Bada oporrak astebete, bi aste edo askoz lehenago planifikatzen dituenik, baina baita hori egitea gorroto duenik ere. Horien arteko batzuek nahiago izaten dute furgoneta hartu, eta, askorik pentsatu gabe, eskapada motzak edo bidaia luzeak egin. Ibilgailuren bat eduki behar da horretarako, noski, eta hobe kanperizatua bada.
Arlo horretan, ohe gurpildunak atontzen hastea izaten da ohikoena: bigarren eskuko furgoneta txiki batean ohe bat jartzea. Amaia Otamendi Salaberriak kontatu du izebak eta osabak beti eduki izan dutela furgoneta kanperizatu bat. «Eta nik pentsatzen nuen: ‘Nik horrelako bat nahi dut!’». Gidabaimena atera bezain pronto, amak erretiratu berri zuen furgoneta zaharra hartu zuen: Citroen Jumpy bat. Berehala moldatzeko eskatu zion osabari: «Nire osaba oso iaioa da, eta berak egin zizkidan armairuak eta beste. Lo egin ahal izateko moldatuta daukat».
Otamendiren furgoneta sinplea da, eta ez dauka ur emaririk: «Ura, dutxa eta abarrak furgonetatik kanpo erabiltzen ditugu: dutxa eramangarria daukat, eta kanpoaldean dutxatzen gara. Argiek pilekin funtzionatzen dute. Eguberrietan zuhaitza apaintzeko erabiltzen diren argiak ditut furgonetan».
«Nire furgoneta ez da oso handia; egunerokorako erabil dezaket, eta baita bidaiatzeko ere»
AMAIA OTAMENDICamper furgoneta baten jabea
Lau lagunek bidaiatzeko eta lo egiteko molda daitezke furgoneta horiek, baina askotan txiki gelditzen dira, barruan doazen pertsonen tamainaren arabera. Otamendiren Jumpy-an lau lagun sartu izan dira: «Lotan ondo-ondo bi pertsona sartzen gara; hiru sartu izan gara, eta lau ere bai. Udan asko erabiltzen dugu parrandara joateko; herri txikietara joaten bagara, kuadrillako lauk bertan egiten dugu lo». Negu partean, berriz, ez du erabiltzen, ez baitu berogailurik: «Eta ez daukat isolatuta; hortaz, neguan izugarrizko hotza pasatzen da... Gustatuko litzaidake elurretara joateko aukera edukitzea».
Eguraldi ona egitea oso garrantzitsua da furgonetan bidaiatzean, bertatik kanpo pasatu ohi delako denbora asko: «Lo egiteko izan ezik, gainontzeko gauzetarako atera egiten zara, baita kafea prestatzeko ere», azaldu du Raul Sanchez Unzueta Northkamp enpresako sortzaileetako batek. Izan ere, ibilgailua norberak eta ingurukoek kanperizatzea aukera bat da, baina Northkamp enpresak horretan egiten du lan.
Sanchezek azaldu du furgoneta kanperizatzearen prezioa bezeroak eskatzen duen zerbitzuen araberakoa izaten dela, eta, kalkulatu duenez, furgoneta baten kanperizazio sinple batek —ohea eta beste pare bat gauza jartzeak— 1.000-2.000 euro arteko kostua izan ohi du. Hori bai, jendeak, kateatuz joan ahala, zerbitzu gehiago eskatzen dituela gehitu du: «Gabeziez jabetzen dira: ezin dituzte sakelakoak kargatu, ez dute hozkailurik, ez berogailurik...». Diru gehiago inbertitu ohi dute orduan, eta hasieran ohe gurpildunak zirenak etxe gurpildun bihurtzen dira.
Dena, komuna salbu
«Furgoneta kanperizatu bat erosten duenak asko disfrutatzen du, eta egun askotan», ziurtatu du Sanchezek. Halako furgonetek zerbitzu guztiak izan ditzakete, komun itxi bat salbu: «Komunera joateko lekuren bat topatu behar duzu, eta furgoneta kanpoaldean dutxatu, ur hotzarekin», ohartarazi du.
Horrelako ibilgailuetan lau pertsonak egin dezakete lo, eta bostek bidaiatu. Bi pertsonak baino gehiagok bidaiatzekotan, ohea plegatu eta desplegatu beharra dago. Dena den, furgoneta barruan zutik egoteko modua ematen du furgonetari sabai altxagarria jartzeak, eta Northkampen egiten dute halakorik ere. Karrozeriagileak behar dituzte horretarako; gainerako kanperizazioa egiteko, berriz, arotzak, elektromekanikariak eta iturginak. Gainera, azaldu du materialak ere ez direla berak, askoz ere arinagoak baizik, eta ez direla beti karratuak, furgonetako kaxara moldatutakoak: «Ikeako armairuek ez dute balio». Gremioen koordinazioa egiten dutela esan du Sanchezek, «etxe batean bezala, baina ibilgailu baten barruan».
«Ez dut gogoan oporretan noiz egin digun euria azkenekoz»
RAUL SANCHEZ UNZUETANorthkampen jabeetako bat
Furgoneta kanperizatuak egunero erabiltzeko ibilgailuak ere izan daitezke. Horixe aipatu du Otamendik: «Nire furgoneta ez da oso handia; egunerokorako erabil dezaket, eta baita bidaiatzeko ere». Familia autoa ordezka dezake, Sanchezen esanetan: «Egunerokoan erabil daiteke, eta baita oporretan ere; hortaz, kostuak aurrezten laguntzen du». Baina, aldi berean, autonomia ematen du bidaia luze samarrak egiteko. Northkampekoak, azken aldian, furgoneta kanperizatuei buruzko gomendioak eta informazio erabilgarria zabaltzen hasi dira sare sozialetan, ibilgailuak ahalik eta gehien aprobetxatzeko.
Hain zuzen, horixe da Otamendiri gehien gustatzen zaiona: azken momentuko planak egin ahal izatea: «Hotel batera joan nahi izanez gero, lehenago pentsatu beharko nuke zer egin, eta planifikatu. Eta niri planifikatzea gustatzen ez zaidanez, eta dena azken momentuan egiten dudanez, furgonetak askatasuna ematen dit. Ostirala iritsi eta: ‘Goazen Pirinioetara!’, eta joan egiten gara». Sanchez ados dago: «Beste modua estatikoa iruditzen zait, eta aspergarria gu bezalako jendearentzat».
Biek ala biek mendira joateko erabiltzen dute furgoneta. «Mendian asko ibiltzen naiz, orduan, beti furgonetan joaten naiz zenbait aste pasatzera: Jaka aldera [Espainia], Pirinio aldera. Orain Granada aldera [Espainia] joango gara, adibidez», esan du Otamendik, irrikaz. Sanchez eta haren familia ere kanpora doaz Aste Santuan, baina oraindik ez dakite nora: «Europako mendietara joan nahiko genuke, baina, eguraldi txarra egiten badu, Pirinioetara joango gara, eta bestela, Valentziara [Herrialde Katalanak]». Iragarpena begiratu, eta eguraldi txarrari ihes egiten diote: «Ez dut gogoan oporretan noiz egin digun euria azkenekoz».
«[Sabai altxagarria egitea] 7.000 euro gehiago dira, baina, beste edonora lotara joanda ere, beste gela bat ordaindu beharko duzu, lau gosari, lau bazkari, lau afari...»
RAUL SANCHEZ UNZUETANorthkampeko jabeetako bat
Otamendiri hemendik urte batzuetara furgoneta handiago bat erostea gustatuko litzaioke: «Baina ez nuke handi-handi bat erosiko, ez litzateke-eta erosoa izango egunerokorako». Hau da, ez du autokarabana bat nahi. Horrelakoak urte guztian erabil daitezke, dutxa eta komuna leku itxi batean dute, posible da aldi berean bat kozinatzea eta bestea egongelan egotea... Are, edonor zutik jar daiteke barruan.
Badute alde txar bat, ordea: aisialdirako ibilgailuak dira, hau da, ez dira egunero mugitzen. «Asko jota, urtean 60-70 egunez erabiltzen da, jendeak ez baitu izaten oporretan joateko hainbeste egun», kalkulatu du Sanchezek. Horregatik, oso garestiak dira: «Hilean 100-150 euro ordaindu behar dira aparkatuta izateagatik soilik»; beste aseguru bat eta mantenua ere ordaindu behar dira. Gainera, kanpora joaterakoan ere, aparkaleku bereziak topatu behar izaten dira, eta aparkaleku horiek hiriguneetatik urrun egoten dira.
Alternatiba merkea?
Northkampen jabeak ez luke esango furgoneta kanperizatuak opor merkeagoak egiteko alternatiba direnik. «Ulertzen dut asmo hori dutela furgoneta bat erosi eta beren denbora librean lau armairu jartzen dizkioten horiek, baina horiek ez dira gure bezeroak». Halere, egiatan, iruditzen zaio furgonetan gutxiago gastatzen dela, oro har, janaria ia etxean bezala prestatu daitekeelako eta ez delako denborarik galtzen jateko tokiak topatzen.
Bi lagunentzat izatekotan, aise molda daiteke sabai altxagarria jarri gabe; 5.000-10.000 euro balioko ditu kanperizazio horrek, Sanchezen esanetan. Lau lagunentzat bada, ordea, beharrezkoa da sabai altxagarria jartzea, bik bertan lo egin dezaten, eta horrek 7.000 euro inguru balio ditu. «Bai, 7.000 euro gehiago dira, baina beste edonora lotara joanda ere, beste gela bat ordaindu beharko duzu, lau gosari, lau bazkari, lau afari...».
«Bi soldata on» dituzten familiei saltzen dizkiete furgonetak: «Irakasleak, suhiltzaileak, udaltzainak... ohikoak izaten dira, opor asko izaten dituztelako eta nahikoa diru izaten dutelako horrelako furgonetak erosteko, baina ez opor horietan guztietan hotelez hotel ibiltzeko». Bezero bakoitzaren beharretara gehien egokitzen den produktua gomendatzen dute, aurrekontuaren eta bidaia motaren arabera, eta ez du inor konbentzitu beharrik izaten: «Sinistuta etortzen dira furgoneta oso sistema ona dela familian oporretara joateko, haurrek izugarri disfrutatzen dutela, denbora askoz gehiago aprobetxatzen dela...».
Northkampekoentzat, beste profil garrantzitsu bat erretiratuak dira: «Bada bizitza osoa kanpinean igaro duen jendea, eta jada seme-alabek beraien beharrik ez dutenean, kanpinaren antzeko bizimodua berreskuratu nahi izaten dute». Furgoneta kanperizatuak edo autokarabanak hautatzen dituzte. «Frantsesaren ametsa deitzen diote horri: bizitza osoan lan egin, erretiroa hartzerakoan autokarabana bat erosteko eta Europa bisitatzeko».
Negozioa, kinkan
Edozein ibilgailu kanperizatu daitekeela ziurtatu dute Northkampekoek, baina, haien ustez, batzuk beste batzuk baino egokiagoak dira. Azaldu du kanperizazio asko egiten direla Renault Trafic furgonetetan, baita Volkswagen Transporterretan ere. Mercedes Viano, Toyota Proace, Peugeot Traveller eta Citroen Spacetourer ere aipatu ditu. Urtean horrelako laurehun bat furgoneta baino gehiago kanperizatzen dituzte Northkampen.
Hori bai, Sanchezek triste ziurtatu du furgonetak kanperizatzeko enpresa asko ixten ari direla, lan faltagatik: «Ez da jendeari jada ez zaizkiolako gustatzen, baizik eta ez daukatelako dirurik». Azaldu duenez, auto berrien prezioa igo egin da, eta, hortaz, baita bigarren eskukoena ere. Orain hamar urte hasi ziren Northkampekoak lanean, eta Sanchezek oroitu du lehen 42.000 euroan furgoneta berri bat erosi eta kanperizatu zitekeela —18.000 euro balio zituen Renault Traffic batek—; orain, berriz, 42.000-45.000 euro balio ditu furgonetak soilik.
