Bide bat bukatu, beste bat hasi

Ordezkaritza politiko eta sozial zabala izan zen atzo Kanboko Arnaga Etxean ETAren amaierako Nazioarteko Konferentziara. Eragile guziak «poztu» dira erakunde armatuaren desagertzeaz, baina Euskal Herriko mapa politikoaren isla izan dira bakoitzaren erreakzioak. «Zentzurik» izan ez duela diote batzuek, gatazkak bere horretan segitzen duela besteek. Datozen aste eta hilabeteek erakutsiko dute zenbateko eragina duen bake prozesuan ETAren erabakiak.

ANDONI ORTUZAR

EAJren EBBko presidentea

«Beti galdetuko diogu ETAri: zertarako balio izan du honek?»

«ETAren adierazpenari sinesgarritasuna ematen diogu. Azkenean, amaitu da amesgaiztoa. Gaur hemen egotea ahalbidetu duten guztiei, gure esker ona. ETA gabe, euskal gizarteak aske egin ahal izango du hegan. Etorkizun oparoa aurreikusten dugu Euskadirentzat. Halere, iragan tristea ezin dugu ahaztu, eta beti galdetuko diogu ETAri: zertarako balio izan du honek?».

ARNALDO OTEGI

EH Bilduko idazkari nagusia

«Dugun guztia emango dugu zauriak sendatzeko eta askatasuna lortzeko»

«Gatazka honetan sufritu duten guztiak gogoratu nahi ditugu. Eta eskerrak eman nahi dizkiegu nazioarteko eragile guztiei. Lan izugarria egin dute. Baina oraindik bada gatazka bat gainditzeko herri honetan: Euskal Herriak eskubide osoa du etorkizuna erabakitzeko, bakean eta demokrazian oinarrituta. Horretarako, akordio politikoak behar dira. Dugun guztia emango dugu zauriak sendatzeko eta askatasuna lortzeko».

VINCENT BRU

Frantziako diputatua (Martxan)

«Etorkizunean, aurrerapenak espero ditzakegu»

«Garrantzitsua da denak poztu garela ETAren iragarpenaz. Ni, pertsonalki, ETAren azken bi agiriekin poztu naiz. Apirilekoa, biktimen aitorpenari buruzkoarekin, eta atzo Genevan aurkeztu zutena, ETAren desegiteari buruzkoa. Ospatu beharreko berria dela uste dut. Orrialde bat itzultzen da; orain, lan egin behar da, besteak beste, presoen hurbilpena eta biktima guzien aitortza lortzeko. Bi galdera horiek Frantziari egin behar zaizkio, baina, batez ere, Espainiari. Goiz honetako bilkurari esker, espero dut etorkizunean aurrerapenak egotea».

MAX BRISSON

Frantziako senataria (LR)

«Oraingo bidea luzea izango da, eta zaila»

«ETA desagertzea nahi genuen, beste orrialde bat irekitzeko; aurrekoa bezain konplikatua eta zaila izanenen da. Orri berri bat irekitzen da: biktimena, berradiskidetzearena, egiarena... Bidea luzea izango da, zaila, eta momentu batzuek gaurkoak baino umilagoak izan beharko dute».

SYLVIANE ALAUX

Frantziako diputatua (PS)

«Buruargi behar dugu; estatuak mutu dira»

«Orain, buruargiak izan behar dugu, estatuak mutu direlako. Asko dago egiteko, bi eginkizun nagusi: biktimen sufrimenduaren aitorpena, guztiena salbuespenik gabe, eta presoak. Gizarte zibilak egin du hori posible, eta bakoitzak bestearekiko pauso bat egin du; horretan jarraitu behar dugu».

ARKAITZ RODRIGUEZ

Sortuko idazkari nagusia

« Bakeak eskatzen du eskubide nazionalak errespetatzea»

«Benetako bakeak eskatzen du gatazkaren ondorioak gainditzea, hau da, preso guztien askatasuna, iheslari guztien etxeratzea, [Espainiako] estatuko segurtasun indarrek alde egitea eta biktima guztien aitortza eta erreparazioa. Baina bakeak eskatzen du Espainiako zein Frantziako Estatuek gure eskubide nazionalak errespetatzea, hori baita gatazkaren muina. Gatazka ETAren aurretikoa baita, eta badirau».

PELLO URIZAR

EAko idazkari nagusia

«Aizkora lurpean, bakea zorroztu behar da»

«Borondatea dagoenean, posible da. Baina ez dugu bake osoa lortu; elkarbizitza daukagu lortzeko. Aizkora lurpean egonda, bakea zorroztu behar da, bake osoa eta elkarbizitza. Bide horretan, nazioarteko eragileek egindako lana eskertu dut, baita Euskal Herrian biolentziaren amaiera lortzeko lan egin duten norbanako, alderdi eta kolektiboena ere».

JOSU ESTARRONA

Alternatibako bozeramailea

«Eskubide guztiak pertsona guztientzat; hori da oinarria»

«Gaur, kapitulu berri bat hastera doa Euskal Herriko historian. Orain, guztioi dagokigu, baita instituzio, eragile sozial, sindikal eta politikoi ere, ekarpena egitea aurrera egiteko, eskubide guztiak pertsona guztientzat oinarri izanda. Asko dago egiteke. Hiru ideia, hiru desio: konponbidea, etorkizuna, herri zoriontsua».

ANITA LOPEPE

EH Baiko bozeramailea

«Segituko dugu lanean, herri honetan bake iraunkorra lortzeko»

«Gatazka politikoa herri honetan ez zen hasi Iparretarrak edo ETArekin, eta, beraz, ez da egun bukatzen. Guk erantzukizun handiz segituko dugu lanean, herri honetan bake iraunkorra lortzeko, eta etorkizun demokratiko baten eraikitzeko».

ESTHER CREMAES

Geroa Baiko zinegotzia Iruñean

«ETAren biktima guziak gogoan ditugu, inolako bereizketarik gabe»

«Gizarteak urte luzeetan eskatu duena egin du ETAk; gure historiaren atal ilun eta beltz bat atzean utzi du. Aitortu beharko luke erabili duen indarkeria ez dela justua izan, inongo justifikaziorik ez duela izan. ETAren biktima guztiak gogoan ditugu, bereizketarik gabe. Itxaropenez agurtzen dugu indarkeriarik gabeko denbora berri hau».

JEANINE BEYRIE

Etxerat-eko senidea

«Esperantza handiarekin ateratzen naiz, baina ilusio gutxirekin»

«Ez dakit egun inportantea izan den bakearen bidea irekitzeko, baina nik espero dut baietz. Preso baten senide gisa mintzo naiz, eta pentsatzen dut bake bidea biziki gogorra izanen dela ez bada berehala zerbait egiten preso guztien libratzeko. Hemendik ateratzen naiz esperantza handi batekin, baina ilusio gutxirekin».

JOSEBA AZKARRAGA

Sareko bozeramailea

«Ez da hesiak eraikitzeko garaia, ezta mugak jartzekoa ere»

«Indarkeria baten amaiera da, baina oraindik estatuena bizirik dago. Biktimei errespetua eta aitortza zor dizkiegu, baina bada besterik egiteko: hori da presoen eta erbestean daudenen egoera aldatzea. Orain, jada ez dago urratsak ez egiteko aitzakia gisa erabil daitekeen erakunde bat; ez da aitzakiarik espetxe politikak ez aldatzeko, eta, beraz, estatuek urratsak egiten hasi behar dute. Ez da hesiak eraikitzeko garaia, ezta mugak jartzekoa ere, elkarrekin aurrera egitekoa baizik»

MIXEL BERHOKOIRIGOIN

Bakegilea

«Egunotako mezuakez dira instrumentalizatu behar»

«Luhuso ez da mirari bat izan; posible izan da lan asko baitzen eginik aitzinetik Euskal Herrian eta Euskal Herritik kanpo. Egunotako mezuak ez dira instrumentalizatu behar; zintzoki hartu behar dira. Guk segituko dugu Luhuson hasitako bidea.Presoen gaia ez bada tratatzen, bakeak ezin du bururaino joan. Memoria eta historia guztiak errespetatu behar dira, memoria kolektibo bat eraiki behar dugu, non elkar bizitzen diren guztiak».

MAITE ITURRE

Udalbiltza

«Aterabide justu,duin eta demokratikoa eskaini behar da»

«Borroka armatuaren estakurua gainditurik. horrek oztopatu dituen hainbat abagune zabaldu beharko lirateke ziklo berri honetan, baita maila instituzionalean ere. Erabaki ausartak hartzeko garaia da, aterabide justu, duin eta demokratikoa eskaini behar zaio azken hamarkadetako gatazka armatuari, baita gatazkak sorrarazitako ondorioei ere».

ADOLFO MUÑOZ

ELAko idazkari nagusia

«Handia izan da mina,eta alferrikakoa»

«ETA desagertzea gertakari historikoa da; are garrantzitsuagoa, estatuek ez dutelako lagundu, oztopoak baino ez dituztelako jarri. Samin handia izan da gure herrian; handiegia eta alferrikakoa, alde batean eta bestean. Horregatik, biktima guztiei adierazi nahi diet nire elkartasuna, eta haientzat guztientzat eskatu nahi dut egia, justizia eta erreparazioa. Era berean, gogoratu nahi dut normalizazioan aurrera egiteko hainbat gai daudela konpontzeke, eta, bereziki, espetxe politika anker hau amaitu behar dela».

GARBIÑE ARANBURU

LABeko idazkari nagusia

«ETAren bukaera ez da gatazkaren amaiera»

«Ziklo baten bukaeran eta etapa berri baten hasieran gaude. ETAren bukaerak ez du ekartzen gatazka politikoaren amaiera. Gatazkaren ondorioz alde guztietan egon den sufrimendua aitortu eta erreparatu behar da. Orain, lehentasuna dauka bake agertoki bat sendotzeak, eta eskubide guztien aitortzak eta errespetuak izan behar du horren ardatza. Horregatik, preso eta iheslarien auziari heldu eta konponbidea eman behar zaio. Horrekin batera, erabakitzeko eskubidearen alde borrokatzen jarraitu behar dugu, bizitza duina bermatuko duen jendarte eredu bat eraikitzeko, indarkeriarik gabe».

RAUL ARZA

UGT-Euskadiko idazkari nagusia

«Bizikidetza baketsuak izan behar du helmuga»

«Ez gara ezer ospatzera etorri. ETAren jardunak hamarkadak iraun ditu, eta ez du zentzurik izan. Ez luke existitu behar. ETA desagertuko da bere helburu bakar bat lortu gabe. Orain, bizikidetza baketsuak izan behar du helmuga».