gazteak zeuden. Begiraleek 18-20 urte zituzten. Ez zen, baina, Mendizabalen kanpamentu eremua, ez zen bere denda. Bera ez zen begiralea. Mendizabal apaiz ordenatu berria zen, eta Elizaren ordezkari gisa zegoen han.

Begiraleek gogoratzen dute oihuen artean esnatu zirela. M.A. seko aztoratuta zegoen. Lagun batekin besarkatu eta ihes egin zuen. Begirale batek aurkitu zuenean, gazteak kontatu zion Mendizabalek ukituak egin zizkiola bere lo zaku barruan, «masturbatzen zen bitartean». Gaua kanpamentutik aparte batean igaro zuen M.A.k, beste begirale batekin.

Hurrengo goizean, eskaut taldeko arduradunak Donostiako Gotzaindegira deitzea erabaki zuen. Deia herriko telefono kabina batetik egin zuen, eta kanpamentuko beste apaiz batek lagundu zion. Ez du gogoan nork hartu zion telefonoa beste aldean, baina «gotzaindegiko goi mailako arduradun batekin» hitz egin zuen.

Elizan «gora» egiteko

Kanpamentuan zer gertatu zen kontatu ondoren, eta haien laguntza eskatu ondoren, lau mezu jaso zituen, gogoratzen duenez. «Lehena, Juan Kruz Mendizabal eliza barruan gora egiteko aukeratua zegoela; bigarrena, mutiko baten hitza zela apaiz baten hitzaren kontra; hirugarrena, nahi genuena egin genezakeela talde bezala, baina haiek ez zigutela lagunduko; laugarrena, Kakuxekin hitz egingo zutela eta eliza barruan kudeatuko zutela kontua».

Taldeko kideengana itzuli zenean, mezu bat transmititu zien eskaut taldeko arduradunak: «Ez dute jakin nahi, eta ez digute lagunduko. Ez dugu zer eginik».

Juan Kruz Mendizabalek kanpamentutik alde egin behar izan zuen —«bota egin zuten», diote begiraleek—, eta handik astebetera, M.A.ren eskaut taldea Pirinioetan barrena egiten ari zen mendi ibilaldiaren atseden batean, taldeko arduradunekin elkartu zen, Izaban. «Azalpenak nahi genituen, baina dena ukatu zuen. 'Gaizki ulertze' bat zela esaten zuen. Gazteak amesgaizto bat izan zuela». Mendizabalek jarraitu zuen Elizaren ordezkari gisa eskaut taldeetan, hainbat urtez, eta ardurak izan zituen, ondoren, Gipuzkoako gazte antolamendu ugarirekin, iazko martxoan Jose Ignacio Munilla Donostiako gotzainak kargu guztietatik kendu zuen arte, sexu abusuak zirela-eta bi gazteren lekukotasuna jaso ondoren.

Burgikoaren ondoren, M.A.ren eskaut taldeko arduradun bat hainbat aldiz elkartu zen Mendizabalekin, eta behin baino gehiagotan galdetu zion gaiaz. «Esan zidan ari zela bere barne prozesua egiten, gotzainarekin hitz egina zuela gaiaz. Inoiz ez zuen erabat ukatu, baina beti utzi zuen halako zalantza bat, halako inkontzientzia baten pean gertatu ote zen guztia».

Begirale taldeak ez du zalantzarik: «Elizak bazekien, eta gordetzea erabaki zuen».