«Euskararentzat promesak ez dira aski, ekintzak behar dira»

Euskaltzale guztientzat besta handia izanen da gaurkoa Baionan. Beharbada, bereziago AEK-ko edozein langilerentzat. Hilabeteetako antolakuntzari bukaera emanen diote egun, euforia artean. Besta ongi joan dadin, 500 lagunek lan eginen dute egun osoan. Bihar nostalgia puntu bat sentituko duela dio Jakes Bortairuk.

Korrika gaur Baionan bukatzeak zer eragiten dizu pertsonalki?

Sentimendu desberdinak. Irrikan naiz —eta gara AEK-ko guztiak—, Korrika bukatzen baita. Bukatzen den aldi oro irrikan gara momentu azkar hori bizitzeko, are gehiago Baionan bukatzen dela jakinda. Baina denbora berean kezka eta estres anitz badut. Egun hori aspaldi hasi gara prestatzen, mila kontu bada lotzeko, eta nahi dugu ahal bezain ongi pasa dadin.

Bihar, berriz, lasaitasuna?

Bai, noski. Lasaitasuna eta tristura, zeren Korrika bukatu bezain laster badugu halako nostalgia bat. Hain zuzen, momentu biziki azkarrak baitira, bai prestatzen eta bai Korrikan bertan. Hori amaitzen delarik, denak gris iduri du. Egun batzuk beharko ditugu berriz kokatzeko eta lasaitasun bat hartu ahal izateko.

Bihar, bestaren euforia joana izanen da. Zer lanetan ariko zara bihartik aitzina?

Gure lanean segitzen dugu. Euskara klaseak ematen ditugu Ipar Euskal Herriko hamasei gau eskoletan gehi gure xede talde guztietan; oro har, 1.200 heldu ari dira astero euskara kurtsoak hartzen. Horrez gain, hainbat lan baditugu eramateko. Beste maila batean ere Euskal Konfederazioarekin batera ari gara gogoetak eta mobilizazio lanak eramaten euskalgintzaren eta euskararen egoera hobetzeko.

Hain zuzen, azken berrietan aipatu da Frantziak ez zuela Hizkuntza Gutxituen Europako Ituna berretsiko.

Hala entzun dugu. Dirudienez, aldi honetan ere gibel eginen dute. Guztiz larria da. Horrek erakusten du Frantziako Estatu mailan arazoa behar bezala tratatzeko ez dela borondate handirik. Deitoragarria eta kezkagarria da. Ezin da alde batetik erran lurralde hizkuntzak behar direla babestu eta garatu, eta horretarako hizkuntz politika publikoak zutik ezarri behar direla, eta denbora berean hizkuntz politikak eramateko ezinbestekoa den tresna, babes legala, ez eman.

Badira urteak euskalgintzan ari zarela. Instituzioen aldetik diskurtso aldaketa bat izan dela agerian da. Nola ikusten duzu egin den bidea?

Ez da dudarik egoera biziki aldatu dela azken hamar edo hogei urteetan. Erran behar da aldaketaren eragile nagusia euskalgintzako herri mugimendua izan dela. Herri mugimenduak ari izan dira antolatzen, presio lana egiten, mobilizatzen, eta horiei esker da egoera berri bat sortu. Euskararen Erakunde Publikoa bezalako instituzio bat sortu da hizkuntza politiko publiko bat martxan emateko. Hori urrats handia izan da. Hainbat instituziotan hizkuntzaren aldeko neurriak hartu dira. Bestalde, jendartea biziki atxikia da euskarari, eta hori nabaritzen da gauza askotan; besteak beste, Korrikaren parte hartzean.

Politikariek zer rol dute jokatzeko normalizaziorako bidean?

Erran dut aitzinamenduak izan direla, baina ez gara oraindik iritsi euskararen egoerak eskatzen duen mailara. Asko bada egiteko, hori perspektiban eman behar da; urrunago joan eta gehiago egin behar da. Hizkuntza politika publiko bat garatu behar da, eta, horretarako, koadro legala, diru laguntzak eta borondate politiko irmoa behar dira. Batzuek ikusi dugu urrats batzuk egin dituztela euskararekiko, baikorra da, baina segitu eta indartu behar da. Hori bai, promesak ez dira aski, ekintzak behar dira.

Euskal Autonomia Erkidegoko botere aldaketa nola sentitzen da hemen? Eragiten al du hemengo euskalgintzan?

Noski, eragiten du, baina oraingoz gauza franko berriak dira; beraz, ez dakigu gauzak nondik nora joanen diren. Ikusi izan dugunez, diru murrizketa azkarrak badira komunitate autonomikoko aurrekontuetan. Beraz, ikustekoa da zenbateraino eraginen duen euskararen aldeko politiketan.

Korrikara itzulita, aurten euskara ikasi edo ikasten ari direnak omendu dira. Horrez gain, euskara ikasi izana saritua ote da jendartean gisa bat edo bestez?

Euskara azken urte hauetan ikasi dutenei egin beharko litzaieke galdera hori. Segur dena da, hainbat lekukotasun entzunik —uste dut ez naizela tronpatzen—, euskara mintzatzera iristen den edozein pertsonak bizitzen duela plazer eta poz ikaragarria. Egin du ibilbide bat, gainditu ditu hainbat oztopo, bere oztopo pertsonalak, eta iristen delarik menperatzera deskubritzen da beste mundu bat. Edozein hizkuntzarekin gertatzen da hori. Mundua pentsatzeko, ikusteko molde berri bat da, eta hori aberastasun ikaragarria da.