AEBek erabat eten nahi dituzte Iranen petrolio esportazioak

Iranen aurkako gerra ekonomikoa gogortzea erabaki du Donald Trump AEBetako presidenteak. Zerora murriztu nahi ditu herrialde haren petrolio esportazioak, neurri horrek Teherango gobernua itoko duelakoan. Horretarako, datorren astean bertan behera utziko du herrialde batzuei Irango petrolioa erosteko emandako baimena. Petrolioaren prezioak gora egin du nabarmen iragarpenarekin, eta gehiago igo daiteke,baldin eta Saudi Arabiak eta Arabiar Emirerri Batuek ez badute ekoizpena berehala handitzen.

«Helburua sinplea da: sosak kendu nahi dizkiogu aiatolen erregimenari, ez dezan jarraitu Ekialde Hurbila desegonkortzen eta herrialde normal baten moduan porta dadin», justifikatu zuen Mike Pompeo AEBetako Estatu idazkariak, atzo, neurriaren berri ematean. Pompeok gogorarazi zuenez, Teherango gobernuaren aurrekontuaren %40 betetzen du petrolio esportazioen etekinekin.

Joan den maiatzean erabaki zuen Trumpek AEBen sinadura kentzea Iranen programa nuklearra bukatzeko akordiotik. Ondoren, isunen bitartez, Iranekin merkataritza egitea galarazi zien AEBekin tratuak nahi zituztenei. Baina Etxe Zuriko maizterra ez zen ausartu Iranen petrolio esportazioak guztiz trabatzera, beldur baitzen neurri horrek asko igoko zuela gasolinaren prezioa, eta, kalte egingo ziola 2020ko hauteskundeak berriro irabazteko lehian. Horregatik, ezustean, sei hilabetez baimena eman zien zortzi herrialderi Iranen petrolioa erosten jarraitzeko. Haien artean daude NATOko kideak —Grezia, Italia, Turkia—, aliatuak —Japonia, Hego Korea, Taiwan—, baina baita India eta Txina ere.

Txina da eroslerik handiena; Bloombergen arabera, egunean 615.000 upel erosten ditu Irandik, eta, Teheranen aurkako zigorren aurka dagoenez, erosten jarraituko duela iragarri du. Martxoan,egunean 1,9 milioi esportatu ahal izan zituen Teheranek; orain, milioi batera jaitsiko da kopuru hori. Milaka milioi euroren galera, diru horren behar gorria duen gobernu batentzat.

Saudi Arabiaren zain

Washingtonen iragarpenak petrolioaren berehalako garestitzea ekarri du. %3tik gora igo zen atzo Brent upelaren prezioa, 74 dolarreraino. Azken sei hilabeteetako preziorik handiena da.

AEBek Iranen aurkako bahimendua berriz hasiko zutela jakiteak 85 dolarrera igo zuen upelaren prezioa iazko irailean, bainaabenduan 50 dolarrera jaitsi zen,zabaldu zenean Iranen bezero nagusiekin salbuespenak egingo zituela. Azken asteetan berriro goranzko bidea hartu du upelaren prezioak; ekoizpenari eusteko arazo latzak dituzte Venezuelak eta Libiak, eta iturria guztiz ez irekitzea erabaki dute LPEEko nagusi Saudi Arabiak eta haren aliatuak, Arabiar Emirerri Batuak.

Azken horiekin tratua egin duela dio orain Washingtonek, eta Irango petrolioak merkatuan utziko duen zuloa estaliko dutela. Baina ikusi beharko da egia ote den, ez baitira AEBez gehiegi fio. Iazko bigarren erdian ekoizpena asko handitu zuten, Iranen merkatua bereganatu nahian, baina AEBek bahimenduaren salbuespenak ezarri zituenean, nahi baino merkeago saldu behar izateak haserretu zituen. Arabiar Emirerri Batuek diote ez dutela berriro akats bera egingo. Maiatzean dira biltzekoak Saudi Arabia, Errusia eta beste ekoizle handiak; LPEEk, berriz, ekainerako du bilera.

Irango Gobernuak jakinarazi du ezin badu petroliorik esportatu Hormuzeko Itsasartea itxiko duela. Hortik abiatzen dira Iranen petrolioa esportatzen duten petroliontziak, baina baita Irak, Saudi Arabia eta Arabiar Emirerri Batuenak ere. Itsasoz garraitzen den petrolioaren heren batek igarotzen du itsasartea, petrolio osoaren %20.