Eusko Jaurlaritzak 40.000 euroko isuna jarri zion iaz Errioxako (Espainia) Serunion catering enpresari, zerbitzua ematen zuen ikastetxe bateko jangelan izandako arazoengatik: ikastetxeak berak erran zuenez, «zerbitzatutako pasta ezin zen jan», eta, areago, batzuek beren plateretan «zizareak» ikusi zituztela erran zuten. Bada, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak bertan behera utzi du zigorra, argudiatuta isuna jartzeko ez dela nahikoa «enpresak eskainitako zerbitzuen kalitatea desegokia edo eskasa izatea»; «arau hauste larriagatik» zigorra jartzeko, zerbitzu horrek «osasunean zuzeneko eragina» izan behar du, auzitegiaren erranetan.
Durako (Araba) Ikasbidea ikastetxe publikoan Serunion enpresak eskainitako zerbitzua da auzitara eraman dutena. Izan ere, 2023ko irailean, ikasle batzuek jangelan ateratako janariarekin lotutako abisu larria eman zuten. Abisu horiek oinarria bazutela erabaki ondoren, ikastetxe horretako arduradunek janariaren laginak hartu zituzten, «laborategian aztertzeko». Bada, hartutako laginen azterketen emaitzak jakinarazi ziren urriaren 6an, eta susmorik okerrenak berretsi zituzten: «Pastan mikroorganismoak zeudelako zantzuak» aurkitu zituzten janarien laginetan. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak, Serunionen kontrako erabakia hartu, eta espedientea ireki zion, 40.000 euroko isuna ezartzeaz batera.
Gaur zabaldutako epaia ikastetxeak hartutako laginez mintzo da, eta zehazten du enpresak ez duela ukatu jakietan Plodia interpunctella —Indiako irinaren sitsa— zegoenik. Are, enpresak aurkeztutako idatziak dio aipatutako sitsaren DNAren zantzuen presentzia baieztatu zutela hartutako bortz laginetatik bitan. Bertze hiruretan ez da identifikatu intsektu horren zantzurik, enpresak erran duenez. Enpresak erran du hori ez dela arau hauste larria, eta zehaztu du zer den arau hauste mota hori: «Zerbitzuen kalitate eskas eta desegokia, osasunean zuzeneko eragina duena». Bide horretatik, epaitegiak adierazi du administrazioak ez duela justifikatu mikroorganismo horiek janarian agertzeak «osasunean zuzeneko eragina» duenik.
Auzitegiak azaldu duenez, catering enpresak bi txosten aurkeztu ditu, argudiatzeko mikroorganismo jakin hori agertzea ez dela kaltegarria osasunerako. «Azpimarratzen dugu administrazioak ez duela inolako frogarik aurkeztu bi txosten horien ondorioak deuseztatzeko, eta ez duela besterik aurkeztu frogatzeko intsektuen material genetikoa osasunarentzat kaltegarria dela», dio autoak.
Gainera, enpresak Jaurlaritzari zera egotzi dio: «Jantokiko erabiltzaileak adingabeak direla esan zuen, egoera larriagotzeko eta pentsarazteko benetan zuen baino eragin handiagoa zuela osasunean. Ordea, ez zen frogatu plateretan eta laginetan patogenorik dagoenik».
Kontratuak, etenda
Duratik ez ezik, Arabako bertze bi herritako —Zigoitia eta Murgia— ikastetxetatik ere eman zioten «intzidentzien» berri Jaurlaritzari, eta horietan ere espedienteak zabaldu zituzten.
Horrez gain, arazoa hainbat eta hainbat jangelatan izan zela ikusita, iazko urtarrilean Hezkuntza Sailak jakinarazi zuen bertan behera utziko zituztela Serunion enpresarekin jangela zerbitzua emateko sinatutako kontratuak. Kontratu eteteak Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako hamazazpi ikastetxe publikotan izan du eragina.
Azaldu zutenez, bi aldeen arteko «desegite akordioa» izan zen, ikasturtean zehar ikastetxe jakin batzuetako jangeletan arazoak izan ondoren etorria: «Gertakari horiek ikusirik, Hezkuntza Sailak irekita dauzka zenbait espediente, eta, gertakari horiek gizartean izan duten eragina ere kontuan hartuta, enpresak uko egin die ikastetxe publikoetan jantoki zerbitzua emateko azken lizitazioan lortu zituen kontratuei».
Kontratuak etetea erabaki bazuten ere, Jaurlaritzak adierazi zuen haurrak ez zirela jangela zerbitzurik gabe geratuko; eta iazko otsailaren 5etik aurrera, «sektoreko enpresek» beren gain hartu zuten Serunionek ordura arte kudeatzen zituen lau sailetan zerbitzua ematea. Hain zuzen, Ausolan, Goñi eta Tamar catering enpresei adjudikatu zizkieten ordura arte Serunionek eman zituen zerbitzuak.
Ausolan
Araban ez ezik, Gipuzkoako zenbait ikastetxetan ere antzeko egoerak izan zituzten, baina horietan Ausolan enpresak ematen zuen zerbitzua. Andoaingo Ondarreta herri eskolakoan eta Debako Luzaro eskolakoan, erraterako. Batean zein bertzean azalorean topatu zituzten zomorroak.
Ausolanek ohar bat kaleratu zuen gertatutakoa azaltzeko, eta, erran zutenez, «lehorteak eragindako aldaketa naturalengatik» gertatu zen, horiek azalorearen morfologia bereziarekin batuta «oso zaila» baita zomorro horiek ikustea. Horiek horrela, ziurtatu zuten gertatutakoaren berri eman dietela arduradunei. Alabaina, Ausolanek nabarmendu zuenez, gertatutakoak ez zuen arriskuan jarri ikasleen osasuna.
