Joan den urtarrilean, EHIGE Euskal Herriko Ikasleen Gurasoen Elkarteak positibotzat jo zuen EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak «erabat deuseztzat» jo izana Araba, Bizkai eta Gipuzkoako ikastetxeen sarea antolatzeko eta planifikatzeko irizpideak ezartzen dituen dekretua. Hala, elkarteak euskal eskola publikoari lehentasuna emango dion dekretu berri bat egitea eskatu zion Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailari.
Hain zuzen, EHIGEk eta Steilasek dekretuari 2023an jarritako helegitea onartu zuen goi auzitegiak, eta urtearen hasieran iritsi zen albistea, aurrematrikulazioa hasteko egun gutxi falta zirela: EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak baliogabetu egin zuen Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ikastetxeen sarea antolatzeko eta planifikatzeko irizpideak ezartzen zituen dekretua.
Bada, martxan da dekretu berria egiteko prozesua, eta EHIGEk bere ekarpenak jakinarazi ditu: ostiralean amaitu zen aurretiazko kontsultaren eztabaida fasean aurkeztu dituenak. Gurasoen elkarteak dio eskolako lekuen eskaintza ikastetxe bakoitzaren eskaeren araberakoa dela erabat: «Hori eskola plangintzaren logikaren aurka doa», helarazi dute ohar baten bidez. Dekretu berrian, Hezkuntza Sailak «irizpide objektibo zehatzak» ezarri beharko lituzke, EHIGEren ustez, «eragin eremu bakoitzeko eskola lekuen eskaintza zehazteko».
Segregazioa eta zaurgarritasuna
Gainera, hezkuntza plangintza publikoa izan dadila eskatu du elkarteak. «Administrazioak ofizialki iragarri eta ezagutarazi behar du onarpen prozesua hasi aurretik, baina gaur egun ez da horrelakorik gertatzen». Horiek horrela, gurasoen elkarteak uste du «gaineskaintza» sortzen duela «hezkuntza plangintza txar batek»; administrazio publikoak ez ei baitu egokitzen plazen eskaintza «benetako eskolatze beharretara». Gehiegizko eskaintza hori da eskola segregazioaren «arrazoi nagusietako bat», EHIGEren arabera, eta horrek «baliabide publikoen esleipen eraginkorrari eta gizarte kohesioari eragiten die».
Atzo, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sailburu Begoña Pedrosak nabarmendu zuen epaitegiek dekretua baliogabetu izanak ez duela eragin ziurgabetasunik matrikulazioan: «Ez dago inolako ziurgabetasunik, ez dago segurtasun faltarik. Ez dio eragiten momentuko matrikulazio prozesuari». Dekretuaren baliogabetzeaz aritzean, esan zuen 2009ko dekretu hura berritu zuela 2023ko otsailaren 28koak, gerora epaitegiek baliogabetu dutena. Nagusiki bi arrazoi eman zituen dekretuaren beharra defendatzeko: jaiotze tasaren jaitsiera eta atzerritar jatorriko ikasle gero eta gehiago jasotzea. Dekretuan jasota daude, besteak beste, ikasleak onartzeko prozesuaren nondik norakoak, eskola mapa, ikastetxeen ikaspostuen eskaintza...
Orain, berriz, martxan da eduki horiek guztiak arautzeko beste dekretu bat onartzeko prozesua, eta EHIGEk helarazi du dekretu berriak plaza publikoen «eskaintza nahikoa» egin behar duela, eta hori bermatu behar duela, «batez ere biztanle berriak dauden eremuetan». Hezkuntza sistema «benetan inklusiboa» izan dadin, guraso elkarteak nahi du ikasleak «arrazoi sozioekonomikoengatik edo jatorriagatik ez bereiztea» antolamendua egitean, eta sailak «irizpide objektiboak» erabiltzea zaurgarritasun indizea ezartzeko.
