Jauzi Ekosozialak II. Ekotopaketak egin zituen joan den asteburuan Arrasaten (Gipuzkoa). Mahai inguruak, mendi martxa bat, kontzertuak, bertsoak eta, batez ere, «trantsizio ekosozial justu» baterako alternatiben inguruko hausnarketak izan ziren jardunaldietan. Nerea Zuluaga taldeko bozeramaileak (Bilbo, 1994) antolaketa lanen eta asteburuko ekintzen nekeari oraindik buelta eman gabe erantzun zituen, atzo, elkarrizketa honetarako galderak. Gustura agertu zen jendearen harrerarekin eta solasaldien emaitzarekin.
Nola baloratzen duzue asteburuko Ekotopaketen emaitza?
Balorazioa positiboa da. Berrehun pertsona inguru bildu ginen, bai ostiralean, bai zapatuan, eta lortu genuen eztabaida emankorrak izatea. Mahai inguruetatik «zer interesgarria!» esanez irten zen jendea, eta, orokorrean, oso pozik sumatu genituen. Oso pozik gaude gu ere. Gainera, lortu genuen beste lurralde batzuetako ekologistak ere ekartzea. Adibidez, Trantsizio Ekosozialerako Biltzar Katalanekoak etorri ziren, han ere egiten ari baitira guk Euskal Herrian egin nahi dugunaren antzeko zer edo zer. Haiengandik ikasi ahal izan genuen. Andaluziatik etorri ziren, han turismoaren kontrako mugimenduak ari direlako antolatzen indartsu, eta Iparraldeko ekologistak ere izan genituen. Elkartu genituen nekazariak, sindikatuak, sektore desberdinetakoak... Hori ere bada azkenean gure helburua: ekologismoa sektore desberdinetara heltzea, hedatzea eta erdigunera ekartzea.
Zer ondorio atera dituzue?
Ikusi dugu oraindik bide luzea dagoela egiteko, alternatiben beharra daukagulako; ez dago, adibidez, mugikortasun eredu honi aurka egingo dion alternatiba egingarririk momentuz, eta turismo eredu honen kontrako zer beste eredu eraiki daitekeen ere asmatu behar dugu. Askotan aipatzen zen imajinazio erradikala behar dugula oraindik alternatiba asko planteatu behar ditugulako. Jauzi gogotsu atera da Ekotopaketa hauetatik narratiba berri horiek sortzeko. Zer den ongi bizitzea, zelan egin dezakegun bizimodu desberdinak asmatzeko; azkenean, planetaren mugen barruan egongo diren bizimoduak sortzeko.
Aipatu duzu Jauzi Ekosozialarentzat adibide interesgarria dela Trantsizio Ekosozialerako Biltzar Katalana. Zergatik?
Bartzelonan sortu zen, eta gero hedatzen saiatu da beste herrialde batzuetara, eta guk bezala, zailtasun batzuk ditu horretan, kostatzen delako militanteak aurkitzea. Orain ari dira alternatibak sortzen. Katalunian bada sare handi bat ekonomia sozial eta solidarioaren inguruan, eta talde horien laguntzaz ari dira ekologismoaren narratiba berriak planteatzen. Ariketa handia egiten ari dira.
Euskal Herrian baditugu eragile batzuk lurraldearen kontrako erasoen aurrean erresistentzian ari direnak. Adibidez, AHTaren edo beste megaproiektu batzuen kontra. Horrelakoak ere badaude Katalunia aldean, baina ekologismoak behar du beste gauza bat ere, alternatibak eta narratiba berriak gizartean hedatzeko bultzada bat, eta horretan ari dira.
«Batik bat aurretik ekologismoan zebilen jendea etorri da, baina jende berria ere bai; gazteak hurbildu dira»
Lehenengo Ekotopaketetan, nabarmendu zenuten aurrez erakunde ekologistaren batean ez zebilen baina ekologismoan aritzeko interesa zuen jende asko hurbildu zela. Aurten ere hala izan da?
Oraingoan jende gutxiago izan gara. Azkenean, helburuak desberdinak izan dira. Lehenengo Ekotopaketetan ikusten zen ekologismoak jauzi bat egin behar zuela, zerbait behar zela, eta han bildu ziren Euskal Herriko talde ekologista guztiak. Guztien artean zerbait sortzera bideratu ziren indarrak. Bigarren honetan, Jauzi Ekosoziala eragile bat da, ez da elkarte guztien arteko plataforma bat, eta bere bidea borroka kulturalean zentratzen du. Orduan, beste lan batzuetan ari diren eragile batzuk ez dira etorri oraingoan. Ez da izan Euskal Herriko ekologismoaren topaketa bat; helburua gehiago izan da Jauzi-ren helburuetara begira eragileak erakartzea, eta kopuruz xumeagoa espero genuen hasieratik. Aurrekoan bostehun parte hartzaile inguru izan ziren, eta oraingoan berrehun inguru izan gara. Egia da, batik bat, aurretik ekologismoan zebilen jendea etorri dela, baina jende berria ere bai; gazteak hurbildu dira.
Lehen aipatu duzu sektore desberdinetara hedatu nahi duzuela ekologismoa. Elkarlanerako oinarria ikusten duzue?
Elkarlanerako oinarria egon badago, baina falta da espazio horiek sortzea eta asmatzea ekologismoa transbertsal nola egin. Adibidez, sindikatuekin elkarlanean aritu gara. Mecaner enpresa zarratu duten arte, borrokan ibili gara langileekin, Mecanerri irtenbide bat emateko trantsizio ekosozialaren bidetik. Horrelako borroka gehiago sortzeko daude oraindik.
«Trantsiziorako bideak negoziorako bide bilakatzen ari dira; negozioaren ikuspegia nagusitu da»
Aurrera begira, zein dira Jauzi Ekosozialaren lehentasunak?
Orain arte formakuntza irekiak egin ditugu mugikortasun eredu hau nola eraldatu pentsatzeko, erregai fosilak alboratuko dituen mugikortasun eredu baterantz. Industriaren gaia ere landu dugu, Mecanerren auzi horrekin. Gure kezka nagusietako bat da zelako industria eredua behar dugun Euskal Herrian. Eta turismoaren inguruko hausnarketa ere egin dugu. Donostiako Bizilagunekin elkartearekin elkarlanean aritu gara. Hiru gai horiek aukeratu genituen aurtengo ikasturterako, baina baditugu beste asko ere, eta hurrengo urteetan jarraituko dugu horiek lantzen, formakuntzen eta ekintzen bidez.
Gizarteari dei egin diozue «trantsizio ekosozial justu bat» lortzeko engaiatu dadin. Nola ikusten duzue egoera?
Trantsizio ekosoziala gertatu egingo da; kontua da badaudela bide horretan interesdun batzuk trantsizio hori gidatu nahi dutenak. Baliabideak eskuratzeko borroka bat egongo da. Ukrainako gerra, adibidez, ulertu daiteke ikuspegi ekologotik, hor badelako gasbide bat, eta interes geopolitiko handia dago haren inguruan. Bestalde, enpresek etekina atera nahi dute trantsizio horretatik, energia berriztagarriekin, baita auto elektrikoekin ere. Azkenean, trantsiziorako bideak negoziorako bide bilakatzen ari dira; negozioaren ikuspegia nagusitu da, eta guk trantsizio ekosozial justu bat aldarrikatzen dugu. Bestela, datuek hala diote, aberatsak geroz eta aberatsagoak izango dira, eta pobreak geroz eta pobreago. Herri antolatu bat beharko dugu desberdintasunak ez areagotzeko.
