«02:00etan, festak ezin du segitu eremu pribatuetan»

Ostalaritzako neurri murriztaileak uztailaren 29an sartu zituen indarrean Eusko Jaurlaritzak. Ordu hartan, Osasun Sailak gaueko aisialdiarekin lotu zituen birusaren agerraldi berriak, eta mugak jarri nahi izan zizkioten jarduerari; besteak beste, ixte ordutegia aurreratuta eta edukiera murriztuta. Neurriak gehiegizkoak direla uste dute, ordea, Gipuzkoako eta Bizkaiko ostalarien elkarteek, eta agindu horren aurkako helegitea aurkeztu dute. Kino Martinez Gipuzkoako Ostalarien Elkarteko idazkari nagusiak ardura kolektiboa eskatu du.

Agindua «neurrigabea» dela diozue, eta ez dela «proportzionala». Zergatik?

Itxiera ordutegia aurreratzeak jarduera etetea dakar kasu askotan, eta baliteke dagoeneko gaizki pasatzen ari ziren negozio asko behin betiko ixtera behartuta egotea agindu horren ondorioz. Gainera, uste dugu horrelako agindu bat babes ekonomiko batekin lagundu behar dela, eta, aldi berean, bermatu behar dela egin nahi ez den jarduera hori beste toki batzuetara ez lekualdatzea: alegia, 02:00etan dena ixten baldin bada, festak ezin du segitu kontrolik gabeko eremu pribatu edo ezkutuetan. Ohartzen gara alde guztien ahalegina behar dela egoera kontrolatu ahal izateko, baina ez da hala gertatu.

Ostalaritzarekin lotu dira kutsatze kasu asko, ordea. Nola interpretatzen duzue zuek?

Sozializazio espazio bat gara: guk ez dugu garagardoa saltzen; hori supermerkatuek egiten dute. Guk garagardo baten inguruko topaketa saltzen dugu, hizketaldia, eta badakigu espazio horietan daudela begi guztiak jarrita. Baina, horregatik, hain zuzen ere, gehiago baloratu beharko litzateke prebentzio neurrietan sektorea egiten ari den ahalegina. Ostalaritzari egozten zaizkion arazoak ez zaizkio egozten sektoreak neurriak betetzen ez dituelako; herritarrak ere arazo horren erantzule dira.

Seinalatuak sentitzen zarete?

Kutsatutakoei zergatik galdetzen diete soilik ea zer tabernatan egon diren? Zergatik ez diete galdetzen ea Jazzaldian izan ote diren, Oiartzungo frontoiren batean egon ote diren, zer autobus hartu duten? Noski, ostatuak elkarguneak dira, eta kasu askotan erreferentziarako gune gisa balioko dute. Baina ez da beti hala izaten: Gipuzkoan ez da positiborik atzeman diskoteka batean, eta bakarra izan da pub batean: Ordizian izan zen, eta kanpotik ekarri zuten birusa. Nor da horren erantzulea, familia bilkura antolatu zuena ala topaketa egin zen espazioaren arduraduna? Beste adibide bat: Lanbideren bi bulego itxi dira aste honetan, bi langilek positibo eman dutelako. Horrek esan nahi du bulego guztiak itxiko dituztela? Ez, ezta? Bilbon bi diskoteka itxi dituztelako gainerako guztiak ere ixtera behartu dituzte. Tira, edo 01:30era aurreratu zaie itxiera ordua, baina hori ixtearen antzekoa da. Zergatik tratu ezberdin hori?

Uste duzue bateragarriak direla birusaren aurka egiteko neurriak eta gaueko aisialdia?

Gure esku dagoen guztia egiten ari gara, eta adibideak jarri ditut. Beraz, posible da. Segurtasun neurriak betetzeko konpromisoa dute ostalariek. Denok dakizkigu dagoeneko. Beste kontu bat da ardura hori ezin dela soilik ostalarien bizkar jarri; gizarteak ere bere ardura dauka, eta kontzientzia izan behar du. Horrez gain, erakundeek eta segurtasun indarrek neurriak betearazi behar dituzte.

Ixte ordutegiak moldatzeko proposatu duzue. Nola eta zertan lagunduko luke horrek?

Proposatu dugu itxiera mailakatua izatea: tabernak eta jatetxeak 01:30ean ixtea, pubak 03:00etan, eta diskotekak 05:00etan. Modu horretan, jendearen etxeratze prozesua ere mailakatua izango litzateke. Ez baitu zentzurik ostatu guztiek ordu berean ixteak, jende hori kalean pilatzen baita aldi berean.

Ohiko jarduerari ekitearekin batera, ez kutsatzeko neurriak betetzeko konpromisoa azaldu duzue. Nola egingo duzue hori?

Dagoeneko ari gara horretan, baina konpromisoa berretsi dugu helegitean bertan idatzita. Tenperatura hartuko genieke bezero guztiei, eta distantzia eta maskararen erabilera bermatzeko etengabeko zaintza protokolo bat izango genuke martxan, pertsona bat zaintza lan horretarako jarrita, adibidez.

Aragoiko kasua aipatu izan da. Lagungarri izan daiteke kasu hori?

Jurisprudentziak laguntzen du, baina bide judizialaren inguruko iritzia ematea ez dagokigu guri, eta ez dugu horretan eragin nahi. Hala ere, helegite bat aurkezten denean beti daude zalantzak. Irabazteko eta galtzeko aukerak daude. Argi daukaguna da helegite honek balio behar duela babes neurrietan eragiteko. Ezin du dena sektore batek ordaindu.

Zenbati eragiten die neurriak?

Ez daukagu errolda osatu bat, baina kalkulatzen dugu 800 establezimenduri eta 4.000 langile ingururi eragiten diela EAEn.

Lehendakariak hizpidera ekarri du etxeratze agindu baten aukera. Nola eragingo lioke halako agindu batek sektoreari?

Gainerako sektore guztietan eragingo duen modu berean, pentsatzen dut. Ez dakigu; ekonomikoki kolpe handia izango da, halere. Argi dago jendeak udan, eguraldi onarekin, aisialdirako guneak behar dituela, eta, hori ez bada modu egokian bideratzen eta arautzen, kontroletik kanpoko irtenbideak bilatuko dituela. Beraz, hori egin ezean, logikoagoa da arau orokortu baten alde egitea.

Zein da sektorearen egoera?

Eguneko aisialdiari dagokionez, %48 inguruko jardueran dago, iazko datuekin alderatuta. Gaueko aisialdiari dagozkion datuak are okerragoak dira: fakturazioaren %75eko jaitsiera izan dute iazkoaren aldean. Eta horrek, noski, ez ditu bermatzen negozioen errentagarritasuna eta etorkizuna. Horrek berekin dakar lanpostuak suntsitzea, eta zergak nork ordaindu ez izatea: kolpea handia da guztiontzat.

Esaten duzuenez, laguntza ekonomikoaren premian dago sektorea.

Eskaeran jaitsiera izan duten beste sektore batzuei lagundu zaie; autogintzari edo nekazaritzari, esaterako. Jendeari gustatu ala ez, sektore ekonomiko garrantzitsua da gurea, lanpostuak sortzen dituena, zergak ordaintzen dituena. Arazoak dituen eta laguntza behar duen sektore gisa tratatzea eskatzen dugu. Ez gara industria, ez gara nekazaritza; zerbitzuak gara, aisialdia gara, tamaina erdikoak gara. Baina laguntza behar du gure sektoreak: alokairuak ditugu, sekulako aseguruak ordaindu behar ditugu, eta ezin ireki daude negozioak. Zuzeneko laguntzak behar ditugu, jendeak bere jarduerari eutsi ahal izateko. Herrialdea ezin da geratu, eta gu ehun ekonomikoaren parte gara.