«Aberastasun eta enplegu sortzaile moduan ikusi behar gaituzte»

Bi astean, 4.000 pertsona inguruk eskuratu dute Kxo! aplikazioa. Elhuyar Fundazioak egindako aplikazio horrek euskarazko oinarrizko hiztegia ezagutzeko aukera ematen du sakelako telefonoa erabilita, eta gaztelaniako, frantseseko eta ingeleseko bertsioak ditu. «Euskaraz ezer ez dakienari edo apur bat dakienari ohiko egoeretan euskaraz komunikatzeko baliabideak ematea du helburu», azaldu du Josu Aztiriak (Zumarraga, 1978), Elhuyar Hizkuntza Zerbitzuak saileko arduradunak.

Kopuru polita da 4.000 erabiltzaile izatea bi astean.

Bai, baina batez ere doako bertsioa hartzen dute Internetetik. Ordainpekoa gutxiago hartu dute; baina badakigu nola funtzionatzen duten gauza horiek. Doako bertsioa mugatua da, eta hiru euroren truke aplikazio osoa izateko aukera dago. Dena den, ez dugu espero asko saltzea. Hori da gure arazoetako bat.

Eta zer eskaintzen du?

Euskararekin harreman gutxi duten horiei euskarara gerturatzeko aukera ematen die; turistentzat izan daiteke, etorkinentzat, eta hemen bizi arren euskararekin harreman txikia izan dutenentzat. Egunerokoan mugitzeko aukera ematen du, oinarrizko izapideak eta hitzak eskainiz.

2007an egin zizuten elkarrizketa batean, esan zenuen aukera eman beharko litzatekeela euskaraz eskaintzeko gazteek gustuko dituzten gauzak. Ildo horretan al doa Kxo! aplikazioa?

Bai. Ez da bakarrik esatea euskara erabili behar dela. Aukerak ere eman behar dira horretarako; aukera erakargarriak. Irauteko, informazio eta komunikazio teknologietan egon beharra dago.

Dena den, ez da Elhuyar Fundazioak aurkeztu duen aplikazio bakarra.

Elhuyar hiztegien sorta osoa Android eta iPhone plataformetan dago. Jendea plataforma horietan dago, eta bertan egon behar da. Normalizazioaren eta negozioaren ikuspegitik, funtsezkoa da. Hala ere, hori ez da nahikoa.

Zergatik ez da nahikoa?

Ezin duzu pentsatu jendea inguratuko denik gauza erakargarriak eginez bakarrik; balio erantsi bat eman behar da. Ez dezagun pentsa euskaldunak beste herrietako herritar estandarrak izan gaitezkeela. Plus bat eskatzen du, bizitzeko nahi bat, eta hori ere elikatu behar da. Aukerak eman behar dira, baina euskaraz bizitzeko nahi hori ere elikatu behar da.

Zein harrera izan dute hiztegiek?

Ona. Gu gustura gaude. Pertsona askok Internetetik hartu dituzte. Irudi aldetik ere, harrera ona izan dugu. Alde txarra da paperekoaren jaitsiera ezin dugula berdindu.

Hortaz, hiztegiak ere nabaritzen ari dira Internetek eskaintzen duen doako zerbitzuen eskaintza zabalaren eragina.

Edukien sektore guztiak bezala: hedabideak, musika, ikus-entzunezkoak... Hiztegien kasuan, ez da bakarrik hori. Hiztegiak ez dira izango orain arte ulertu ditugun bezalakoak. Gaur egun, jende askok bilatzailera jotzen du gauza bat nola idazten den begiratzeko; Googlera, adibidez. Ez du hiztegi batean bilatzen.

Baina arriskutsua izan daiteke hori; oker idatzitako hitz batean klik asko eginez gero...

Baina bilatzaileekin gauzak egin daitezke: hiztegien automatizazioa... Alor horretan ere ari gara lanean. Hiztegiak, urte batzuk barru, ez dira izango orain ditugunak bezalakoak. Hizkuntza trebakuntza hobetzeko tresna bat da, eta, beste modu batzuk badaude, horretara egokitu beharko dugu.

Negozioari helduta, zein ondorio atera zenituzten Hizkuntzaren Industriaren Europako Foroan?

Europan asko mugitzen ari da hizkuntzen industria. Hizkuntzen kudeaketa gakoetako bat bihurtzen ari da enpresetan. Enpresak herrialde askotan daude; herrialde askotara egokitu behar dituzte produktuak; erabiltzaileek beren hizkuntzan jaso nahi dituzte produktuak; eta langileek ere beren hizkuntzan lan egin nahi dute... Hizkuntza teknologien mundua ere asko mugitzen ari da, eta hor abantaila izan dezakegu.

Zergatik?

Hizkuntza askorekin dakigu lan egiten. Euskara planak, adibidez, hizkuntza kudeatzeko tresnak dira. Hizkuntza normalizatzeko dira gure kasuan, baina eredu hori eremu eleaniztunetan aplika daiteke. Hor gabiltza, Europan muturra sartzen saiatzen.

Aurrera begira, zein ildotan lan egin daiteke?

Hainbat ildotan ari gara lanean, lankidetzak egiten. Dena den, hemen beste problema bat dugu: Kultura Sailak, orain arte, ez gaitu serio hartu; hemen euskararekin lan egiten ari diren ikerketa zentroak eta enpresak sustatu beharrean, kanpoko enpresen aplikazioak erosten ditu. Aberastasun eta enplegu sortzaile moduan ikusi behar gaituzte. Ulertezina da horrelako produktu bat erosteko kanpora jotzea, EHU hizkuntza teknologiak ikertzen ari den bitartean. Industriako beste inongo sektoretan ez da hori egiten.

Zergatik da hori?

Ez gaituzte baloratu industria moduan. Askotan, kanpokoa barrukoa baino hobea da, eta hori egia da, baina, auto elektrikoa herrialde askotan landu arren, hemengoa sustatzen ari dira.