Hiru hilabete iraun du korapiloak. Duela hiru aste Navarra Sumak aldeko botoa iragarri ondotik, onartu da parlamentuan abenduaren 20an Espainiako eta Nafarroako gobernuek Hitzarmen Ekonomikoaren legeari egindako azken aldaketa. 34 boto alde izan ditu —tartean, Navarra Suma, PSN, Ahal Dugu eta Ezkerra—. Bi koalizio abertzaleak abstenitu egin dira, uste baitute etorkizunean inputazio egozpen indizea aldatuz gero parlamentuaren erabaki ahalmena galdu egingo dela.
Akordioaren mami nagusiarekin ez da egon inongo arazorik. Akordio horren arabera, Nafarroak bere gain hartuko du Google tasaren, Tobin Tasaren eta merkataritza elektronikoko BEZaren bilketa. Gainera, merkataritza elektronikoaren kasuan ere, Nafarroaren eta estatuaren arteko diru mugimenduak doitu egingo dira, eta, horretarako, Nafarroako kontsumoaren ehuneko erlatiboa hartuko da aintzat. Beste hainbat aldaketa ere sartu dira, hala nola zerga ikuskaritza hobetzea edo bi administrazioen arteko koordinazioa sendotzea.
Parlamentuaren eskumenetik at
Haatik, legearen 67 artikuluari egindako aldaketak sortu du kalapita politikoa hiru hilabeteotan. Bi gobernuen arteko koordinazio batzordearen eskumenak zehazten ditu artikuluak. Horien artean dago ekarpena kalkulatzeko negoziazioa. Orain, proposatutako aldaketan, gehitu dute ekarpena kalkulatzeko aldagai bat gehiago dela egozpen indizea. 1990etik indize hori ez da aldatu: %1,6 da, eta Espainiako BPGarekiko Nafarroaren errentaren pisua neurtzen du.
Duela hiru hilabete egin bezala, EH Bilduk eta Geroa Baik salatu dute etorkizunean egozpen indizea aldatzeko eskumena koordinazio batzordearen eskuetan geratuko dela osorik, eta Uxue Barkosek eta Adolfo Araizek aurpegiratu diote PSNri ez dela saiatu erreforma aho batez onartzen. Biek proposatzen zuten 67. artikulua lehen zegoen bezala uztea; hots, egozpen indizeari buruzko aipamen oro kentzea. Hiru hilabeteotan jarrera aldatu ez izana kritikatu diete Elma Saiz Ekonomia eta Ogasun kontseialariari eta PSNri. «Aho batez onartua izateko aukera historikoa galdu duzue», esan du Barkosek. Araizen arabera, erreformaren %99,99an ados zeuden, baina, %0,01 horri begira, arazoa ez da «kuantitatiboa, kualitatiboa baizik».
«Legerik garrantzitsuena»
Bere hitzaldian, Elma Saiz Ekonomia eta Ogasun kontseilariak gogorarazi du 1990eko Hitzarmen Ekonomikoa urteotan sei aldiz aldatu dela eta Nafarroako «legerik garrantzitsuena» dela. Haren esanetan, hiru hilabeteotan eskua luzatu diete abenduan zalantzak agertu zituztenei. «Eskua luzatua dugu oraindik ere». Haren esanetan, hilabeteotan talde bakoitzarekin «hiru aldiz» elkartu dira, eta beharrezko informazio eta argibide guztiak eman dizkiete. Gainera, Espainiaren zorrak Nafarroako ekarpenean duen eta etorkizunean izan dezakeen eraginari buruzko azterketa bat egitekotan geratu dira.
Haatik, abenduaren 23az geroztik, egiazki, Navarra Sumaren jarrera baino ez da aldatu. Abenduko zalantzak desagertu zaizkio, eta erasora jo du Javier Esparza eledunak. Haren esanetan, PSNri «oihala begietatik erori zaio» eta ohartu da Geroa Baik eta EH Bilduk «proiektu independentista» dutela. «Independentismoak galdu egin du, eta Nafarroa foral eta espainiarrak irabazi».
PSNk eskertu dio tonu aldaketa Navarra Sumako eledunari, baina gogorarazi dio jarrera «eraikitzaile» horren beraren falta sumatzen duela beste gai batzuetan.
PSN eta Navarra Suma
Geroa Baiko Uxue Barkosen arabera, hiru hilabeteotan gobernuak ez du komarik aldatu, eta Maria Txibiteri aurpegiratu dio ez dela gai izan elkarrizketa bideratu eta akordioa bilatzeko. PSNren eta Navarra Sumaren arteko gerturatzeari egotzi dio jarrera aldaketa. Lan erreformaren negoziazioarekin lotu du akordioa, eta gogora ekarri du otsailaren 3an Sergio Sayas eta Carlos Garcia Adanerok itun hura zapuztu bazuten ere ildo beretik lanean jarraitzeko borondatea agertu zuela Esparzak.
Hain zuzen ere Navarra Sumak egotzi dio Geroa Bairi Hitzarmen Ekonomikoa Kontzertuarekin berdintzen saiatu dela, eta Barkosek erantzun dio «alderantziz» dela, Eusko Legebiltzarrak ez baitu eskumenik halako akordioak berresteko. Nabarmendu du eskumen horrek parlamentuaren eskuetan geratu beharko lukeela, eta, hamarkadotan izandako aurrekariak gogoratuta, etorkizunerako arriskutsutzat jo du aldaketa, ekarpenaren negoziazioaren testuinguruan Madrilgo gobernu batek hori presio neurri gisa erabil dezakeelako eta Nafarroaren posizioa «ahuldu».
«Atzerapausoa da»
EH Bilduko Adolfo Araizen arabera, «atzerapauso bat» da egozpen indizea aldatzeko aukera koordinazio batzordearen eskuetan uztea. PSNri egotzi dio ez dela saiatu aho batez onar zedin aldaketa, eta «bertigoa eman» diola 67. artikulua lehenegoratuta Madrilen atean berriro jotzeak. Hala, PSNk hilabeteotan planteatutako bilera sorta «gezur hutsa» izan dela adierazi du, azalpen guztiak emanagatik ez dutelako jarrera aldatu: «Ez da izan elkarrizketa bat, euren proposamena irentsarazteko ahalegina baizik».
Ahal Dugu-ko Mikel Builek azpimarratu du hiru hilabeteotan euren posizioa ez dela aldatu, eta zerga arloan Nafarroan bere gain hartu dituen eskumenak onuragarriak direla deritzo. Ezkerrako Marisa de Simonek nabarmendu du ere eurek hasieratik izan dutela erreformaren edukiaren aldeko jarrera.
