La bola de cristal eta hainbat marrazki bizidunen gidoilaria izan zen Isabel Alba Rico (Madril, 1959). Donostian bizi da 1994tik. Bosgarren eleberria du La ventana.
Zergatik eleberri bat konfinamenduan eta pandemian girotua?
Ez nuen ohartuki egin. Konfinamenduan beste eleberri bat idazten ari nintzen, eta blokeatu egin nintzen: ezin nuen ezer idatzi. Baina, iazko udaberrian, errenkadan idatzi nuen La ventana, aurretik ezertan pentsatu gabe. Era berean, 2021eko udaberrian gertatzen ari zena eleberrian sartu nuen.
Konfinamendua ez zen izan berdina denentzat. Jende askok pasatu zuen gaizki, nobela lekuko.
Oso gaizki pasatu zuen jendea ikusarazten saiatu naiz. Ahaztuak izan diren horiek. Eleberriko protagonista ilustratzaile gazte bat da, bakarrik bizi dena, eta bakardadea areagotu egiten da bikotekidea COVID-19aren eraginez hil delako. Prekaritatearen gaia hor dago, baita bizilagun baten jazarpena ere.
Protagonista etxetik ateratzeko eta kutsatzeko beldurrez dago. Ezagutu duzu antzeko egoeratan egon den jendea?
Bai, jende asko ikusi dut horrela. Niri ere gertatu zitzaidan konfinamendua bakarrik pasatzea, eta egoera mingarriak gainditzea. Ondoez emozionala bizitzea ere normala izan zen, eta ondoez hori baliabide publikoekin osatu beharko litzateke. Liburuan ageri dira inork hartzen ez zituen telefonoak...
Batek baino gehiagok ez dute halako libururik irakurri nahi.
Bai, askok esan dute ezin dutela irakurri, bizi izan zutena berriro ez bizitzeko. Baina niretzat oso garrantzitsua da bizi izandakoaren memoria jasotzea, batez ere egoera zailenak bizi izan zituztenena. Edonola ere, ulertzen dut hura gogoratu nahi ez duen jendea.
Pandemian honelako esaldiak irakurri ziren: «Honen ondoren, hobeak bihurtuko gara».
Zenbaitek elkarrizketetan aldarrikatzen zuten «hobeak» bihurtuko ginen aukera. Baina ez da hala izan. Indibidualki, denok atera gara ukituak, eta gizatalde gisa okerrago atera gara izurritik. Gizarte gisa aukera bat genuen: osasun publikoarekin gertatzen ari zena ikusi zen, eta zer etorkizun nahi genuen pentsatzeko garaia zen; baina emaitza guztiz kontrakoa izan da. Zerbitzu publikoak murrizteko aprobetxatu dute. Eta hain ukituak geunden, kolektibo gisa ez baikara borrokatu gizarte desberdin baten alde.
Eusko Jaurlaritzako Osasun sailburu Gotzone Sagarduik «kultura aldaketa batez» hitz egin zuen.
Madril eta Euskadi ezagutzen ditut hobekien, eta igual-igual funtzionatu dute: lehen arretako osasuna indartu beharrean, desegin egin dute. Osakidetzan, medikuarekin duzun txanda telefonoz da, eta ezin da ulertu zergatik. Buru osasuneko txandak ere bai...
Herritarrek politikariekin duten konfiantza txikitu al da?
Deskonfiantza horrek ezinegona sorrarazten du. Modu desberdinetan bideratzen da hori. Demokrazia areagotu beharrean, faxismoak indarra hartzen du.
Eskuin muturraren oldarraldia dela eta, kezkatuta al zaude?
Ziurtasunik eza eskuin muturrak xurgatzen du. Zer egiten ari garen pentsatu beharko genuke, eta demokrazian sakondu.
Zer leiho gustatuko litzaizuke zabaltzea?
Leiho kolektibo bat, aire freskokoa. Denentzako justizia eta ongizatea lortzea asmo izango duen leiho bat.
