Hitza eta kantua, Txato gogoan

Militante sutsua eta integrala, kazetari fina eta atipikoa, euskaltzale amorratua, adiskide leiala... Hitz horiekin gogoratu zuten atzo senide, lagun eta lankideek Aitor Renteria Txato, BERRIAren Baionako erredakzioburua, duela bi aste zendua. Omenaldi xume bezain sentitua jaso zuen.

Baionako San Andres plazan egin zuten omenaldia. Aitor Sarasuaren, Ellande Alfaroren eta Ortzi Idoateren bertsoekin nahiz Aire Ahizpek abestutako Amets Arzallusen kopla batzuekin hasi zen ekitaldia. Koplak abesteko, Mercedes Sosa abeslariak ezagun egindako Gracias a la vida (Bizitzari eskerrak) abestiaren doinua aukeratu zuten Aire Ahizpek.

Ondoren, ekitaldiaren unerik hunkigarrienetakoa iritsi zen, Renteriaren alabak eta ilobak ohorezko aurreskua dantzatu baitzuten. Plazara bildutakoen artean isiltasuna erabat nagusitu zen orduan. Eskusoinuaren eta biolinaren doinuak baino ez ziren entzuten.

Horren ostean, oholtza gainetik igarotzen joan ziren Txatoren lagun eta lankideak. Hitza hartzen aurrenekoa Agustin Mertzan Nerbios laguna izan zen. «Ez dizugu adiorik egin nahi, zurekin iragan ditugun une ahaztezinak gogoratu nahi ditugu». Ibargurenek gogora ekarri zuen zein ilusionatuta zegoen, berriro ere aukera zuelako jaioterrira joateko.

Renteriak zuen «engaiamendu politikoa» nabarmendu zuen, berriz, Xabi Larraldek, ezker abertzaleko kideak. «Militante fina zen. Nazio ikuspegi bat zuen, gainera, ondo ezagutzen baitzituen Iparraldeko eta Hegoaldeko errealitateak». Renteriak Euskal Herriarentzat zituen nahiak eta ametsak egia bihurtzeko deia egin zuen Larraldek.

Baionako Gau Eskolan eta AEKn euskara eskolak ematen ere aritu zen. Bertan ikasle eta lankide izandakoek euskararen alde egindako lana eskertu zioten, baina beste kontu batengatik gogoratu zuten: Baionako festetan prestatzen zuen marmitakoarengatik. Urtero prestatzen zuen.

Baionako festez gain, Bilboko Aste Nagusia zuen gustuko. Hari lotutako pasadizo bat kontatu zuen Gau Eskolan ikasle izandako Erik Larrek. «Jaietara gonbidatu, eta nik jakin gabe, Hor Dago Abante konpartsaren txosnan lan egiteko eman zuen nire izena. Halakoxea zen Txato. Mintzapraktika ederra izan zen».

BERRIAn lankide izandako Eneko Bidegainek Euskaldunon Egunkaria itxi eta euskarazko kazeta berria abian jartzeko egin zuen lana nabarmendu zuen. «Sekulako harreman sarea zuen, eta funtsezko elementua izan zen herri batzordeak sortu eta proiektu berriarentzat indarrak eta dirua biltzeko». Bidegainek ez du ahaztuko Egunkaria-ren itxieraren aurka Donostian egindako manifestazioan langileek erabilitako elastiko urdina eman ziotenean erakutsitako ilusioa. «Begietan antzeman nion».

BERRIA sortzeko lanean egin bezala, egun buru-belarri ari zen euskarazko hedabideek Iparraldean hasitako elkarlana sustatzen. «Horretan sinesten zuen: saretzean, elkarlanean... Hori zen bere iparrorratza», azaldu zuen, hunkituta, Nora Arbelbide BERRIAko lankideak. Erredakzioaren kanpoaldean zigarreta bat erretzen eta kafea hartzen ematen zituen uneak ahaztezinak dira harentzat. «Karrika entzuten zekien, eta karrikaz idazten».

'Arrosako Zolan'

Info7 irratian eta Kazeta.info agerkarian ere kolaboratzaile izan zen. «Haren heriotzaren berri izan nuenean negar egin nuen», adierazi zuen Info7-ko Jon Fernandezek. Baina Txato zen moduan gogoratu nahi izan zuen. «Egun batean, tertuliarako deitu, eta beti bezain zorrotz eta fin hitz egin zuen presoen egoeraz, Iparraldeko aktualitate politikoaz... Baina zerbait arraroa sumatu nion. Amaieran deitu, eta zer zuen galdetu nion. Gaupasaz zegoen, Iparraldean jaieguna baitzen».

Festa giroan abestea atsegin zuen Txatok. Hala, kantuan amaitu zen omenaldia. Hara bildutakoek Txatok berak sortutako Arrosako Zolan kantua abestu zuten. Ondoren, bertso poteoa egin zuten San Andres inguruko tabernetan.