«Arazoaren muina dira euskararen legea eta dakarren zonifikazioa»

Iruñeko D ereduko institutu batean irakasle da Jone Usoz (Zangoza, Nafarroa, 1973). Nafar guztieksare publikoan euskaraz ikasi ahal izateko eskubidea dutela argi du. Bermatzeko eskatu dio gobernuari.

Nola sortu zen plataforma?

Duela lauzpabost urte jarri genuen martxan. Sortzen Ikasbatuaz-en bidez hasi ginen lanean. Bilera batera deitu zituen eremu ez-euskalduneko herritarrak. Bilera haren eskutik plataforma sortu genuen hainbat herritako pertsonek. Aurrematrikulazio garaian D ereduaren alde egiteaeta D ereduaren aldeko besta antolatzea zen urteroko lana.

Bertze bultzada bat eman nahi izan diozue orain taldeari?

Bai, haize berria eman nahi izan diogu. Betiere, gure funtsa izenak berak jasotzen duena da: euskaraz bizi eta ikasi nahi dugu, eremu ez-euskaldunean bizi garen arren. Hemen, euskaraz bizitzeko eta ikasteko aukera eta eskubidea ez daude bermatuta. Tokian tokiko udalaren arabera, hainbat zerbitzu izan ditzakezu euskaraz, edo bakar bat ere ez. Irakaskuntzaren esparruan gauza bera gertatzen da. Zure herrian ikastola bada, aukera hori zabalik duzu, baina horrek ez du esan nahi euskaraz ikasteko herritarron oinarrizko eskubidea bermatuta dagoenik.

Administrazioak, behintzat, ez du bermatzen.

Hala da. Bazterketa argia dago. Euskara gure ondarea da, eta ezin dugu ulertu oinarrizko eskubideak zergatik ez dituzten bermatzen. Gurekin ez dira deusetarako oroitzen, eta Euskararen Legeak ere ez du deus egiteko aukerarik ematen. Erabat amaituta dago. Arazoaren muina lege hori bera eta dakarren zonifikazioa dira.

Bigarren mailako herritarrak zaretela sentitzen duzue?

Bai, hala da. Eta, batez ere, sentitzen dugu gutaz ahaztu egiten direla beti. Ematen du, gainera, zonifikazioak ezartzen duen egoerara ohitu egin garela. Onartu egin dugula, nolabait. Baina argi dago guretzat, eremu ez-euskaldunean bizi garen herritarrontzat, sekulako traba dela. Nik ez dut sentitzen euskarak aurrera egiten duela.

Egunerokoan, nola sentitzen duzue zonifikazioaren eragina?

Eraginik handiena irakaskuntzaren esparrukoa da. Zangozan, eskola publikoan D eredua ezartzen saiatu garenean, ikastola badugula erantzun izan digute gobernutik. Baina guk aldarrikatu nahi dugu aukeratzeko askatasuna. Oinarrizko euskarazko irakaskuntza bermatuta dagoenean, herritarrak aukeratuko du zer nahi duen, itunpekoa edo publikoa. Guk mahai gainean jartzen dugun eztabaida, finean, ez da hori. Harago doan auzia da guk mahai gainean jarri nahi duguna: berma dezagun administrazioan eta irakaskuntzan euskaraz bizi eta ikasteko eskubidea. Hezkuntza Departamentuak bermatu behar du euskaraz ikasteko eskubidea, eta, hortik aurrera, guraso bakoitzak erabaki dezala seme-alabak nora eraman. Jose Iribasek askotan esaten du askatasuna bermatu nahi duela. Hori nahi dugu guk ere.

Gaur egun, euskarazko irakaskuntzaren hautuak ahalegin berezia eskatzen die eremu ez-euskalduneko gurasoei?

Bai. Autobusa edo taxia hartu behar dute egunero askok, hautu hori egiteagatik, beste herri batera joateko. Ahalegin berezia egin behar dute, argi eta garbi. Ahalegin ekonomikoa da, batetik, eta bestetik, haren eskutik haurrek denbora asko ematen dute errepidean egunero, eta horrek kezka ekartzen du. Jendea nekatu egiten da, eta amore ematen du, hainbat kasutan.

Argi dago herritarren esku dagoela ekimena.

Hala da. Eta egia da, nekea pilatu egiten da. Baina kontua da apustu bat egin dugula. Kultur apustu bat. Eremu ez-euskaldunean asko euskaldun berriak gara, baina euskararen aldeko apustua egin dugu, traben gainetik.

Parlamentuko taldeekin landu duzue gaia?

Bai, bilerak egin ditugu guztiekin. PSN da giltza, esparru horretan. Haiek urrats bat eginen balute, gauzak aldatuko lirateke. Baina oraingoz ez da halakorik gertatu. Akaso behin eta berriz saiatzea da kontua. Atea ez dago itxita. Guk jarraitu behar dugu salatzen bete gabe dagoena, dagokiguna.

Larunbatean hori eskatuko duzue Tafallan eginen duzuen manifestazioan?

Hori da helburua, bai. Euskaraz bizi eta ikasi nahi dugula esanen dugu. Manifestazio alaia eta koloretsua nahi dugu. Herritarrak parte hartzera deitu nahi ditugu, denen babesa behar baitugu. Guk lanean jarraituko dugu. Eremu ez-euskalduneko musika taldeekin disko bat prestatzen ari gara, adibidez. Euskaraz eginen dute abesti bana. Aurrematrikulazioa hasten denean ere D ereduaren alde egiten jarraituko dugu. Euskaraz ikasteko eta bizitzeko dugun eskubidea aldarrikatuko dugu aurrerantzean ere.