'Jauzia' egitasmoaren lehen saltoa

Euskarazko kazetaritzak estreinaldi bat du gaur. Jauzia egitasmo multimediaren lehen atala plazaratuko du Ibai Agirrebarrena Mendiburu kazetariak (Bidaxune, Nafarroa Beherea, 1989). 1980-1990eko hamarkadetan Ipar Euskal Herrian babesa harturiko errefuxiatuak laguntzeko edo ETAn militatzeko erabakia hartu zuten Iparraldeko edo Frantziako herritarrak dira protagonistak. Haien arrazoiak eta bizipenak kontatzeko asmoa du kazetariak, gaurko baliabide narratibo gehienak erabilita: bideoa, artikulu idatziak, dokumentala, webgunea, sare sozialak... Zuzeu.eus atariak kazetaritza lan sakonak sustatzeko sorturiko Arnasa Luzea plataformako lehen egitasmoa da, Internet bidezko diru bilketaz ordaindurikoa.

Frantziako hezkuntza sistemak arbuiaturiko euskalduntasun kontzientzia Baionako karriketan berreskuratu zuen Dominika Mendiburu bidaxundarrak, han topaturiko errefuxiatuen bidez. Iheslari haiei etxebizitza, altzariak eta bizitzeko oinarrizkoak aurkitzen lagundu zien. Mendiburu da Jauzia egitasmoaren lehen ataleko protagonista. Josu Muguruza iheslariaren lankidea izan zen, eta GALen ekintzak gertutik ezagutu zituen. Haren bizipenen berri idatziz emango du Agirrebarrenak, eta bideo bat argitaratuko du elkarrizketa batekin.

Hurrengo atala ekainaren 15ean argitaratuko du kazetariak. Eta ekainaren 22an azkena. Guztietan, protagonistaren soslaia egingo du, haren ibilbidearen berri emango du eta elkarrizketatuek beraiek azalduko dute nola eta zergatik erabaki zuten gatazka politikoan parte hartzea. Urte hasieran abiatu zuen egitasmoa Agirrebarrenak. Zientzia Politikoak ikasi zituen Lyonen (Frantzian), eta ikus-entzunezko masterra amaitzen ari da EHUn.

Espero baino diru gehiago

Egitasmoaren alde idatzia zein ikus-entzunezkoa osatzeko,4.800 euro lortzeko erronka jarri zion bere buruari Agirrebarrenak. Arnasa Luzea plataformako diru bilketan, 3.455 euro jaso ditu, 126 lagunek emanda. «Proiektu gaztea izanik, halako gai delikatu batekin eta hasi berria den plataforma batean, oso pozik gaude diru hori bilduta. Ez genuen espero horrenbeste lortzea», esan du Agirrebarrenak.

Hasieran sei pertsona elkarrizketatzeko asmoa bazuen ere, litekeena da bost bakarrik izatea. Baina formatu aldetik, planteamenduari eutsiko dio: artikuluak egingo ditu, Interneteko gunea eta, azkenik, dokumentala. Izan ere, TheNew York Times kazetak 2012. urtean argitaraturiko Snow Fall erreportaje multimedia hartu zuen eredu gisa, testu, irudi eta bideoaren arteko «osagarritasuna» bilatzeko. Kazetaritza molde berri horren adibide gehienak ingelesezkoak direla ikusita, halako formatuen alde egitea erabaki zuen, «euskara garatzeko Interneteko munduan». Izan ere, uste du kazetaritza tradizionala aski ez dela, jendeak gero eta denbora gehiago pasatzen duelako pantailaren aurrean.

Kazetariak esan du elkarrizketak ondo joan direla: «pertsonaiak pozik zeudelako euren bizitzaren kontakizuna egiteko aukerarekin». Gazteengana heltzea da Agirrebarrenaren helburua; haiei azaltzea militante ez zen jende xume edo Parisen jaiotakoak ere nola sartu izan ziren gatazkaren barnean, parte hartzeraino. Garai hori aukeratu du kazetariak, orduan izan zirelako gatazka armatuaren urterik odoltsuenak, eta orduan zegoelako inplikaturik jende gehien.

«Bizitzari eta gizakiari buruz asko ikasi dut nik pertsona hauek elkarrizketatzen», esan du kazetariak. «Gehien harritu nauena zera izan da: pertsona hauen umiltasuna; emandako guztia eman ondoren, ez dute eskerrik eskatzen». Sinesgaitza zaio hori Agirrebarrenari, «egoa bultzatzen duen gizarte honetan».

Zuzeu.eus agerkari digitalean argitaratuko dute gaur lehen atala. Horren ekimenez sortu zen Arnasa Luzea tresna. Edozein kazetariri aukera eman nahi diote lanak proposatzeko, eta edonori egitasmoak modu anonimoan diruz laguntzeko.

Agirrebarrenak urri-azaro aldera argitaratuko du web-doc delakoa, hau da, Interneteko erreportaje gunea. Ekainean erakutsiko dituenez gain, beste bi lekukotasun bildu nahi ditu han. Eta azaro-abenduetan, dokumentala plazaratuko du.