Kamioilariek zamalanak egiteari utziko diote

«Zamalanak ez dagozkie garraiolariei. Ohiturazegin izan dituzte jardun horiek», utzi du argi Jon Altuna Hiru Euskal Herriko Garraiolari Autonomoen Sindikatuko komunikazio arduradunak. Ohiturena eufemismo bat da, Juan Maria Altuna Tradisna Nafarroako Garraiolarien Elkarteko presidentearentzat; «inposizio» bat da salgaiak deskargatzearena. Hitz bat edo beste erabili, biak ala biak bat datoz: «aldarrikapen historikotzat» jotzen dute zamalanak garraiolariek ez egitea.

Luzaroan itxaron behar izan dute, baina atzerako kontaketa amaitzear da. Irailaren 3az geroztik, gutxienez 7,5 tonako gehieneko masa baimendua duten kamioietako gidariek ezingo dute legez zamalanik egin. Joan den martxoan onartu zuten Lurreko Garraioa Antolatzeko Legearen moldaketa, eta sei hilabeteko luzapena aurki amaituko da.

«Ez dakit nola egingo duten». Tradisnako presidentearen arabera, oraindik «ezer gutxi» egin dute enpresek behar izango dituzten zamaketariak prestatzeko. Kamioilariek intentzio gutxi ikusten diete enpresei, eta beldur dira legea «paper erre» bihurtuko den. Irtenbideak erraza dirudi. Lan horiek ezin badituzte garraiolariek egin, enpresek langile gehiago kontratatu beharko dituzte.

Hiruko komunikazio arduradunaren ustez, beste arazo bat ere bada horretan guztian: gidarien beldurra. «Askorentzat zaila da salgaiak deskargatzeari uko egitea, beldur direlako lana galduko ote duten». Zehaztu duenez, sektore «oso lehiakorra» da garraiolariena, eta «edozertarako prest» izaten dira.

Egoera horretaz baliatzen dira enpresak, kamioilariek egin ditzaten zamalanak. «Handiak txikiari egiten dion presioa da», azpimarratu du Tradisnako presidenteak. «Ez dugu izan modurik praktika horiek salatzeko. Orain, legea gure alde dago, hori gauza bat da; bestea, benetan balio izatea. Gure esku dago betearaztea. Bestela, sobera ditugu bai arauak, baita legeak ere».

Isunak

Horretarako, azaldu du gidariek ahal dutena egin beharko dutela legea hautsi ez dadin. «Lehen unetik esan behar da ezetz». Harago joan da: bai enpresa bera, bai zamalanak egiten dituen gidaria salatu behar badira, birritan pentsatu gabe egin beharko litzateke. «Sektorea duindu nahi dugula erakusteko aukera dugu».

Izan ere, irailetik aurrera kontu handiagoz jokatu beharko dute denek. Arau hauste oso larria izango da gidariek zamalanak egitea aipatu kasuan. 4.001-6.000 euroko isunak aurreikusten ditu legeak, eta haren erantzule izango dira garraioan parte hartu duen eragile guztiak —kamioilaria, kargatzaileak, igorlea, bitartekaria zein hartzailea—.

«Isunak gure gain har ditzakegun? Ez». Hitz bakar horrekin laburtu du Tradisnako presidenteak isunen larritasuna. «Pentsa 400 euro kobratuko dituzun bidaia batean 4.000ko isuna jartzen dizutela».

Datu bat ere eman du: egunean 650-700 euro fakturatu behar ditu garraiolari batek errentagarri izateko. «Hori da fakturatzen duzuna. Gaur egun, erdia erregaitan gastatzen da. Gehitu bidesariak, dietak, soldatak, amortizazioak... Zer geratzen da sobran? Nola ordainduko duzu halako isuna? Hilabeteetako lana behar da isun horiek ordaintzeko», gehitu du.

Halere, badira salbuespenak gidarientzat. Ondorengo kasu hauetan egin ditzakete zamalanak: etxe aldaketak, isurkaritako kamioiak edo garabiak gidatzea, ibilgailuen garraioa, pertsona batek maneiatu ditzakeen paketeena, eta animaliena, besteak beste.

Itxaronaldiak kobratzea

Zamalanak ez dira erregulatu diren bakarrak. Aurrerantzean, kamioilariek kalte ordainak kobratu ahalko dituzte zamalanek ordu bat baino gehiago irauten badute —orain arte bi ordutan zegoen muga hori—. Tradisnako presidentearen arabera, ezer gutxirako balio dute kalte ordainek:«Ez zara kalte ordain horiek kobratzetik bizi. Nik nahi dudana da jendea eraginkorra izatea bere lanean».

Beste arazo bat ere gehitu du: «Zenbatek kobratzen dituzte? Oso gutxik. 'Jo, agian bezeroa galduko dut; jo, agian...'».